ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ BAΣΗ ΤΩΝ ΙΣΡΑΗΛΙΝΩΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Άλλο ένα βήμα κλιμάκωσης του επικίνδυνου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού στην περιοχή της Ανατολής Μεσογείου καταγράφεται. Πιο συγκεκριμένα, η ισραηλινή εφημερίδα «Jerusalem Post» δημοσίευσε ένα άρθρο που υπογράφει ο Γιάακοβ Κατζ, εκ των διακεκριμένων σε θέματα εθνικής ασφαλείας αναλυτής του ισραηλινού Τύπου. 

Η εφημερίδα και ο συντάκτης επιλέγουν έναν έμμεσο τρόπο παρουσίασης του θέματος, αφού είναι φανερό ότι η δημοσίευσης της επίσης, προφανώς μετά από «διαρροή» από υψηλότατο κυβερνητικό επίπεδο στο Ισραήλ, στόχο έχει να μετρήσει αντιδράσεις. Η ακριβής διατύπωση στην πρώτη κιόλας παράγραφο του κειμένου είναι, ότι «ο Νετανιάχου θα μπορούσε να καταθέσει αίτημα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Φεβρουαρίου στην Κύπρο», ενώ αποκαλύπτεται ότι εξελίσσονται συζητήσεις ανάμεσα στις δυο χώρες οι οποίες βρίσκονται ακόμα σε «προκαταρκτικό στάδιο». Ο συντάκτης αναφέρει στη συνέχεια, ότι «το Ισραήλ θα μπορούσε να θέλει τη βάση για να προστατεύσει "τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Μεσόγειο, τα οποία συνεχώς αυξάνονται". 

Μέσα Ενημέρωσης στην Κυπριακή Δημοκρατία αναφέρουν ότι οι Ισραηλινοί επιθυμούν μετασταθμεύσεις αεροσκαφών τους σε αεροπορική βάση στη νήσο. Οι Ισραηλινοί θα χρησιμοποιήσουν όπως όλα δείχνουν την αεροπορική βάση Ανδρέας Παπανδρέου, που είχε διαμορφωθεί έτσι ώστε να μπορεί να υποστηρίζει ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη, στο πλαίσιο του Eνιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας-Κύπρου. Στα δημοσιεύματα αναφέρεται ότι δεν είναι ξεκάθαρο αν θα ζητηθεί η μόνιμη στάθμευση ισραηλινών μαχητικών στη βάση, ή το να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν λογιστική υποστήριξη κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στην περιοχή.

Οι διαπραγματεύσεις αυτές έρχονται σε συνέχεια των συμφωνιών που υπέγραψαν οι υπουργοί Άμυνας των δυο χωρών, Δημήτρης Ηλιάδης και Εχούντ Μπάρακ στο Τελ Αβίβ, οι οποίοι φέρονται να συζήτησαν το ενδεχόμενο κατά τη διάρκεια της συνάντησης τους. Το επίπεδο της ισραηλινής στρατιωτικής παρουσίας στη νήσο θα πρέπει να είναι ευθέως ανάλογο με την ευρύτερη εμπλοκή της στην άμυνα της νήσου υποστηρίζουν οι στρατιωτικοί και πολιτικοί παράγοντες του κράτους Τρομοκράτη. Η Κύπρος έχει υπογράψει σημαντικές στρατιωτικές συμφωνίες, ενώ βρίσκεται και σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ για την προμήθεια πολεμικού υλικού. Η συνεργασία πλέον επεκτείνεται από τις μυστικές υπηρεσίες μέχρι την επί της ουσίας αναπλήρωση του κενού Κυπριακής Πολεμικής Αεροπορίας από τα ισραηλινά γεράκια.

Όλοι κατανοούν ότι η Ανατολική Μεσόγειο τείνει να αποκτήσει τεράστια γεωστρατηγική σημασία. Δεν είναι καθόλου τυχαία η έντονη στρατιωτική παρουσία όλων των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, η υπογραφή συμφωνιών στρατιωτικής συνεργασίας, αλλά  και ενεργειακής. Είναι δεδομένο ότι ο καθορισμός ΑΟΖ, η ανακάλυψη και η μοιρασιά των ενεργειακών κοιτασμάτων θα μετατρέψουν σύντομα την περιοχή σε μια από τις πιο επικίνδυνες, θα επιβάλλει νέα κούρσα των εξοπλισμών, ενώ ο φόβος ενός θερμού πολεμικού επεισοδίου θα ρίχνει βαριά την σκιά του. Θεωρείται σίγουρο ότι ο ελληνικός αστικός κόσμος θα επιχειρήσει να οξύνει από τη μεριά του τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό, στηριζόμενος και στην στρατιωτική του συνεργασία με το Ισραήλ.

Στεκόμαστε απέναντι στον καλλιεργούμενο εθνικισμό και ρατσισμό που προωθεί την «εθνική ενότητα» και σπέρνει την ταξική διχόνοια. Στεκόμαστε απέναντι στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό των αρχουσών τάξεων Ελλάδας-Τουρκίας, αναγνωρίζουμε την επιθετικότητα και των δύο αστικών συστημάτων εξουσίας, πρώτα από όλα, ενάντια στους εργαζόμενους της χώρας τους, η άγρια εκμετάλλευση των οποίων τους παρέχει την οικονομική-πολιτική υπεραξία για να βγουν νικητές στον άγριο αγώνα που διεξάγουν μεταξύ τους. 

Πρώτιστο καθήκον μας είναι η αμφισβήτηση των «εθνικών στρατηγικών»-τους σχεδιασμούς ανάπτυξης των κερδών δηλαδή του κόσμου του πλούτου και της απαίτησης του αστικού καθεστώτος εξουσίας για «εθνική συνεννόηση», της υποταγής μας δηλαδή στα σχέδια των αστών εναντίον του κόσμου της εργασίας, εντός και εκτός συνόρων.  

Είναι η ανάπτυξη μαζικών, μαχητικών κινημάτων για την ανατροπή των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ της αντεργατικής λαίλαπας, του ακραίου κρατικού αυταρχισμού και της πολεμοκαπηλείας σε Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ-Τουρκία, την προβολή ενός σύγχρονου εργατικού διεθνισμού, την πάλη Ελλήνων-Κυπρίων-Τούρκων-Κούρδων εργαζόμενων για τα κοινά μας συμφέροντα. 

Απαιτείται τώρα η δημιουργία ενός μαζικού Αντιπολεμικού-Αντιμιλιταριστικού-Αντιεθνικιστικού Συντονισμού, αντίπαλο δέος στην εθνικιστική και ρατσιστική έξαρση, που θα βάλει Φραγμό στον ανταγωνισμό και στην πολεμική εμπλοκή Ελληνικού-Τουρκικού κράτους, που θα μπλοκάρει την συμμετοχή των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα των ΝΑΤΟ-ΕΥΡΩΣΤΡΑΤΟΥ, τους εξοπλισμούς  και την αύξηση της θητείας, διατρανώνοντας την ανάγκη των εργαζόμενων και της νεολαίας να μείνει μακριά από τον Στρατό και τους πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς.

ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

70 χρόνια από τον θανατερό χειμώνα 1941 – 42 στην Ελλάδα: Το Εργατικό ΕΑΜ ενάντια στην πείνα

Το χειμώνα του 1941-1942 η σημερινή πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην πλατεία Κοτζιά) έγινε χώρος ταφής εκείνων που είχαν χάσει τη ζωή τους από την πείνα. Οι σχάρες των φρεατίων εξαερισμού του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου καλύπτονταν από νεκρούς άστεγους που προσπαθούσαν να βρουν λίγη ζεστασιά στις παγωμένες νύχτες. Ανθρωποι κατέρρρεαν στη μέση του δρόμου από την εξάντληση. Τα κάρα του δήμου μάζευαν νεκρούς παρατημένους στους δρόμους. Οι περισσότεροι θάβονταν ανώνυμοι, οι δικοί τους δεν δήλωναν το θάνατό τους για να κρατήσουν τα δελτία τροφίμων. Αυτός ο χειμώνας της πείνας και του θανάτου έχει χαραχτεί βαθιά στη συλλογική μνήμη μέχρι σήμερα.

Η πείνα και η θανατερή σοδειά της δεν ήταν συνέπεια φυσικής καταστροφής. Ήταν το αποτέλεσμα του συνδυασμού των δυο τεράτων που γέννησε η κρίση του καπιταλισμού: του πολέμου και του φασισμού.

Ο πόλεμος του 1940-41 τσάκισε την ελληνική οικονομία και ιδιαίτερα την αγροτική. Εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες επιστρατεύτηκαν. Το “Αλβανικό Έπος” στηρίχτηκε επίσης στα εκατοντάδες χιλιάδες ζώα που επιτάχθηκαν για τις ανάγκες του στρατού. Ακόμα και τα λιγοστά τρακτέρ, περίπου 1.000 επιτάχθηκαν, για να χαθούν τα περισσότερα. Ετσι η σοδειά του 1941 ήταν χαμηλότερη κατά 15-30% σε μια χώρα που προπολεμικά έκανε εισαγωγές σιτηρών για να καλύψει τις ανάγκες της.

Η φασιστική Κατοχή έκανε την κατάσταση πολλές φορές χειρότερη. Η πολιτική των ναζί στις κατεχόμενες χώρες ήταν η εξής: η Βέρμαχτ θα κάλυπτε τις ανάγκες της από τους τοπικούς πόρους. Επίσης, τρόφιμα, πρώτες ύλες ακόμα και ολόκληρες βιομηχανικές εγκαταστάσεις θα μεταφέρονταν στην Γερμανία. Αυτό σήμαινε μια τεράστια αρπαγή μεταλλευμάτων καταρχήν, αλλά και κάθε είδους τροφίμων. Πάλι, η κατάσταση γινόταν χειρότερη γιατί η Ελλάδα βρέθηκε κομμένη σε τρεις ζώνες κατοχής. Οι ιταλικές, βουλγάρικες και γερμανικές αρχές δεν επέτρεπαν τη διακίνηση προιόντων έξω από τις ζώνες τους. Επίσης, το συγκοινωνιακό δίκτυο είχε διαλυθεί: για να πας με τρένο στη Θεσσαλονίκη χρειαζόσουν 36 ώρες αν ήσουν τυχερός να εξασφαλίσεις θέση. Η συγκοινωνία με νησιά με αγροτική παραγωγή, όπως η Κρήτη, είχε προσωρινά διακοπεί.

Τα σημάδια της επισιτιστικής κρίσης είχαν κάνει την εμφάνισή τους ήδη πριν τα ναζιστικά στρατεύματα καταλάβουν την Ελλάδα. Αρχισαν να γίνονται πιο έντονα στη διάρκεια του καλοκαιριού του 1941. Η κυβέρνηση των δωσίλογων του στρατηγού Τσολάκογλου προσπάθησε να συγκεντρώσει τη σοδειά των αγροτών, τάχα για να αντιμετωπίσει την κρίση, με βάση υποχρεωτικές τιμές. Οταν οι αγρότες αρνήθηκαν να πουλήσουν στις αρχές, έστειλε την χωροφυλακή. Κι αυτό απέτυχε. Οι αγρότες ήθελαν να κρατήσουν τη -μειωμένη- σοδειά για δυο λόγους. Πρώτον, οι περισσότεροι, για τις δικές τους ανάγκες. Δεύτερον, γιατί το χρήμα γινόταν κουρελόχαρτο από τον πληθωρισμό που θα έπαιρνε μυθικές διαστάσεις τα επόμενα χρόνια. Οι τιμές που όριζε η κυβέρνηση σήμαιναν απλά αρπαγή της σοδειάς.

Το τελειωτικό χτύπημα το έδωσε το εμπάργκο, ο αποκλεισμός, που επέβαλε στη κατεχόμενη Ελλάδα ο βρετανικός πολεμικός στόλος. Καμιά βοήθεια από το εξωτερικό δεν μπορούσε να μπει.

Η πείνα δεν χτύπησε “όλους τους Έλληνες”. Χτύπησε τους εργάτες, τους υπαλλήλους και τους πιο φτωχούς. Κύρια στην Αθήνα και τον Πειραιά, αλλά και σε νησιά όπως η Σύρος και η Χίος. Ετσι κι αλλιώς, προπολεμικά, οι εργατογειτονιές και οι συνοικισμοί των προσφύγων ήταν μέρη που θέριζε η στέρηση και οι αρρώστιες, όπως η φυματίωση. Τον Νοέμβρη, όταν η μερίδα που έδινε το δελτίο για το ψωμί έπεσε κάτω από τα 100 γραμμάρια την ημέρα, ο κόσμος άρχισε να πεθαίνει.

Πρώτοι πέθαιναν φαντάροι που είχαν αποκοπεί από τα μέρη καταγωγής τους, μετά οι “περιθωριακοί” και μετά οι προσφυγογειτονιές που οι κάτοικοι τους δεν μπορούσαν καν να καταφύγουν σε συγγενείς σε χωριά άρχισαν να μετράνε νεκρούς. Το Κολωνάκι δεν πείνασε, ούτε το Π. Ψυχικό ή η Φιλοθέη. Τα Παλαιά Σφαγεία, το Δουργούτι, ο Βύρωνας και η Καισαριανή, η Δραπετσώνα και η Κοκκινιά υπέφεραν.

Τα θύματα δύσκολα μετριόνται. Ενας υπολογισμός συγκρίνει τους νεκρούς ανάμεσα στην 1/10/1941 και την 30/9/42 με αυτούς του 1940 σε Αθήνα – Πειραιά. Το 1940 είχαν δηλωθεί 14.566 θάνατοι και το 1941 49.188. Η διαφορά, 34.622, πρέπει να οφείλεται στην πείνα, αλλά και στις αρρώστιες όπως η φυματίωση. Στην πραγματικότητα, οι θάνατοι ήταν περισσότεροι. Ο ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ έχει καταλήξει σε ένα αριθμό περίπου 100.000 σε ολόκληρη τη χώρα, οι περισσότερο από τους μισούς στην πρωτεύουσα.

Μαύρη αγορά

Με τον πληθωρισμό να καλπάζει, την οικονομία να είναι διαλυμένη, γεννήθηκε το φαινόμενο της “μαύρης αγοράς”. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι επιδίδονταν σε κάθε είδους ανταλλαγές αγαθών πολλές φορές περπατώντας απίστευτες αποστάσεις για να πάρουν λιγοστά τρόφιμα ή άλλα είδη -όπως σπίρτα, ξυραφάκια, ελαστικά- για να τα ανταλλάξουν πάλι με λάδι ή αλεύρι. Ομως, τη “μαύρη αγορά” δεν την έλεγχαν ούτε οι αγρότες ούτε ο “κοσμάκης” που μετά τη δουλειά μετατρεπόταν σε μικροπωλητή. Την έλεγχαν εκείνοι που είχαν την οικονομική εξουσία και τις σχέσεις με τις κατοχικές αρχές: βιομήχανοι, μεγαλέμποροι, δωσίλογοι συνεργάτες. Αυτοί, και κάποια “νέα τζάκια” που “φτιάχτηκαν” εκείνα τα χρόνια, θησαύριζαν από την πείνα και την κερδοσκοπία. Αλλά δημοσίως παρίσταναν ότι συνέπασχαν με το δράμα.

Η φιλανθρωπία της “υψηλής κοινωνίας”, της Εκκλησίας ακόμα και του Ερυθρού Σταυρού που έσπευσαν να οργανώσουν συσσίτια δεν αντιμετώπισε την καταστροφή. Ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ γράφει στο βιβλίο “Στην Ελλάδα του Χίτλερ”:

“Στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, φιλανθρωπικές και θρησκευτικές οργανώσεις παράστεκαν τους πρόσφυγες, τους άστεγους κληρωτούς και τους ανέργους. Εύπορες νοικοκυρές στο λιμάνι του Βόλου προπαγάνδιζαν λίστες συμμετεχόντων σ’ ένα σχέδιο «υιοθεσίας» και διατροφής παιδιών από τις φτωχογειτονιές… Σε αντίθεση με την κυβέρνηση, δεν είχαν φορολογικές ούτε κατασταλτικές εξουσίες και δεν διέθεταν τα μέσα για να αγοράσουν τρόφιμα σε ευρεία κλίμακα. «Καμιά οργάνωση δημόσιας αρωγής ή κοινωνικής πρόνοιας», έλεγε μια έκθεση του Ερυθρού Σταυρού, «δεν θα μπορούσε να σώσει όλους όσοι υπέφεραν από το λιμό». Στα συσσίτια απόρων της πρωτεύουσας λιγότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού που είχαν ανάγκη από τέτοια αρωγή έβρισκαν τροφή.

Αυτός που έσωσε τον κόσμο από μια επανάληψη του λιμού την επόμενη χρονιά ήταν η Αντίσταση, το ΕΑΜ. Οι στίχοι του τραγουδιού “Το ΕΑΜ μάς έσωσε από την πείνα…” δεν είναι υπερβολή. Και εδώ χρειάζονται κάποιες διευκρινίσεις -το πώς έχει μεγάλη σημασία.

Είναι αλήθεια ότι από τα μέσα του ’42 οι Βρετανοί χαλάρωσαν τον αποκλεισμό και άρχισε να φτάνει ανθρωπιστική βοήθεια σε τρόφιμα. Το ζήτημα ήταν βέβαια, πού θα πήγαιναν και ποιος θα τα διαχειριζόταν. Η εργατική τάξη της Αθήνας και του Πειραιά ιδιαίτερα έδωσε μια απάντηση: σε μας και από εμάς. Και ο τρόπος για να γίνει αυτό ήταν τα κλασικά όπλα του εργατικού κινήματος. Απεργία, διαδήλωση, οργάνωση. Το Εργατικό ΕΑΜ (ΕΕΑΜ), που είχε συγκροτηθεί ήδη από τον Ιούλη του 1941, πριν το ΕΑΜ που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη, μπήκε μπροστά.

Στις 14 Απρίλη 1942 ένας ταχυδρομικός λιποθυμάει από την πείνα στο Κεντρικό Ταχυδρομείο στην Αθήνα. Και όπως περιγράφει το σχετικό χρονικό, το απόγευμα, όταν το νέο έκανε το γύρο όλων των βαρδιών: “Κάποιος φωνάζει στο προαύλιο: ´Τι καθόμαστε παιδιά! Θα πεθάνουμε στα πόδια μας!’. Και μια δεύτερη φωνή απαντάει: ‘Απεργία!’ ‘Ζήτω η Απεργία!’ ξεσπάει το συγκεντρωμένο στο προαύλιο πλήθος και μ’ ενθουσιασμό πλημμυρίζει τους δρόμους αψηφώντας τους κινδύνους.”

Απεργία, λοιπόν, σε ένα νευραλγικό τομέα σε καιρό πολέμου, όπως ήταν τα ΤΤΤ, Ταχυδρομεία-Τηλέγραφοι-Τηλέφωνα. Η απεργία απλώθηκε σε όλους τους δημόσιους υπάλληλους. Οι απεργοί συγκρότησαν μια Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή και παρά τις πιέσεις και τους κινδύνους κράτησαν για μέρες. Στο τέλος νίκησαν.

Τον Σεπτέμβρη του 1942 το Εργατικό ΕΑΜ οργάνωσε ένα ακόμα κύμα απεργιών που απλώθηκε σε πολλούς κλάδους. Συμμετείχαν οι “τριατατικοί”, οι τραπεζικοί, οι εργάτες της Ουλεν (ύδρευση), του Ηλεκτρικού Εργοστάσιου, του ΦΙΞ, τα Λιπάσματα στην Δραπετσώνα, οι λιγνιτωρύχοι της Καλογρέζας, πολλοί υφαντουργοί, λιμενεργάτες και σιδηροδρομικοί. Το σύνθημα: “Οχι άλλος χειμώνας σαν του 1941-42”.

Τα αιτήματα αυτών και άλλων απεργιών ή κινητοποιήσεων που θα ακολουθούσαν, ήταν αυξήσεις στους μισθούς και επειδή το χρήμα δεν είχε αξία, συσσίτια και εφοδιασμός με είδη πρώτης ανάγκης. Η οργάνωση που εξασφάλιζε ότι αυτά τα αγαθά θα πήγαιναν πράγματι στους εργάτες και τις οικογένειές τους ήταν οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί.

Ο Θύμιος Μπράτσος ήταν ξενοδοχοϋπάλληλος στη “Μεγάλη Βρετάνια”, στέλεχος του ΕΕΑΜ και του ΚΚΕ. Εχει αφήσει μια πολύτιμη μαρτυρία για το πώς οργανώθηκε ο καταναλωτικός συνεταιρισμός στο χώρο του, με τη συμμετοχή και των 300 περίπου υπαλλήλων. “Αποφασίστηκε να στείλουμε μια επιτροπή από το ανώτερο προσωπικό στην Ιταλική Πρεσβεία για να μας χορηγήσουν τρόφιμα για τον συνεταιρισμό…Πήγε η Επιτροπή και πέτυχε…”

Ξενοδοχοϋπάλληλοι

Δεν ήταν μόνο τα συσσίτια που οργάνωσε ο συνεταιρισμός. Ο Θ. Μπράτσος θυμάται ότι: “Οι ξενοδόχοι βρήκαν την ευκαιρία στην Γερμανική Κατοχή και επανέφεραν τον νόμο που χαρακτήριζε τους ξενοδοχοϋπάλληλους σαν υπηρέτες χωρίς κανένα δικαίωμα στη δουλειά… Την Τρίτη μέρα της κινητοποίησης στα Παλαιά Ανάκτορα μας δέχτηκε ο Γραμματέας του Πολιτικού Γραφείου της κυβέρνησης Τσολάκογλου και μας υποσχέθηκε ότι θα ανασταλεί η ψήφιση του νόμου. Επίσης ζητήσαμε να μας απαλλάξει από τον Κλαδά, τμηματάρχη υπάλληλο του Υπουργείου Εργασίας, ο οποίος εξυπηρετούσε τους ξενοδόχους”.

Δυο χρόνια αργότερα, όταν ξεκινούσε ο Δεκέμβρης του 1944, ένας Άγγλος αξιωματικός κατέγραφε την έκπληξή του για το γεγονός ότι όλοι οι εργαζόμενοι στο ξενοδοχείο συμμετείχαν στην γενική απεργία που είχε κηρύξει το ΕΑΜ. “Η ευγνωμοσύνη τους στους απελευθερωτές ερχόταν σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην πίστη τους στο ΕΑΜ”. Αυτή η πίστη είχε σφυραλατηθεί στους νικηφόρους εργατικούς αγώνες της Κατοχής.

Όπως και τότε, έτσι και σήμερα η τάξη που σκορπάει την φτώχεια, την απόγνωση και την πείνα, παριστάνει ότι βοηθάει τους “άτυχους” με τις φιλανθρωπίες της Αρχιεπισκοπής, του Σκάι και των σούπερ-μάρκετ. Όπως και οι ξενοδόχοι της Κατοχής, έτσι και σήμερα ο ΣΕΒ, οι τραπεζίτες και όλοι οι καπιταλιστές εκβιάζουν με τις πλάτες της Τρόικας για να καταργηθούν ΣΣΕ, κατώτατος μισθός, να γίνουν ανεξέλεγκτες οι απολύσεις.

Η απάντηση που παίρνουν είναι ο αγώνας της Χαλυβουργίας, του Αλτερ, της Ελευθεροτυπίας, της Ιντρακομ, δεκάδων “μικρών” εργοστασίων, επιχειρήσεων, στα νοσοκομεία, σε οργανισμούς του δημόσιου. Οι απεργίες, η απαγόρευση των απολύσεων, ο εργατικός έλεγχος δίνουν την προοπτική για να μην απλωθεί η βαρβαρότητα που γεννάει η καπιταλιστική κρίση. Για να πάρουν το τιμόνι οι εργάτες. Αν οι εργατικοί αγώνες “μας έσωσαν από την πείνα” στη φασιστική Κατοχή, σήμερα μπορούν και να είναι νικηφόροι και να φτάσουν πολύ πιο μακριά.

Πηγή: Εργατική Αλληλεγγύη 

Για το έγκλημα στον ποδοσφαιρικό αγώνα στην Αίγυπτο

Την περασμένη Τετάρτη στην Αίγυπτο, 74 άνθρωποι σκοτώθηκαν και τουλάχιστον χίλιοι τραυματίστηκαν σε επεισόδια που έγιναν μετά το τέλος ενός ποδοσφαιρικού αγώνα. Το τραγικό αυτό γεγονός έχει άμεση σχέση με την πολιτική κατάσταση στην Αίγυπτο. Παραθέτουμε την ανακοίνωση των Επαναστατών Σοσιαλιστών της Αιγύπτου.

Ανακοίνωση των Επαναστατών Σοσιαλιστών της Αιγύπτου για το έγκλημα στον ποδοσφαιρικό αγώνα αλ-Μάσρι – αλ-Άχλι

Στην υπεράσπιση των Ούλτρας:
το μήνυμά τους και η απάντησή μας

Ποιο μήνυμα σκόπευε να μεταδώσει το έγκλημα που διαπράχθηκε κατά των Ούλτρας της αλ-Άχλι με τη δολοφονία 75 ανθρώπων; Είχε σκοπό την τιμωρία των δυνάμεων και των ομάδων που συμμετείχαν στην επανάσταση και συνεχίζουν να αντιστέκονται στο Στρατιωτικό Συμβούλιο; Το έγκλημα διαπράχθηκε τη μέρα της επετείου της “Μάχης της Καμήλας” -μήπως σκοπός ήταν να επιβεβαιωθεί πως οι υπεύθυνοι εκείνης της μάχης έχουν ακόμα την επιρροή και τη δύναμη και μπορούν να διαπράττουν καινούργια εγκλήματα;

Μήπως σκοπός του εγκλήματος, που διαπράχθηκε μόλις λίγες μέρες μετά την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ήταν να δοθεί το μήνυμα πως δεν θα υπάρχει ασφάλεια χωρίς τη σιδερένια γροθιά των έκτακτων νόμων; Ή σκοπός ήταν να συνεχίσει να πλανιέται το φάσμα του χάους και της πυρκαγιάς πάνω από την Αίγυπτο, αφού οι επαναστατικές δυνάμεις κατάφεραν να προστατεύσουν την υπόληψη της επανάστασης και αποκάλυψαν το ψεύδος αυτών των σεναρίων;

Όποιο κι αν ήταν το το μήνυμα του εγκλήματος, η απάντηση των επαναστατικών δυνάμεων ήταν δυνατή και καθαρή. Είπαμε “Όχι”. Τα εγκλήματα ενάντια στις επαναστατικές δυνάμεις δεν θα σταματήσουν την επανάσταση και δεν θα φοβίσουν τους επαναστάτες. Οι ηγέτες που βρίσκονταν πίσω από τη “Μάχη της Καμήλας” και προστατεύονται από το στρατιωτικό συμβούλιο δεν θα τα καταφέρουν. Θα αποτύχουν οικτρά, όπως απέτυχαν και την πρώτη φορά. Όπως και το καθεστώς Μουμπάρακ, αυτοί και το στρατιωτικό καθεστώς θα καταλήξουν στην άβυσσο. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν έσωσε τον Μουμπάρακ από την επανάσταση. Δεν θα σώσει ούτε και τον Στρατάρχη Ταντάουϊ.

Η συνωμοσία ήταν κακοοργανωμένη. Δεν μπόρεσαν να κρύψουν την ξεδιάντροπη συνενοχή της αστυνομίας, που στεκόταν και παρακολουθούσε τη σφαγή και το σκοτωμό για ώρες, ούτε καν προσπάθησε να προστατεύσει τα θύματα.

Όλα αυτά, ένα μόνο μήνυμα στέλνουν στους επαναστάτες -ότι η επανάσταση πρέπει να συνεχίσει και να πετύχει τους στόχους της, εξαφανίζοντας το καθεστώς που εγκαθίδρυσε ο Μουμπάρακ, ένα καθεστώς που έχει στον πυρήνα το το στρατό του Μουμπάρακ και το στρατιωτικό του συμβούλιο που τον προστάτευε και ακόμα τον προστατεύει.

Οι Ούλτρας, που εντάχθηκαν στις γραμμές της επανάστασης από πολύ νωρίς και πάλεψαν μαζί με τους υπόλοιπους επαναστάτες, απέδειξαν και αποδεικνύουν κάθε μέρα ότι αποτελούν οργανικό κομμάτι της επανάστασής μας. Οι Ούλτρας εμφανίστηκαν στην Αίγυπτο ως αντίδραση ενάντια στην κυριαρχία του κέρδους και της απληστίας του καπιταλισμού πάνω στο ποδόσφαιρο που μετατρέπεται σε χώρο εμπορίου για τους διαφημιστές, ενάντια στην αύξηση των εισιτηρίων, στο μονοπώλιο της μετάδοσης των αγώνων, όπως και ενάντια στη βαναυσότητα των δυνάμεων ασφαλείας. Έτσι εμφανίστηκαν οι σύλλογοι Ούλτρας στην Αίγυπτο, όπως και όλα τα κινήματα που γεννήθηκαν σ’αυτή τη χώρα κόντρα στην τυραννία και την εκμετάλλευση.

Δεν ήταν έκπληξη που οι σύλλογοι των Ούλτρας βρήκαν τη θέση τους στην καρδιά της αιγυπτιακής επανάστασης. Έψαχναν για ελευθερία και δικαιοσύνη και υπέστησαν όλες τις θυσίες που υπέστησαν οι δυνάμεις της μαχητικής μας επανάστασης, απορρίπτοντας την αρπαγή της επανάστασης από το στρατιωτικό συμβούλιο που θέλει να ξαναστηθεί ένα σύστημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης.

Το έγκλημα που συνέβη στην επέτειο της “Μάχης της Καμήλας” είναι μια ακόμα προσπάθεια, η πιο σοβαρή, να υπονομευτούν οι δυνάμεις της επανάστασης μετά την αποτυχημένη προσπάθεια συκοφάντησης, καταστολής και τρομοκρατίας ώστε να αποτραβηχτούν οι επαναστάτες από την εξέγερση.

Οι Επαναστάτες Σοσιαλιστές, μαζί με τους Ούλτρας, στέκονται απέναντι σε αυτό το έγκλημα. Καλούμε όλες οι επαναστατικές δυνάμεις που παλεύουν να συναντηθούν και να σταθούν ενωμένες απέναντι στις προσπάθειες να υπονομευτεί η επανάσταση. Με τη συνωμοσία του σταδίου του Πορτ Σαΐντ να αποκαλύπτεται, πρώτη μας απαίτηση είναι να τιμωρηθούν οι ένοχοι και αυτοί που δεν τους σταμάτησαν.

Ζήτω οι Ούλτρας – μια μαχητική πτέρυγα των επαναστατών.

Δόξα στους μάρτυρες, νίκη στην επανάσταση, ντροπή στους εγκληματίες.

Ανεπιθύμητος ο Νετανιάχου στη Κύπρο - Netanyahu is not welcome in Cyprus

english text below

Η επίσκεψη του ακροδεξιού πρωθυπουργού του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου στη Κύπρο στις 16 Φεβρουαρίου είναι πρόκληση προς τα δημοκρατικά αισθήματα κάθε πολίτη του τόπου μας που δεν ξεχνά ότι τα χέρια του είναι βαμμένα με το αίμα χιλιάδων Παλαιστινίων. 

Δεν έχει περάσει και τόσο καιρός που χιλιάδες ελληνοκύπριοι, τουρκοκύπριοι, Παλαιστίνιοι, Ιρακινοί, Σύριοι και άλλοι πολιορκούσαμε την Ισραηλινή και την Αμερικάνικη πρεσβεία με το σύνθημα «όχι άλλο αίμα για το πετρέλαιο» εκφράζοντας την αντίθεση μας στην επιδρομή των Αμερικανών και των Συμμάχων τους στο Ιράκ στο Αφγανιστάν ή την εισβολή των ισραηλινών στο Λίβανο τη Γάζα ή τη Δυτική Όχθη. Ανάμεσα μας ήταν και κάποιοι από αυτούς που αύριο θα στρώσουν χαλιά να υποδεχτούν τον Νετανιάχου και θα του σφίγγουν με χαμόγελα το χέρι. 

Δεν είναι αυτή η υποδοχή που του αρμόζει. Αντίθετα θα πρέπει να δείξουμε στον Νετανιάχου ότι δεν είναι ευπρόσδεκτος στην Κύπρο όσο συνεχίζει να δολοφονεί, να συλλαμβάνει και να βασανίζει αθώους Παλαιστινίους, όσο συνεχίζει τον εποικισμό των παλαιστινιακών εδαφών, όσο συνεχίζει να προετοιμάζει νέο αιματοκύλισμα στην περιοχή με την επίθεση στο Ιράν.

Όσοι θέλετε να ετοιμάσουμε μια άλλη υποδοχή στον Νετανιάχου, αντάξια της αιματοβαμμένης ιστορίας του, όσοι θέλετε να εκφράσετε την αντίθεση σας με την υποκρισία της κυβέρνησης και της άρχουσας τάξης που για χάριν των αερίων συνάπτουν γεωπολιτικές και στρατιωτικές συμμαχίες με το εγκληματικό κράτος του Ισραήλ, ελάτε να το κουβεντιάσουμε και να το οργανώσουμε:

Την ερχόμενη Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου

ώρα 6:30 μμ

Στα γραφεία της ΚΙΣΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑ (Αρσινόης 45 – πάροδος Λήδρας).

Ελατε να δείξουμε ότι για μας το σύνθημα «ΟΧΙ ΑΛΛΟ ΑΙΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ» είναι ακόμα πιο επίκαιρο τώρα που τα πετρέλαια ή τα αέρια είναι κυπριακά, ιδιαίτερα σήμερα που στη Μ. Ανατολή οι λαοί εξεγείρονται και ζητούν το δίκιο τους ενώ ο Νετανιάχου απειλεί με νέο αιματοκύλισμα την περιοχή.

....................................

Netanyahu is not welcome in Cyprus

Right wing Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu is coming to Cyprus for an official visit on February 16^th. His visit is a challenge to every democrat in this country who does not forget that the blood of hundreds of innocent Palestinians drip from Netanyahu’s hands.

It was not a long time ago when hundreds of Greek and Turkish Cypriots, Palestinians, Iraqis and Syrians demonstrators surrounded the Israeli and the US embassies chanting “No Blood for Oil”, protesting against the attack of US and their allies on Iraq, on Afghanistan or protesting against the Israeli invasion in Lebanon, in Gaza or in the West Bank. Some of those who will roll out the red carpet to welcome tomorrow and shake hands with Netanyahu were among us during those protests.

This is not the reception that he deserves. On the contrary, we should show to Netanyahu that he is not welcome in Cyprus as long as he refuses to stop Israeli settlement building on the occupied West Bank, while Palestinians are still being evicted from their homes; as long as the siege of Gaza continues and while he is preparing Israel’s attack on Iran and for a new bloodshed in the region once again.

We would like to invite all those who would like to prepare another reception to Netanyahu deservedly to his criminal record, all those who want to express their opposition and to expose the hypocrisy of the Cyprus Government and the ruling class who enter geopolitical and military agreements for the sake of developing with the criminal Israeli state the gas deposits discovered beneath the east Mediterranean sea, to come and discuss how best we can organize an ‘alternative reception’.

When: Monday 6^th February 2012

Time: 18:30 hrs

Venue: Premises of KISA, 45 Arsinoes Street (walled Nicosia)

Contact:

Come and join us to show that the slogan “NO BLOOD FOR OIL” it is still well timed now Cyprus can claim her own oil or gas deposits and especially in a period when the peoples in the Middle East have risen demanding their rights and at the same time Netanyahu threatens with a new blood bath in the region.

Η συμφωνία ΟΕΒ-ΠΕΟ/ΣΕΚ και κάποια σχόλια

ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΟΕΒ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ ΠΕΟ ΚΑΙ ΣΕΚ

Οι δύο πλευρές, στην παρουσία της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, στα πλαίσια της προσπάθειας που καταβάλλεται για εξεύρεση μέτρων άμβλυνσης των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί λόγω της οικονομικής κρίσης, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους εργαζόμενους, συμφωνούν τα πιο κάτω:

1. Επαναβεβαιώνουν την προσήλωσή τους στην εφαρμογή και λειτουργία των συλλογικών συμβάσεων και του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων.

2. Η ΑΤΑ θα συνεχίσει να παραχωρείται κανονικά.

3. Λόγω της οικονομικής κρίσης θα μπορούν να μην παραχωρούνται γενικές αυξήσεις μισθών για την διετία 2012-2013.

4. Σε επιχειρήσεις/κλάδους, που δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οικονομικά προβλήματα, θα συνεχίσουν να παραχωρούνται κανονικά αυξήσεις σε μισθούς και ωφελήματα, όπως προνοούνται στις συλλογικές συμβάσεις.

5. Θα συσταθεί κοινή Επιτροπή παρακολούθησης με επικεφαλής τους Αναπληρωτές/Βοηθούς Γενικούς Γραμματείς/Διευθυντές, με όρους εντολής την ορθή εφαρμογή της Συμφωνίας, την πρόληψη των καταχρήσεων, την παροχή αρωγής σε επιχειρήσεις με στόχο την αποφυγή ή τον περιορισμό στο ελάχιστο ενδεχόμενων απολύσεων και την υποβολή εισηγήσεων για υιοθέτηση περαιτέρω μέτρων στα πλαίσια των θεσμοθετημένων διαδικασιών, στις εξαιρετικές περιπτώσεις που αντιμετωπίζονται σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Το έργο της Επιτροπής μπορεί να συνδράμει εκεί και όπου θα απαιτηθεί, και εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Για ΟΕΒ Για ΠΕΟ Για ΣΕΚ

…………………….. …………………….. ……………………..
(Φ. Ζαχαριάδης) (Π. Κυρίτσης) (Ν. Μωϋσέως)
Πρόεδρος Γενικός Γραμματέας Γενικός Γραμματέας

Στην παρουσία

……………………..……………………..
(Σωτηρούλα Χαραλάμπους)
Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων


Σχόλια παρατηρητηρίου

1. Για το σημείο 1 επιφυλασσόμαστε να δούμε τις εξελίξεις προσεχώς. Όταν ήδη οι συλλογικές συμβάσεις και ο Κώδικας αμφισβητούνται στην πράξη σε μια σειρά από κλάδους και πληθώρα επιχειρήσεων, μια λεκτική επαναβεβαίωση έχει μεν κάποια σημασία αλλά μέχρι ενός σημείου.

2. Για το σημείο 2 επιφυλασσόμαστε να δούμε τις εξελίξεις μέχρι τον Ιούνη έχοντας υπόψη μας την εξαγγελθείσα υπό τον Υπουργό Οικονομικών πρωτοβουλία “αναδιάρθρωσης” της ΑΤΑ και του τρόπου κατανομής της.

3. Τα σημεία 3 και 4 ουσιαστικά συνιστούν υπονόμευση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων και την εισαγωγή της λογικής της διαπραγμάτευσης κατ' επιχείρηση και μάλιστα “ανάλογα με τα προβλήματα της”. Ουσιαστικά πρόκειται για κοινωνικοποίηση της ζημιάς καθώς οι εργοδότες μετακυλούν μέρος του επιχειρηματικού ρίσκου και κόστους, τη χαμηλή εταιρική απόδοση λόγω ύφεσης, στους εργαζόμενους που δεν έχουν απολύσει ήδη. Αυτό δεν έχει γίνει σε αντίθετες συνθήκες πχ αυξημένης κερδοφορίας – δεν έχουμε περίπτωση όπου ενδιάμεσα σε μια σύμβαση οι εργαζόμενοι ζήτησαν και πήραν μεγαλύτερες αυξήσεις επειδή η εταιρεία πραγματοποίησε υπερκέρδη. Και φαίνεται αρκετά παράλογο μάλιστα. Και όμως τώρα το αντιστρόφως ανάλογο περνιέται ως φυσιολογικό.

4. Υιοθετείται περίπου η λογική της ΟΕΒ ότι το πάγωμα των μισθών είναι ο κανόνας και η τήρηση των προβλεπόμενων, από τις πρόσφατα συνομολογημένες συλλογικές συμβάσεις, αυξήσεων, η εξαίρεση. Μάλιστα ενώ στο σημείο 3 (δικαίωμα στις επιχειρήσεις για πάγωμα μισθών) εξαιρούνται τα ωφελήματα, στο σημείο 4 φαίνεται να μπαίνουν και τα ωφελήματα υπό την προϋπόθεση ότι “δεν υπάρχουν ιδιαίτερα οικονομικά προβλήματα”. Ούτως η άλλως δεν καθορίζεται με ποια κριτήρια και ποιες διαδικασίες θα αποφασίζεται αν μια επιχείρηση έχει πρόβλημα και πιο σημαντικά πόσο μεγάλο και σοβαρό είναι το πρόβλημα. Θα είναι όλα τα λογιστικά στοιχεία διαθέσιμα στους εργαζόμενους και στα συνδικάτα; Πως θα ερμηνεύονται τα δεδομένα; Και με δεδομένη την υφιστάμενη εργοδοτική εξουσία, πόσο εφικτή είναι η αμφισβήτηση της εργοδοτικής ανάγνωσης των οικονομικών δεδομένων, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι επιτρέψει πλήρη διαφάνεια;

5. Το σημείο 5 ανοίγει τον δρόμο και για πιθανές μειώσεις μισθών.

6. Οι αναφορές περί εργατικής νίκης είναι εκτός πραγματικότητας. Στην ουσία η ΟΕΒ έβαλε τον πήχη ψηλά και έτσι μπόρεσε να υποχωρήσει εξασφαλίζοντας σημαντικά κέρδη. Αντίθετα τα συνδικάτα έβαλαν χαμηλά τον πήχη από την αρχή και απλά εμπόδισαν τις μέγιστες απαιτήσεις της εργοδοσίας. Το μεγαλύτερο κέρδος όμως για την εργοδοσία είναι ότι χωρίς καν να πραγματοποιηθούν απεργίες πέτυχε μερική ανατροπή των κλαδικών συμβάσεων.

7. Το ότι ο συμβιβασμός (ανεξάρτητα από το περιεχόμενο) ήταν αποτέλεσμα προληπτικής μεσολάβησης του Υπουργείου και όχι αποτέλεσμα υλοποιημένων συσχετισμών δύναμης στα πλαίσια της εργασιακής σύγκρουσης έχει σημαντικές συνέπειες για τις ταξικές σχέσεις καθότι αφενός αναπαράγει και ενισχύει την συναινετική λογική του συστήματος, και αφετέρου εμποδίζει την συνδικαλιστική πλευρά από την πραγματική κινητοποίηση και άρα από το να δοκιμάσει την οργανωτική και πολιτική δύναμη της στην πράξη. Αυτό αφορά το ευρύτερο πλαίσιο και συνιστά διπλό κέρδος για την εργοδοσία.

ΠΗΓΗ

Συνέντευξη στην εφημερίδα Εποχή

Στο περιθώριο της διεθνιστικής εκδήλωσης που έγινε πρόσφατα στην Αθήνα με στόχο να συζητηθούν οι νέες εντάσεις και πολεμικές απειλές που δημιουργούνται μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, με αφορμή τις έρευνες για τους φυσικούς πόρους, και τη συμμαχία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, σύντροφος από την οργάνωση, παραχώρησε συνέντευξη στην εβδομαδιαία αριστερή εφημερίδα, την Εποχή.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΑΝΤ.ΑΡ.Τ.Ε.Σ

– Κάνε μας μια περιγραφή για την ομάδα σας...

Η ομάδα μας ξεκίνησε πριν λίγους μήνες, από νέους ανθρώπους, κυρίως εργαζόμενους και φοιτητές οι οποίοι ήταν στην αριστερά πέραν του ΑΚΕΛ, και κυρίως με βάση τις ανησυχίες που είχαμε για την κατάσταση που διαμορφώνεται στο πολιτικό σκηνικό. 

Θέλαμε να συμβάλουμε στη δημιουργία ενός άλλου ρεύματος στην κοινωνία, να συγκροτήσουμε μια πολιτική ομάδα που να τοποθετείται ξεκάθαρα στο χώρο της αντικαπιαλιστικής αριστεράς, παλεύοντας όχι για μια ακόμα αριστερά, αλλά για μια άλλη αριστερά, αντικαπιταλιστική, με δημοκρατικές διαδικασίες. 

Δεν ξέρουμε το οργανωτικό σχήμα που θα πάρει στο μέλλον αν υπάρξει μεγάλη μαζικοποίηση, αλλά προς το παρόν λειτουργούμε με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, έχουμε ανοιχτές συνελεύσεις στη βάση των πυρήνων ανά πόλεις και σε κοινωνικούς χώρους. 

Θέλαμε να φτιάξουμε μια αριστερά σε ρήξη με τον κυβερνητισμό, που έχει η καθεστωτική αριστερά που είναι και κυβέρνηση σήμερα. Κατανοούμε από τη μια ότι το ΑΚΕΛ πήρε την εξουσία με κύριο σκοπό να λύσει το Κυπριακό, κι από εμάς κάποιοι το είχαν στήριξαν σ αυτό, αλλά χωρίς αυταπάτη ότι μπορούσε να έρθει σε ρήξη με τις κυρίαρχες πολιτικές.

Εμφανιστήκαμε για πρώτη φορά την Πρωτομαγιά μαζί με άλλες ομάδες για μια ανεξάρτητη ταξική Πρωτομαγιά, και με το στόχο την κατάσταση που διαμορφώνεται σήμερα στο κίνημα, όπου απειλούνται οι κατακτήσεις των εργαζομένων από τις κυρίαρχες πολιτικές του κεφαλαίου, με την πεποίθηση ότι και η κυβέρνηση και οι συνδικαλιστικοί φορείς ήταν πλέον ανίκανοι να εξυπηρετήσουν τα εργατικά συμφέροντα και ότι επιβαλλόταν να αρχίσει μια αυτο-οργάνωση των εργαζομένων και νέα ανεξάρτητα εργατικά σωματεία για να αντιμετωπίσει αυτές τις πολιτικές και να έρθει σε ρήξη με τον υποταγμένο συνδικαλισμό και σε σύγκρουση με την πολιτική του κεφαλαίου.

– Αφού υπάρχουν κι άλλες αριστερές αντικαπιταλιστικές ομάδες στην Κύπρο, γιατί δεν πήγατε σε μια από αυτές αλλά φτιάξατε μια δική σας;

Γιατί ήταν εκτίμησή μας ότι η στρατηγική που είχαν και η τακτική τους και η δράση τους δεν συνέβαλε στο να αναπτυχθεί ένα ανατρεπτικό ρεύμα στην κοινωνία, γιατί κυριαρχούσε μια δορυφοριοποίηση γύρω από το ΑΚΕΛ. Ο λόγος τους ήταν κυρίαρχα αντιεθνικιστικός χωρίς όμως να ανοίγει άλλα ζητήματα, είτε σε ότι αφορά την αυτοοργάνωση των κοινωνικών ομάδων σε διάφορους κοινωνικούς αγώνες, αλλά ούτε και στον αντιεθνικιστικό αγώνα να μπορεί να προβεί σε δράσεις που να απομονώσει τις οποιεσδήποτε φασιστικές  ακροδεξιές ρατσιστικές φωνές. Γι’ αυτούς τους λόγους όλες οι οργανώσεις αντικειμενικά σήμερα έχουν συρρικνωθεί και δεν έχουν οποιαδήποτε   δυνατότητα παρέμβασης στην κοινωνία με τρόπο που να μπορεί να συγκροτήσει ένα άλλο ρεύμα.

– Είπες ότι ασχολείστε και με τον εθνικισμό. Ας πούμε όμως κάτι για το μεταναστευτικό πρώτα. Έχετε πάρει θέση, έχετε συμβάλει στον αγώνα που ξέρουμε ότι γίνεται;

Είναι γεγονός ότι και στην Κύπρο οι μετανάστες βιώνουν μεγάλη εκμετάλλευση, χωρίς κοινωνική ασφάλιση, χαμηλούς μισθούς, ανθυγιεινές συνθήκες, και ήμασταν από την αρχή στο πλευρό των μεταναστών είτε ήταν νόμιμοι ή παράνομοι, γιατί για εμάς δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Είναι ένα άλλο πεδίο όπου δεν υπήρχε μια ξεκάθαρη φωνή που να υποστηρίζει τα δικαιώματα των μεταναστών, να παλεύει για τη ταξική ενότητα κυπρίων και ξένων εργατών και να το δείξει και στην πράξη...

– Εγώ ξέρω για την ΚΙΣΑ...

Η ΚΙΣΑ ναι μεν έχει κάνει αυτές τις πρωτοβουλίες και έχει βοηθήσει, και σε διάφορες δράσεις ήμασταν μαζί, αλλά ο χαρακτήρας της ως Μη Κυβερνητική Οργάνωση την εμποδίζει να πάρει πιο ανοιχτό χαρακτήρα, και να ξεφύγει από το θεσμικό χαρακτήρα και από την κυρίαρχη συνδιαλλαγή με τις κυβερνητικές υπηρεσίες. 

Αυτό φάνηκε και μέχρι πρόσφατα που έγινε η απεργία πείνας στις φυλακές, ότι χρειαζόταν εκεί να αναπτυχθεί μια δράση που να αναδεικνύει μια κριτική και προς την κυβέρνηση, γιατί ήταν κι αυτή άμεσα υπεύθυνη για τα προβλήματα των μεταναστών. Υπάρχουν πάρα πολλοί μετανάστες στις φυλακές, που είναι στη φυλακή καθαρά για χαρτιά, και τους έχουν για απέλαση. Ο σχετικός νόμος ορίζει ότι μετά την παρέλευση 6μήνου πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι και υπάρχουν πολλοί μετανάστες που είναι μέσα στη φυλακή 2 και 3 χρόνια, πολλοί έχουν φτάσει σε σημείο απελπισίας, δεν ξέρουν τι πρόκειται να γίνει, και από τις 24 Οκτώβρη έιχαν ξεκινήσει απεργία πείνας 55 άτομα στο μπλοκ 10 των φυλακών στην Κύπρο. 

Έγιναν και δύο απόπειρες αυτοκτονίας, και όλο εκείνο το διάστημα, δεν υπήρχε οποιαδήποτε ανταπόκριση οποιουδήποτε φορέα, εκτός από έναν δικηγόρο σύντροφο που είχε πελάτες κάποιους από αυτούς, και κάποιους ακτιβιστές που βοηθούσαν μεμονωμένα. Ήρθε ο δικηγόρος στη δεύτερη συνέλευση που είχαμε κάνει και βγήκε κι ένα κάλεσμα για τη διαμαρτυρία, η οποία έγινε μια βδομάδα μετά την έναρξη της απεργίας πείνας. Σε εκείνη τη συνέλευση που είχαμε κάνει για να οργανώσουμε κάτι, μάθαμε ότι σε άλλα κρατητήρια που είναι και μεταγωγών, ξεκίνησε απεργία πείνας από άλλα 15 άτομα, και σε ένδειξη αλληλεγγύης για την ήδη υπάρχουσα απεργία, αλλά και για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης. 

Στα συγκεκριμένα κρατητήρια υπήρχε θάνατος κάποιου μετανάστη πριν 1 μήνα περίπου που πέρασε στα πολύ ψιλά των εφημερίδων και τίποτα άλλο. Εμείς μαζευτήκαμε μετά τη συνέλευση καμιά 40ριά άτομα, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε άμεση δράση, και πήγαμε κατευθείαν στα κρατητήρια των μεταγωγών, γιατί στη φυλακή ήταν πολύ δύσκολη η πρόσβαση, φωνάζαμε συνθήματα και μας άκουσαν κάποιοι από μέσα. 

Είπαμε 2 μέρες μετά να οργανώσουμε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Εσωτερικών για την απεργία πείνας και γενικότερα για τα προβλήματα των μεταναστών. Εκεί όταν πήγαμε πάλι τόσοι ήμασταν, γιατί ήταν 1.30 το μεσημέρι και κυρίως το κάναμε εκείνη την ώρα για να προλάβουμε τους υπαλλήλους και να πάρουμε κάποια εξήγηση. Μετά από καμιά ώρα βγήκε ο διευθυντής του υπουργείου και είπε ότι θα κάνουν κάποιες κινήσεις εντός μιας εβδομάδας και μετά από αυτό αποφάσισαν και οι μετανάστες σε ένδειξη καλής θέλησης να σταματήσουν την απεργία πείνας. Είχαν κλείσει περίπου 10 μέρες απεργίας. 

Απ΄ ότι μάθαμε έχουν απελευθερωθεί ήδη 10 κρατούμενοι, κι αυτό ήταν και αποτέλεσμα της πίεσης που ασκήσαμε με διάφορους τρόπους, και από τα δελτία τύπου που βγάζαμε, έτσι τους εξαναγκάσαμε να δημοσιοποιήσουν σχετικά για το ζήτημα. Μόνο η εφημερίδα Πολίτης έβαζε κάποιο άρθρο και η Cyprus Mail, μια αγγλόφωνη εφημερίδα.
Μετά ξαναξεκίνησε η απεργία, ήταν κι ένας που ήταν 5 χρόνια μέσα και ξεκίνησε ξανά, και τώρα περιμένουμε και από τους υπόλοιπους για το τι θα κάνουν, αν θα υπάρξουν κι άλλες αποφυλακίσεις και να δούμε τι θα κάνουμε.

– Το ΑΚΕΛ τι κάνει στο θέμα της απεργίας πείνας;

Επίσημα δεν υπήρχε οποιαδήποτε τοποθέτηση από οργανώσεις του ΑΚΕΛ. Είναι και ενδεικτικό ότι και από τις φοιτητικές παρατάξεις εδώ στην Αθήνα η μόνη που το έβαλε για να γίνει κάτι ήταν ο Αγώνας της ΕΔΕΚ. Μάλλον αδιάφορα το αντιμετώπισαν οι υπόλοιποι. Σχετικά με τη βάση του ΑΚΕΛ ήταν πολλοί που λέγανε ότι πρέπει να γίνει κάτι, αλλά υπήρχαν και διάφορα σχόλια που ακούγαμε, λέγανε ότι είναι ύποπτη η συγκυρία που ξεκίνησε αυτή η απεργία πείνας, και μήπως κάποιοι το υποκινούν για να πέσει η κυβέρνηση, όπως έγινε με το φονικό στο Μαρί. Για εμάς αυτά είναι εντελώς απαράδεκτα.

– Να γυρίσουμε στον εθνικισμό. Η ομάδα σας τι κάνει για να μπορέσει να σπρώξει την κοινωνία ενάντια στον εθνικισμό, είτε όσον αφορά τις σχέσεις των δύο κοινοτήτων είτε όσον αφορά το θέμα των μεταναστών και μεταναστριών, από την εθνικιστική σκοπιά;

Εμείς από την πρώτη δήλωση είχαμε πει ότι η αριστερά που θέλουμε να εκφράσουμε πρέπει μεταξύ άλλων να παλεύει αδιάλλακτα ενάντια σε κάθε μορφή εθνικισμού, φασισμού και ρατσισμού, να παλεύει αδιάλλακτα με οποιαδήποτε δράση ενάντια στις φασιστικές συμμορίες, και γι’ αυτό είμαστε θετικοί στο να υπάρχει μια κοινή δράση απ' όλη την αριστερά, ή σε περίπτωση που δεν είναι εφικτό αυτό, με όποιες δυνάμεις έχουν κάποιον κοινό στόχο. 

Αναφορικά με τους εθνικιστές, υπάρχει τέτοιο έδαφος και υπάρχουν παραδείγματα για το πώς θα ανακόψουμε τη δράση τους. Όπως τον Δεκέμβρη του 2009 που για πρώτη φορά η αντίστοιχη οργάνωση της Χρυσής Αυγής, το ΕΛΑΜ, είχε καλέσει διαδήλωση ενάντια στους μετανάστες στη Λευκωσία, και είχαμε συγκροτήσει τότε διάφορα άτομα και ομάδες μια αντιφασιστική πρωτοβουλία και καλέσαμε στο ίδιο μέρος την ίδια μέρα για να ακυρώσουμε την πορεία τους. Η εκδήλωσή μας είχε ιδιαίτερη μαζικότητα, ήταν πολύ πετυχημένη, είχαμε 1000 άτομα και οι εθνικιστές ήταν μόλις 80 άτομα. Μετά απ’ αυτό κυριάρχησε μια εσωστρέφεια και μια ηττοπάθεια. Είδαμε να υπάρχει μια άρνηση από τις υπόλοιπες δυνάμεις της αριστεράς για άλλες κινητοποιήσεις, με αποτέλεσμα να κάνουνε οι εθνικιστές διαμαρτυρία μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο όταν είχε πει ο Χριστόφιας περί διπλής εισβολής Ελλάδας και Τουρκίας για το πραξικόπημα της χούντας και την τουρκική εισβολή το 1974. Οι υπόλοιποι είχαν πει ότι πρέπει να έρθει το ΑΚΕΛ για να γίνει κινητοποίηση στο δρόμο, εμείς είχαμε πει ότι πρέπει να γίνει ανεξάρτητα αν θέλει το ΑΚΕΛ, όπως έγινε το Δεκέμβρη. Δυστυχώς δεν υπήρξε ανταπόκριση, με αποτέλεσμα να ανταποκριθεί μόνο μια αναρχική ομάδα.

Το επόμενο είναι ένα σκηνικό που είχε γίνει στη Λάρνακα το Νοέμβρη του 2010, με το αντιρατσιστικό φεστιβάλ της ΚΙΣΑ, όπου κάθε χρόνο το κάνει στη Λευκωσία. Εκεί είχαν καλέσει διάφορες φασιστικές ομάδες, το ΕΛΑΜ δεν συμμετείχε, ήταν το ΚΕΑ (Κίνημα Εθνικής Αντίστασης) και κάποιες άλλες, είχε σαν αίτημα να φύγουν οι λεγόμενοι λαθρομετανάστες από τη Λάρνακα. Η ΚΙΣΑ αποφάσισε να μεταφέρει στη Λάρνακα το φεστιβάλ που ήταν να γίνει στη Λεμεσό, για να ανακοπεί η πορεία των φασιστών. Εμείς το στηρίξαμε τότε, ομάδες και άτομα, αλλά εκεί, λόγω και της στάσης της αστυνομίας που αποφάσισε να διαλύσει το φεστιβάλ και να ανοίξει το δρόμο στους φασίστες, είχε σαν αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια σύγκρουση στο δρόμο με επακόλουθο δύο μαχαιρώματα ενός μετανάστη και ενός Τουρκοκύπριου από φασίστες και πολλούς  τραυματισμούς, γιατί έγινε γενικευμένη σύγκρουση, με πέτρες, καρέκλες και λοιπά. Οι φασίστες μπήκαν στο χώρο του φεστιβάλ και το διαλύσανε και είχαμε και τη σύλληψη περίπου 6-7 συντρόφων τότε, από τους φασίστες δεν θυμάμαι κάποια σύλληψη, και αυτές τις μέρες είναι η δίκη. 

Αυτό είχε καταδικαστεί από διάφορες ευρωπαϊκές οργανώσεις, αντιρατσιστικές, όπως το αντίστοιχο της ΚΙΣΑ, γιατί και ο πρόεδρος της ΚΙΣΑ έχει δίκη τώρα, ο Δώρος ο Πολυκάρπου, και δυστυχώς μετά απ’ αυτό αντί να υπάρξει μια συσπείρωση και περισσότερη αποφασιστικότητα απέναντι στα φαινόμενα φασισμού, πάλι να υπάρχει πάγωμα, και να λένε άλλοι ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους φασίστες στο δρόμο, με αποτέλεσμα και σε άλλες επιθέσεις να μην υπάρξει μια αποφασιστική απάντηση. Και υπήρξε και το μαχαίρωμα ενός λαχειοπώλη στην Πράσινη Γραμμή από τους φασίστες, που έχει το τραπεζάκι του στην οδό Λήδρας, όταν κάνανε αυτοί εξόρμηση και μιλούσαν ενάντια στους μετανάστες, ο λαχειοπώλης τους είπε εγώ δεν συμφωνώ, οι μετανάστες εργάτες είναι αδέλφια μας, πρέπει να υπάρχει μια αλληλεγγύη. Το αποτέλεσμα ήταν να τον χτυπήσουν πολύ άσχημα, με γροθιά, του είχαν πρήξει το μάτι, τότε είχαμε καλέσει μια κουβέντα και δυστυχώς δεν είχε αποτέλεσμα να προχωρήσει άμεσα κάποια δράση. 

Είναι προβληματικό ότι δεν υπάρχουν τα ίδια αντανακλαστικά απέναντι στην ακροδεξιά όπως το Δεκέμβρη του 2009. Προσπαθούμε τώρα να κάνουμε μια συσπείρωση και μια κοινή πρωτοβουλία, η οποία θα ανταποκρίνεται σε τέτοια περιστατικά και να έχει μια δράση η οποία να μπορεί να απομονώσει τέτοιες ομάδες. Αυτό που λέμε είναι ότι πρέπει να προχωρήσει άμεσα η συνεργασία με τις κυπριακές ομάδες, στον αριστερό και αναρχικό χώρο, και να αποκτήσει κι ένα πολιτικό περιεχόμενο. Για να δώσουμε το μήνυμα ότι είναι πλαστά αυτά που μας χωρίζουν, να παλέψουμε μακριά από τις έννοιες μητέρα πατρίδα και λοιπά.

– Συνεργάζεστε πάνω στα δικοινοτικά, με εκδηλώσεις και λοιπά, με άλλες ομάδες και οργανώσεις; Και με Τουρκοκύπριους;

Πρόσφατα που είχε γίνει δικοινοτική πορεία και φεστιβάλ, τέλη του Οκτώβρη, είχαμε συμμετάσχει κι εμείς και ήταν πολύ θετικό, για πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό είχαν συμμετάσχει όλες οι οργανώσεις της αριστεράς. Εμείς ήρθαμε σε επαφή και σε ένα αντιρατσιστικό φεστιβάλ που είχε γίνει στη Λευκωσία, και προσπαθούμε να βαθύνουμε αυτή τη συνεργασία, να γίνονται συναντήσεις. Ήδη υπάρχει ανταλλαγή κειμένων σε διάφορα έντυπα.

– Δύο ακόμα ερωτήσεις: Το ένα πώς βλέπετε την Ελλάδα και τον αγώνα ενάντια στο Μνημόνιο και τι κάνετε ως αλληλεγγύη, και το δεύτερο, επειδή είστε φοιτητές και φοιτήτριες, τι κάνετε για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, αν έχετε αντίθεση.

Σχετικά με τις εξελίξεις στην Ελλάδα είχαμε κάνει σαν ομάδα μια πορεία αλληλεγγύης στον ελληνικό λαό, στην απεργία 29-30 Ιούνη, είχαμε κάνει μια πορεία στην ελληνική πρεσβεία, περίπου 80 άτομα, και είχαμε βγάλει κι ένα κείμενο που έλεγε τι συμβαίνει στην Ελλάδα, και ότι πρέπει στην Κύπρο να υπάρχει μια αντίσταση, γιατί και στην Κύπρο έχουν αρχίσει να περνάνε τα μέτρα και οι περικοπές. Έχουμε επαφές με διάφορες οργανώσεις, και είναι επιδίωξή μας να κάνουμε και στο μέλλον εκδηλώσεις αλληλεγγύης. Το ότι έχουν φθάσει στην Ελλάδα να υπουργοποιηθούν στελέχη της ακροδεξιάς για πρώτη φορά μετά το 74, είναι κάτι που πρέπει να συναντήσει σθεναρή αντίσταση από το κίνημα στην Ελλάδα.

– Στην Κύπρο έχετε ιδιωτικά Πανεπιστήμια, εμείς δεν έχουμε, αλλά ο τελευταίος νόμος που ψηφίστηκε δημιουργεί δυστυχώς συνθήκες για μια συνεργασία μεταξύ δημοσίων πανεπιστημίων και των σχολών που υπάρχουν, που δεν είναι πανεπιστήμια, αλλά έχουν άλλες μορφές. Γιατί εδώ το εμποδίζει αυτό το Σύνταγμα, αλλά εσείς έχετε εισάγει πραγματικά ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Κάνετε κάποια αντίδραση πάνω σ’ αυτό;

Σαν ομάδα είμαστε κάθετα αντίθετοι ενάντια στην αναγνώριση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, και πιστεύουμε ότι είναι πλαστό το δίλημμα στο οποίο πέφτει και η καθεστωτική αριστερά του ΑΚΕΛ, γιατί τότε που είχε περάσει ο νόμος για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, η Προοδευτική, που είναι η φοιτητική παράταξη του ΑΚΕΛ, έλεγε ότι εμείς είμαστε υπέρ των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων. 

Εμείς λέγαμε ότι αυτό είναι ένα πλαστό δίλημμα, δεν μπορεί να υπάρχει μη κερδοσκοπικό ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ότι ο αυταρχισμός και η κερδοσκοπία είναι το ίδιο πράγμα, και είναι στα άμεσα σχέδια, αφού προσπαθήσουμε να φτιάξουμε κάποιους πυρήνες στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, να ξεκινήσουμε κάποιες δράσεις ενάντια στη διοίκηση των Πανεπιστημίων, γιατί εκτός από το νόμο που έχει περάσει, στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου δεν υπάρχει άσυλο, σε όλα τα μαθήματα υπάρχουν υποχρεωτικές παρουσίες, στα 6 χρόνια διαγράφονται οι φοιτητές, και δεν υπήρχε καν το δικαίωμα δωρεάν σίτισης-στέγασης στο δημόσιο Πανεπιστήμιο. 

Το μόνο που έγινε είναι ότι η σημερινή κυβέρνηση έδωσε κάποια κουπόνια με χρηματικό αντίτιμο, με εισοδηματικά κριτήρια, για να μπορέσουν κάποιοι φοιτητές να πάρουν βιβλία ή να νοικιάσουν χώρους για να ζουν, ή να έχουν κάποια υποτιθέμενη δωρεάν σίτιση. 

Εκτός αυτού εδώ και κάποια χρόνια λειτουργούν οι νόμοι της Μπολώνιας που ευνοούν αυτές τις διασπάσεις πτυχίων, και είναι ζητήματα που τα είχαν θέσει κάποιοι σύντροφοι και στο κυπριακό σχήμα Ανατροπή που υπήρχε εδώ στην Ελλάδα. Ότι πρέπει να υπάρχει κινητοποίηση ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, αλλά και για την πάλη ενάντια στο αυταρχικό δημόσιο Πανεπιστήμιο. Και τότε δυστυχώς ήμασταν οι μόνοι που είμασταν καθαρά ενάντια στη λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων, αλλά ευελπιστούμε τώρα με τη συγκρότηση της ομάδας στην Κύπρο και με άλλες συνεργασίες που συμφωνούν σε μια πάλη ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, να δημιουργηθεί ένα ρεύμα στους φοιτητές και γενικότερα στο λαό που να παλεύει για δημόσια και δωρεάν παιδεία.

Αλμπερτ Αϊνστάιν: Γιατί σοσιαλισμός; (Μέρος 1)

Την «παράλυση της κοινωνικής συνείδησης των ατόμων», μέσω «του απεριόριστου ανταγωνισμού», ο Αλμπερτ Αϊνστάιν στις παραδόσεις του στους φοιτητές την ονόμαζε το «μέγιστο κακό του καπιταλισμού». Ο σοφός έλεγε στους ακροατές του ότι «τους εμφυσάται μια υπερβολική σκέψη ανταγωνισμού» και τους εκπαιδεύουν προς το σκοπό να θεωρούν την «αχόρταγη αρπακτικότητα επιτυχίας σαν προετοιμασία για τη μελλοντική τους καριέρα».

Και πώς αποφεύγεται αυτό το “μέγιστο κακό” ;.  Στο δοκίμιο «Why socialism» (γιατί σοσιαλισμός) που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1949 στο περιοδικό«Monthly Review», ο Αϊνστάιν έγραψε: 

«Είμαι περήφανος ότι υπάρχει μόνο ένας δρόμος για να απαλλαγεί κανείς απ’ αυτό το κακό, δηλαδή να εγκαθιδρυθεί το σοσιαλιστικό οικονομικό σύστημα, συνοδευόμενο από ένα εκπαιδευτικό σύστημα, προσανατολισμένο σε κοινωνικούς στόχους. Σε μια τέτοια οικονομία, τα παραγωγικά μέσα ανήκουν στην ίδια την κοινωνία και η χρησιμοποίησή τους σχεδιοποιείται. Μια σχεδιασμένη οικονομία, που ρυθμίζει την παραγωγή στην ανάγκη της κοινότητας, θα μοίραζε την εργασία, που πρέπει να πραγματοποιηθεί, ανάμεσα σε όλους που είναι σε θέση να εργαστούν και θα εγγυόταν σε κάθε άνδρα, σε κάθε γυναίκα και σε κάθε παιδί τα μέσα της ζωής. Η μόρφωση θα είχε στόχο, επιπροσθέτως προς την προαγωγή των φυσικών τους ικανοτήτων, τα άτομα να αναπτύξουν ένα αίσθημα ευθύνης για τους συνανθρώπους, αντί για την εξύμνηση της δύναμης και της επιτυχίας στην τωρινή κοινωνία μας».

(Αναδημοσίευση από το «Offensiu» του Ανόβερο, «περιοδικό για το σοσιαλισμό και την ειρήνη», τεύχος Νοέμβρη – Δεκέμβρη 2004).

Για τον Αϊνσταϊν

Πενήντα δύο χρόνια μετά το φυσικό θάνατο του Αϊνσταϊν η αίγλη και ο θαυμασμός για το επιστημονικό έργο του και την πλούσια σε βιώματα και επιστημονικές και κοινωνικές συγκινήσεις ζωή του παραμένει αναλλοίωτος. O Aϊνσταϊν πέρασε μια ζωή γεμάτη αντιφάσεις, καταγόμενος από μια χώρα γεμάτη αντιφάσεις. Έζησε και υπέφερε όλη τη λαμπρότητα και την αθλιότητα της γερμανικής ιστορίας του εικοστού αιώνα, όντας συνδιαμορφωτής και αργότερα θύμα του ίδιου δράματος. 

Η αντιπάθειά του προς την πρωσσική στρατοκρατική παράδοση τον οδήγησαν, ήδη δεκαπεντάχρονο, να αποφύγει τη στράτευση εγκαταλείποντας τη Γερμανία και καταφεύγοντας στην φιλελεύθερη και ουδέτερη Ελβετία.  Παραιτείται από τη γερμανική του υπηκοότητα, και παραμένει για πέντε χρόνια χωρίς υπηκοότητα, λόγω της αντιπάθειας που τρέφει προς τη γερμανική μιλιταριστική νοοτροπία. 

Η αποστροφή του προς κάθε μορφή εξουσίας επρόκειτο να τον συνοδεύσει σε όλη τη μετέπειτα ζωή του. Έχοντας ταξιδέψει και ζήσει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αισθάνεται λιγότερο γερμανός και περισσότερο ευρωπαίος πολίτης και αργότερα πολίτης όλου του κόσμου, όντας αφιερωμένος στη επιστημονική έρευνα και την υπόθεση της παγκόσμιας ειρήνης και της δικαιοσύνης. 

Τη διεθνή αναγνώριση της επιστημονικής του συνεισφοράς, το βραβείο Νόμπελ και τις πολυάριθμες τιμητικές διακρίσεις που δέχτηκε στην πολυτάραχη ζωή του, τις θεώρησε απλώς ως αυξημένη υποχρέωση και ως μια χρήσιμη δυνατότητα για να κερδίσει τους συγχρόνους του για τη φιλοσοφική και πολιτική του ελπίδα για κοινωνική δικαιοσύνη, για αντίσταση και παγκόσμια ειρήνη.

Την ημέρα του θανάτου του, στις 18 Απριλίου του 1955, στο Πρίνστον της Αμερικής, τον διακατείχαν αισθήματα ανησυχίας παρά ελπίδας για την πορεία της Ανθρωπότητας. Η ίδια η Αμερική στο τέλος τον αντιμετώπιζε με μεγάλη καχυποψία. Μετά το Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα καλούσε με επίμονο τρόπο όλους τους επιστήμονες να σταθούν στο ύψος της αποστολής τους και να αναλάβουν το μερίδιο της κοινωνικής τους ευθύνης. 

Μισούσε την τάση των κυβερνήσεων για όλο και μεγαλύτερη δύναμη και κυριαρχία και προσπαθούσε απεγνωσμένα να προβάλει το όραμά του για μια παγκόσμια ειρηνική διακυβέρνηση και μιαν ορθολογική πολιτική για τα πυρηνικά όπλα και τους εξοπλισμούς. Ζώντας σε δύσκολους καιρούς, στην περίοδο του ψυχρού πολέμου και του Μακαρθισμού στην Αμερική, δεν έπαψε να υποστηρίζει σθεναρά και με τόλμη τις πεποιθήσεις του, όπως δείχνει και το κείμενο που μεταφράσαμε, από το πρώτο τεύχος του περιοδικού Monthly Review, το Μάη του 1949 , με τίτλο : « Γιατί ο σοσιαλισμός ; ».

Στο κείμενο αυτό εκφράζει τις απόψεις του για την κοινωνική ανισότητα την κοινωνική κακοδαιμονία, την οικονομία, την πολιτική και το ζήτημα του σοσιαλισμού. Με την ειλικρίνεια και τη σεμνότητα που τον διακρίνει διατυπώνει τις απόψεις του πολύ προσεκτικά τονίζοντας ότι γνωρίζει πολύ καλά πως τα κοινωνικά και οικονομικά φαινόμενα δεν είναι εύκολο να τα προσεγγίσεις με μεθόδους των φυσικών επιστημών που αναζητούν κανονικότητες και γενικούς νόμους, επειδή τα κοινωνικά φαινόμενα είναι πολυπαραγοντικά και είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθούν χωριστά και συνολικά ταυτόχρονα. 

Σε μια σχετική επιστολή του, του 1949, αναφέρει χαρακτηριστικά : «Μοναδικό κίνητρο της επιστημονικής μου δουλειάς είναι η ακατανίκητη επιθυμία μου να κατανοήσω τα μυστικά της φύσης. Η αγάπη μου για τη δικαιοσύνη και ο αγώνας μου για τη βελτίωση των ανθρώπινων συνθηκών είναι εντελώς ανεξάρτητα απο τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα ». 

Παρ’όλα αυτά οι σκέψεις που διατυπωνει στο κείμενό του αυτό δείχνουν έναν άνθρωπο ενημερωμένο και βαθειά προβληματισμένο για την παγκόσμια κατάσταση και τις προσδοκίες του για τις μελλοντικές τάσεις, τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις οργάνωσης μιας δημοκρατικής σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Διατυπώνει την άποψη ότι και ως μη ειδικός δικαιούται να διατυπώνει απόψεις για κοινωνικά και οικονομικά θέματα στηριζόμενος στην ιστορική εμπειρία που είναι προσιτή σε όλους όσοι παρακολουθούν την πορεία της λεγόμενης «πολιτισμένης περιόδου» της ανθρωπότητας. 

Τα αίτια της ιστορικής πορείας πιστεύει οτι δεν είναι μόνο οικονομικά, αλλά έχουν κοινωνικό και ιδεολογικό χαρακτήρα. Για το λόγο αυτό τονίζει οτι μόνη της η οικονομική επιστήμη δεν μπορεί να φωτίσει τις πιθανές μελλοντικές κοινωνικές εξελίξεις και τη μετάβαση σε μια σοσιαλιστική κοινωνία. Πιστεύει οτι ο σοσιαλισμός έχει κοινωνικό και ηθικό σκοπό και ότι η επιστήμη απο μόνη της δεν είναι σε θέση να δημιουργήσει κοινωνικούς σκοπούς και να τους επιβάλλει στους ανθρώπους. Η επιστήμη μπορεί το πολύ πολύ να μας βοηθήσει να βρούμε τα μέσα για την επίτευξη των σκοπών. 

Πίστευε οτι την εποχή του τη χαρακτήριζε η τελειότητα των μέσων και η σύγχυση των σκοπών. Οι μελλοντικοί, καθοδηγητικοί στόχοι συλλαμβάνονται απο προσωπικότητες υψηλού ηθικού κύρους και αν είναι υλοποιήσιμοι προωθούνται απο όλους τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την εξέλιξη της κοινωνίας και όχι μόνο απο τους ειδικούς επιστήμονες. Πιστεύει οτι όλοι οι ενεργοί πολίτες έχουν το δικαίωμα να εκφράζονται και να παρεμβαίνουν σε ζητήματα που αφορούν στην οργάνωση της κοινωνίας.

Έχοντας βιώσει δύο παγκόσμιους πολέμους γνωρίζει οτι η ανθρώπινη κοινωνία της εποχής του περνάει μια βαθειά κρίση και προβληματίζεται για την πιθανή διέξοδο. Εκτός απο την επίκληση των διδαγμάτων απο την ιστορία της ανθρωπότητας διατυπώνει και τις προσωπικές του ανθρωπολογικές πεποιθήσεις για τις βιολογικές και κοινωνικές καταβολές των ανθρώπινων τάσεων, πράξεων και παραλείψεων. Όπως μας λέει, ο ανθρωπος είναι και μοναχικό βιολογικό όν, που επιδιώκει την ικανοποίηση των εγωιστικών του περορμήσεων και κοινωνικό όν που χρειάζεται τη συμπόρευση, τη συμπάθεια και την υποστήριξη των συνανθρώπων του για μπορέσει να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του και να συμβάλλει με τον τρόπο του στην εξέλιξη και την ευημερία της κοινωνίας. 

Η διαμόρφωση της προσωπικότητας πιστεύει οτι οφείλεται σε μεγαλύτερο βαθμό στο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον, στην παράδοση και τα κυρίαρχα κοινωνικά πρότυπα. «Κοινωνία» χαρακτηρίζει ο Αϊνστάϊν την ολότητα των άμεσων και έμμεσων σχέσεων του ατόμου με τους συγχρόνους του και την ολότητα των προηγούμενων γενεών. Η εξάρτηση του ανθρώπου απο την κοινωνία αποτελεί ένα γεγονός αναμφισβήτητο και καθοριστικό για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του κάθε ενός. 

Πάντως, όπως λέει ο ίδιος. « Η πραγματική αξία ενός ανθρώπου κρίνεται κυρίως απο το κατά πόσον έχει κατορθώσει να απελευθερωθεί απο το εγώ του»(1932). Σε μια άλλη επιστολή του 1931 γράφει : « Να χαίρεσαι με τις χαρές των άλλων και να υποφέρεις μαζί τους – αυτοί είναι οι καλύτεροι οδηγοί για τον άνθρωπο ».

Αντικρούοντας τις κυρίαρχες απόψεις της εποχής του, για τον κοινωνικό Δαρβινισμό, υποστηρίζει την άποψη οτι η βιολογική σύσταση του ανθρώπου μπορεί να είναι μεν παγιωμένη όμως κατά την διάρκεια της ζωής του αποκτά και μιά πολιτισμική σύσταση που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη σχέση με τους συνανθρώπους και την κοινωνία. Επικαλούμενος μελέτες της Ανθρωπολογίας, της εποχής του, εκφράζει την αισιόδοξη άποψη οτι οι άνθρωποι δεν είναι δέσμιοι της βιολογικής τους συγκρότησης αλλά μπορούν να βελτιώσουν την κοινωνική τους συμπεριφορά και μοίρα, με τη βοήθεια της εκπαίδευσης, της κοινωνικής συναναστροφής και της υιοθέτησης ανάλογων κοινωνικών, πολιτισμικών και αξιακών προτύπων. Προσωπικά πιστεύει οτι « η ζωή του ατόμου αποκτά νόημα μόνο όταν βοηθά να γίνει ευγενέστερη και ωραιότερη η ζωή κάθε όντος. Η ζωή είναι ιερή, είναι δηλαδή η υπέρτατη αξία στην οποία υπόκεινται οι άλλες» (1934). «Μόνο αν ζείς για τους άλλους αξίζει να ζείς» (1932).

Γνωρίζοντας οτι οι τεχνολογικές και δημογραφικές συνθήκες της εποχής του έχουν οδηγήσει σε υπερσυγκεντρωτικούς τρόπους οργάνωσης της κοινωνίας και της εργασίας αναζητά τα αίτια της κοινωνικής κρίσης του εικοστού αιώνα. Την αιτία του κακού τη βρίσκει στην ατομιστική, οικονομική αναρχία της καπιταλιστικής κοινωνίας και στις ανταγωνιστικές, ωφελιμιστικές σχέσεις ατόμων και κοινωνικών ομάδων. Με τη δοσμένη οργάνωση της κοινωνίας και της οικονομίας διαπιστώνει οτι οι εγωϊστικές προδιαθέσεις των ανθρώπων αυξάνονται σταθερά ενώ οι κοινωνικές του τάσεις δυσκολεύονται να βελτιωθούν. Οι άνθρωποι, μας λέει , «φυλακισμένοι χωρίς να το γνωρίζουν, στον εγωισμό τους, αισθάνονται ανασφαλείς, μόνοι και στερημένοι απο την αφελή, απλή και ανεπιτήδευτη απόλαυση της ζωής». Στη βάση της κακοδαιμονίας και αδικίας βρίσκεται, κατά τη διατύπωσή του, ο τρόπος που είναι οργανωμένη η παραγωγική διαδικασία και η ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.

Έχοντας ζήσει τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του στην Αμερική είχε γνωρίσει απο κοντά την τεράστια δύναμη της ολιγαρχίας του ιδιωτικού κεφαλαίου και τη διαπλοκή του με την πολιτική εξουσία. Ο έλεγχος της οικονομικής και της πολιτικής ζωής ολοκληρώνεται, κατά τη γνώμη του, απο τον έλεγχο της πληροφόρησης και της εκπαίδευσης με αποτέλεσμα, ακόμη και σε τυπικά δημοκρατικά οργανωμένες κοινωνίες, οι πολίτες να μην είναι σε θέση να κάνουν σωστή χρήση των πολιτικών και των κοινωνικών τους δικαιωμάτων. 

Το κίνητρο του κέρδους συνδυασμένο με τον ασίγαστο ανταγωνισμό σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής, συνδυασμένο και με την αντιπαλότητα ανάμεσα στους καπιταλιστές είναι, όπως πιστεύει, υπεύθυνο για την αστάθεια στη συσσώρευση και στη χρησιμοποίηση του κεφαλαίου, που οδηγεί τελικά σε οικονομική δυσπραγία. «Ο ανταγωνισμός χωρίς όρια οδηγεί σε τεράστια σπατάλη εργασίας και στην κάμψη της κοινωνικής συνείδησης των ατόμων».

Μοναδική διέξοδο απο τα δεινά της ανθρωπότητας, βλέπει ο Αϊνστάϊν, την εγκαθίδρυση μιας σοσιαλιστικής οικονομίας που να συνοδεύεται απο μια τολμηρή εκπαιδευτική μεταρύθμιση για τον προσανατολισμό των νέων ανθρώπων σε κοινωνικούς και όχι ατομιστικούς στόχους.

Τα μέσα παραγωγής θα πρέπει, μας λέει, να ανήκουν στην ίδια την κοινωνία και να χρησιμοποιούνται με σχεδιασμένο τρόπο, με σκοπό την ικανοποίηση των πραγματικών αναγκών της κοινότητας.

Υποψιασμένος ήδη για τους κινδύνους που απειλούν την κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία και τη σοσιαλιστική κοινωνία, τονίζει την πεποίθησή του οτι σχεδιασμένη οικονομία και σοσιαλισμός δεν είναι συνώνυμα. Μπορεί μια σχεδιασμένη οικονομία αν συνοδεύεται απο πλήρη υποδούλωση του ατόμου. Διαβλέπει τους κινδύνους που μπορεί να συνεπάγεται η συγκέντρωση της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας σε μια γραφειοκρατία και προβληματίζεται για τη δυνατότητα προστασίας των δικαιωμάτων του ατόμου με τη δημιουργία ενός δημοκρατικού αντίβαρου. 

Βλέπει την επίτευξη του σοσιαλισμού ως ένα δύσκολο εγχείρημα που απαιτεί την επίλυση πολύ δύσκολων κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών προβλημάτων. Τέλος υπογραμμίζει την ανάγκη ιδεολογικής καθαρότητας ως προς τους σκοπούς και τον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων εγκαθίδρυσης του σοσιαλισμού, στην εποχή του ψυχρού πολέμου, γράφοντας μάλιστα κάτω απο συνθήκες Μακαρθικής λογοκρισίας και τρομοκρατίας. 

Η τόλμη του να γράψει αυτό το κείμενο για το σοσιαλισμό, στο όποίο εκθέτει ανοικτά τις ιδεολογικές του προτιμήσεις, δείχνει τον τολμηρό και υπεύθυνο επιστήμονα που αναλαμβάνει το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί για την αλλαγή πορείας της ανθρωπότητας, με γνώμονα τις πανανθρώπινες αξίες για δικαιοσύνη και κοινωνική απελευθέρωση. Κατά τη γνώμη του «Μοναδικός τρόπος για να σωθεί ο πολιτισμός και το ανθρώπινο γένος είναι να δημιουργηθεί μια παγκόσμια κυβέρνηση και να θεμελιωθεί η ασφάλεια των εθνών πάνω στο νόμο» (1945). Θεωρώντας οτι η πολιτική είναι πολύ πιό δύσκολη απο την φυσική υποστήριζε την άποψη οτι : «αν δεν είναι ρεαλιστική η ιδέα μιας παγκόσμιας κυβέρνησης τότε μιά μόνο ρεαλιστική άποψη του μέλλοντός μας υπάρχει : γενικευμένη καταστροφή του ανθρώπου απο τον άνθρωπο» (1948).

( Σημείωση : Οι φράσεις σε εισαγωγικά και η χρονολόγησή τους έγινε με βάση τη σταχυολόγηση σκέψεων του Αινσταιν που επιμελήθηκε η Alice Calaprice και κυκλοφόρησε στα ελληνικά απο τις εκδόσεις Κάτοπτρο, με τίτλο : «Εγώ, ο Αλμπερτ Αϊνσταϊν…», Αθήνα 1998 )

-Στο δεύτερο μέρος του άρθρου θα παρατεθούν τα σημαντικότερα αποσπάσματα από το συγκεκριμένο δοκίμιο “Γιατί σοσιαλισμός” του μεγάλου Ανθρώπου κι Επιστήμονα, Άλμπερτ Αϊνστάιν.

ΠΗΓΗ