ΤΑΞΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΕΕ-ΤΡΟΙΚΑ ΚΑΙ ΑΦΕΝΤΙΚΑ

127 χρόνια έχουν περάσει από την αιματοβαμμένη Πρωτομαγιάτικη εργατική εξέγερση στο Σικάγο. Μια ημερομηνία σταθμός για τις εργατικές διεκδικήσεις και την ιστορική παράδοση του λαϊκού κινήματος, που δείχνει το δύσκολο αλλά νικηφόρο δρόμο για τον κόσμο της εργασίας διεθνώς και υπογραμμίζει την ανάγκη για ένα νέο Σικάγο της σύγχρονης εργατικής τάξης. 

Η φλόγα της ιστορικής εξέγερσης μπορεί μόνο να καίει μέσα στις κοινωνικές μάχες της εποχής μας κόντρα σε εκείνους που θέλουν να τη μετατρέψουν σε μια άψυχη ανοιξιάτικη αργία με τους εργαζόμενους στο πόστο τους. Για όλους και όλες εμάς που εργαζόμαστε ή είμαστε άνεργοι/ες, σπουδάζουμε και αγωνιζόμαστε καθημερινά, η Πρωτομαγιά είναι ημέρα μνήμης των αγώνων του τότε, των δικών μας συναδέλφων, συντρόφων και νεκρών, τους οποίους τιμούμε μακριά από μια “ακίνδυνη” επετειακή λογική. Παίρνουμε το μήνυμα της εξέγερσης και το κάνουμε ζωντανό, επίκαιρο υλικό έμπνευσης και ενθάρρυνσης μιας πλατιάς λαϊκής οργής ενάντια στο κεφάλαιο, τους πολιτικούς διαχειριστές του, τους κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς, την ΕΕ, τον γραφειοκρατικοποιημένο συνδικαλισμό και τα ντόπια και ξένα αφεντικά.

Φέτος οργανώνουμε Ταξική Πρωτομαγιά στην Κύπρο, ζωντανό κομμάτι των τελευταίων κινητοποιήσεων ενάντια στα μέτρα Τρόικας, Κυβέρνησης, ΕΕ, Τραπεζιτών. Μια Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση και πορεία από- και για τον κόσμο των σύγχρονων κινημάτων, του ριζοσπαστικού αντικαπιταλιστικού αγώνα, της εργασιακής εκμετάλλευσης και επισφάλειας που δε χωρά ούτε στα σχέδια των κυβερνώντων ούτε στον γερασμένο, χρεοκοπημένο και υποταγμένο συνδικαλισμό. 

Θέλουμε να γίνουμε η αρχή ενός ορμητικού κοινωνικού ρεύματος για την ανατροπή της επίθεσης, για απεργιακές κινητοποιήσεις παντού και για να απολαμβάνουν επιτέλους τον πλούτο αυτοί που τον παράγουν. Θέλουμε να σπάσουμε στην πράξη τον πανικό που επιβάλλουν στην κοινωνία τόσο με τα συνεχόμενα μέτρα όσο και μέσω μιας αναδυόμενης φασιστικής απειλής απομονώνοντας τη ναζιστική συμμορία του ΕΛΑΜ, πολιτικοί απόγονοι των πιο φρικαλέων στιγμών της ανθρώπινης ιστορίας. 

Τέλος, θέλουμε να ξαναβρεθούμε και με τους Τουρκοκύπριους/ες αδερφούς/ες μας σε έναν κοινό ταξικό αγώνα μακριά από εθνικιστικούς διαχωρισμούς, σύνορα και στρατούς για μια αλληλεγγύη των λαών κόντρα στον κοινό εχθρό, το κεφάλαιο και τον ιμπεριαλισμό.

Αυτοί που κατέχουν τον πλούτο, που οι εργαζόμενοι παράγουν με τον κόπο τους καθημερινά είναι οι ίδιοι που τώρα μας καλούν να “σώσουμε την Κύπρο” και να υποταχθούμε σε έναν σύγχρονο εργασιακό μεσαίωνα. Ας τους επιστρέψουμε το φόβο και τον πανικό οργανώνοντας τις δυνάμεις μας για νέους Μάηδες, νέες νίκες!

1Η ΜΑΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 1.00μμ στην ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΟΡΕΙΑ στις 3.00 μμ

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ

( To δίκτυο αυτό αποτελεί μια προσπάθεια συσπείρωσης του ευρύτερου ριζοσπαστικού χώρου στην Κύπρο στο οποίο συμμετέχουν δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, του αντιεξουσιαστικού χώρου καθώς και ανένταχτοι αγωνιστές).

Συνήθεις οικονομικές συναλλαγές”

“Συνήθεις οικονομικές συναλλαγές” ή αλλιώς business as usual. Mε αυτές τις τρεις λεξούλες χαρακτήρισε το δικηγορικό γραφείο του προέδρου της Κύπρου Αναστασιάδη την ανάληψη εκατομμυρίων ευρώ μέσα στο κρίσιμο 15νθήμερο 1-15 Μάρτη ενόψει του κουρέματος.

Και δεν μιλάμε μόνο για τα 21 εκατομμύρια που πρόλαβαν να φυγαδεύσουν οι συγγενείς του Αναστασιάδη. Οπως αποκάλυψε το MEGA, εταιρίες όπως η Modisanna LTD που έβγαλε εκτός Κύπρου πέραν των 10 εκατ. ευρώ σε ρούβλια συνδέονται με το δικηγορικό γραφείο του Αναστασιάδη, ενώ η Logicom, στο διοικητικό συμβούλιο της οποίας συμμετέχει ο πρώην υπουργός Οικονομικών Σαρρής, εμφανίζεται να απέσυρε κεφάλαια πάνω από 3 εκατομμύρια ευρώ από τις κυπριακές τράπεζες δυο μέρες πριν την κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup.

Επίσης, σύμφωνα με τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, εταιρίες που ελέγχονται από τον Ουκρανό μεγαλοεπιχειρηματία Αχμέτοφ που είναι πελάτης του δικηγορικού γραφείου του Αναστασιάδη, απέσυραν από τη Λαϊκή Τράπεζα 30 εκατομμύρια δολάρια τις δύο πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου, πριν ληφθεί η απόφαση «κουρέματος» των καταθέσεων.

Εκπρόσωπος του Αχμέτοφ, είχε δηλώσει, ότι «είχαν ενημερωθεί» από τον Τύπο για το επικείμενο «κούρεμα» και γι΄ αυτό απέσυραν τις καταθέσεις. Παρόμοια “ενημέρωση” πρέπει να είχαν και οι 6.000 καταθέτες, στην πλειοψηφία τους επιχειρήσεις ελληνικών, κυπριακών, ρώσικων και άλλων συμφερόντων που απέσυραν μέσα στο ίδιο διάστημα συνολικά 4 δις ευρώ.

Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό αν το συγκρίνει κανείς με την “ευρωδιάσωση” των 10 δις του ESM και του ΔΝΤ που ενέκρινε το Eurogroup την περασμένη Παρασκευή. Γι' αυτή τη “διάσωση”, τις τελευταίες μέρες η κυπριακή Βουλή έχει εξελιχθεί σε μια βιομηχανία παρασκευής νομοσχεδίων αλά ελληνικά, αποφασίζοντας απάνθρωπες περικοπές σε μισθούς, υγεία, πρόνοια που θα πληρώσουν ξανά οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, οι νέοι. Αυτοί δεν είχαν καλή “ενημέρωση”.

Την προηγούμενη Τετάρτη ο πρόεδρός της, Γιαννάκης Ομήρου είχε δηλώσει πως δεν πρόκειται να δοθούν στη δημοσιότητα τα ονόματα των περίπου 6.000 προσώπων. Όπως ανέφερε, ύστερα από σύσκεψη των κομμάτων, τα στοιχεία είναι διαθέσιμα μόνο για “ανάγνωση και μελέτη” από τους βουλευτές, καθώς ανάμεσα στα πρόσωπα που αναφέρονται υπάρχουν πολλοί που μετέφεραν χρήματα στο εξωτερικό στο πλαίσιο “νόμιμων εμπορικών και άλλων δραστηριοτήτων”.

Πηγή

Το αλφαβητάρι του Μαρξισμού: Ν όπως νόμισμα

Ένα εμπόρευμα", γράφει ο Μαρξ, "φαίνεται από την πρώτη ματιά σαν ένα αυτονόητο συνηθισμένο πράγμα. Η ανάλυσή του δείχνει ότι είναι ένα πολύ στρυφνό πράγμα, γεμάτο από μεταφυσική σοφιστεία και θεολογικές παραξενιές... Απέναντι σε όλα τ' άλλα εμπορεύματα πατάει με το κεφάλι κάτω και αρχίζει... να γεννοβολά φαντασιοπληξίες, πιο θαυμαστές κι από το αν άρχιζε να χορεύει στα καλά καθούμενα...".

Αν αυτά ισχύουν για ένα συνηθισμένο εμπόρευμα, πχ ένα ξύλινο τραπέζι, τα πράγματα μοιάζουν να είναι ακόμα πιο στρυφνά και παράξενα όταν μιλάμε για το "εμπόρευμα των εμπορευμάτων", για το νόμισμα δηλαδή.

Από πρώτη άποψη, το νόμισμα είναι ένα απλό μέσο συναλλαγής. Στις πρωτόγονες αγορές, μας μαθαίνουν στο σχολείο, οι άνθρωποι αντάλλασαν άμεσα τα προϊόντα μεταξύ τους: ο βοσκός αντάλλασε το γάλα του με το ψωμί του φούρναρη ή με ένα ζευγάρι καινούργια παπούτσια από τον τσαγκάρη. Το νόμισμα απλά διευκολύνει αυτές τις ανταλλαγές. Ο χρυσός καθιερώθηκε γιατί ήταν σπάνιος, δεν σκούριαζε και ήταν σχετικά άφθαρτος. Και πάει λέγοντας.

Ταυτόχρονα, όμως, το νόμισμα, μας λένε, έχει τρομαχτική δύναμη. Πάρτε για παράδειγμα τις κινδυνολογίες που σπέρνουν οι απολογητές των μνημονίων ενάντια στην έξοδο από την Ευρωζώνη.

Η «νέα δραχμή», λένε θα υποτιμηθεί «εν μία νυκτί» , κατά 50, 60 ή 70% -οι εκτιμήσεις θυμίζουν (καθόλου τυχαία) προγνωστικά ιπποδρομίας. Η ανεργία θα τιναχτεί (από τα ουράνια όπου έχει ήδη φτάσει) στην στρατόσφαιρα. Ο πληθωρισμός θα απογειωθεί και οι τιμές των βασικών προϊόντων θα γίνουν απλησίαστες. Η αποκάλυψη του Ιωάννη, με άλλα λόγια, θα ωχριά μπροστά στα δεινά που μπορεί να επιφέρει ένα λάθος νόμισμα.

Παλιές θεωρίες

Αυτές οι θεωρίες δεν είναι καινούργιες. Ο Μαρξ χλευάζει στο «Κεφάλαιο» τον Βάντερλιντ, έναν οικονομολόγο του 18ου αιώνα και συγγραφέα ενός βιβλίου με τον αποκαλυπτικό τίτλο «Το χρήμα απαντάει σε όλα» που πίστευε ότι «οι τιμές των εμπορευμάτων καθορίζονται από τη μάζα του χρυσού ή του ασημιού» (ο χρυσός και το ασήμι ήταν τον 18ο και τον 19ο αιώνα η βάση του νομισματικού συστήματος) που κυκλοφορεί, σε μια χώρα.

Τα ινδικά προϊόντα, έλεγε ο Βάντερλιντ, είναι φτηνά γιατί οι Ινδοί, τα χρήματα που εισπράττουν από τις εξαγωγές των προϊόντων τους στην Ευρώπη, αντί να τα θέσουν σε κυκλοφορία, «τα παραχώνουν». Όπως «παραχώνουν», μετατρέποντάς τα σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, τα δολάρια που εισπράττουν από τις εξαγωγές τους σε ολόκληρο τον κόσμο σήμερα οι Κινέζοι.

Το λάθος του Βάντερλιντ ήταν διπλό: πρώτα απ’ όλα δεν καταλάβαινε ότι η λειτουργία του νομίσματος ήταν ουσιαστικά ανεξάρτητη από την πραγματική του περιεκτικότητα σε χρυσό ή ασήμι: στο μέλλον, γράφει προφητικά ο Μαρξ, τα πολύτιμα μέταλλα μπορεί να αντικατασταθούν από άλλα υλικά ή ακόμα και από σύμβολα. Όπως το πλαστικό και το ηλεκτρονικό χρήμα θα λέγαμε σήμερα.

Το κυριότερο λάθος του, όμως, ήταν ότι δεν καταλάβαινε καθόλου τι ήταν αυτό που καθορίζει τις «αναλογίες» με τις οποίες ανταλλάσσονται τα εμπορεύματα μεταξύ τους στην αγορά -πχ τι είναι αυτό που καθορίζει ότι ένα κιλό βούτυρο αξίζει όσο είκοσι κιλά ψωμί. Αυτό που κάνει φτηνά ή ακριβά τα προϊόντα δεν είναι ούτε η προσφορά και η ζήτηση, ούτε τα πολύτιμα μέταλλα (ή τα χρεόγραφα) στα υπόγεια της κεντρικής τράπεζας: το καθοριστικό στοιχείο, έλεγε ο Μαρξ, είναι οι ποσότητες της εργασίας που η κοινωνία, με τα δεδομένα μέσα της εποχής, χρειάζεται για να παράγει αυτά τα προϊόντα.

Αξίες

Η υποτίμηση πχ του νομίσματος δεν αλλάζει αυτή την αναλογία. Το μόνο που αλλάζει είναι η χρηματική της έκφραση: μια λίρα, γράφει ο Μαρξ, αντιπροσώπευε πρωτύτερα πχ 1/4 της ουγγιάς χρυσό. Τώρα αντιπροσωπεύει μόνο 1/8. «Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, σαν νάχει αλλάξει ο ίδιος ο χρυσός στην λειτουργία του σαν μέτρο των τιμών. Έτσι οι ίδιες αξίες που προηγούμενα εκφράζονταν με την τιμή της 1 λίρας, εκφράζονται τώρα με την τιμή των δυο». Αλλά ένα κιλό βούτυρο θα εξακολουθεί να αξίζει όσο είκοσι κιλά ψωμί.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εργάτες είναι αδιάφοροι απέναντι στο νόμισμα. Πρώτον, τα προϊόντα που παράγουν οι εργάτες δεν ανήκουν στους ίδιους -ανήκουν στο αφεντικό. Οι εργάτες «νοικιάζουν» τους εαυτούς τους στα αφεντικά για 8 ώρες, ο μισθός δεν είναι παρά το τίμημα αυτού του ενοικίου: και το τίμημα δεν προσαρμόζεται αυτόματα στις νέες συνθήκες, όταν αλλάζει η ισοτιμία του νομίσματος. Οι εργάτες χρειάζεται να παλεύουν συνεχώς για να αντισταθμίζουν αυτό που οι καπιταλιστές τους παίρνουν κάθε φορά μέσα από το κόλπο της υποτίμησης και του πληθωρισμού.

Δεύτερον, η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς χρήματα: χωρίς χρήματα ο φούρναρης δεν μπορεί να αποκτήσει βούτυρο, όσο ψωμί και αν ζυμώσει και αν ψήσει. Και αυτό ισχύει διπλά και τριπλά για την «εργατική δύναμη» -το μοναδικό εμπόρευμα που διαθέτει η εργατική τάξη. Αν η Κεντρική Τράπεζα κλείσει τους κρουνούς του χρήματος (όπως κάνει πχ σήμερα ο ΕΚΤ) τότε όλη η οικονομία βυθίζεται στην ύφεση και οι εργάτες πετιούνται στην ανεργία.

Το νόμισμα δεν διαθέτει από μόνο του καμιά μαγική δύναμη. Η νομισματική πολιτική, όμως, είναι ένα ισχυρό όπλο στα χέρια της άρχουσας τάξης, ένα όπλο που ποτέ δεν έχει διστάσει να χρησιμοποιήσει ενάντια όχι μόνο στον «εξωτερικό» εχθρό -τους ανταγωνιστές της στις άλλες χώρες- αλλά και τον «εσωτερικό» -την εργατική τάξη.

Αυτό το όπλο δεν μπορούμε να το αφήσουμε στα χέρια ούτε του Μάριο Ντράγκι, ούτε της Μέρκελ, ούτε του Σαμαρά και του Στουρνάρα, (ούτε του Αναστασιάδη προσθέτουμε εμείς). Για αυτό η μάχη ενάντια στο μνημόνιο είναι άρρηκτα δεμένη με την μάχη ενάντια στο ίδιο το Ευρώ.

Πηγή

Η λίστα με τους 6000 φυγάδες απο τις Κυπριακές τράπεζες

Tην «άκρη του νήματος» για την αναζήτηση των υπευθύνων και τον καταλογισμό των ευθυνών, όπου υπάρχουν, για την προνομιακή πληροφόρηση που ενδεχομένως υπήρξε ώστε κάποιοι να προλάβουν να βγάλουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ εκτός Κύπρου, πριν από το «κούρεμα» των καταθέσεων, αποτελεί η απόρρητη λίστα των 6.000 ατόμων που έχει στα χέρια της ήδη η Επιτροπή Θεσμών της κυπριακής Βουλής.
 

Στη λίστα αυτή περιλαμβάνονται 3.291 καταχωρίσεις (γιατί ο αριθμός των 6.000 αφορά και συνδικαιούχους των λογαριασμών και φυσικά πρόσωπα σε εταιρείες) από αναλήψεις που έγιναν στην Τράπεζα Κύπρου και 132 στη Λαϊκή Τράπεζα, που αφορούν συνολικές αναλήψεις του αστρονομικού ποσού των 3 δισ. ευρώ μόνο στο διάστημα 1-15 Μαρτίου 2013.

Η μαζική αυτή απόσυρση καταθέσεων από τις κυπριακές τράπεζες το κρίσιμο δεκαπενθήμερο έφερε πιο κοντά την κατάρρευση και οδήγησε σε μεγαλύτερο «κούρεμα» όσων καταθέσεων παρέμειναν στην Κύπρο.

Η λίστα την οποία αποκαλύπτει το «Εθνος της Κυριακής» παραδόθηκε από τις διοικήσεις των δύο τραπεζών στην Κεντρική Τράπεζα κατόπιν αιτήματος της κυπριακής Βουλής και αναμένεται να παραδοθεί και στην Ερευνητική Επιτροπή, η οποία θα αναλάβει να εξετάσει εάν υπάρχουν υπόγειες διαδρομές και προνομιακή ενημέρωση σε επιχειρηματίες και καταθέτες, από ανθρώπους που λόγω της θέσης τους γνώριζαν για το «κούρεμα».

Στη λίστα των offshore εταιρειών δεν υπάρχει τέλος. Πρόκειται για δαιδαλώδες και τιτάνιο κατάλογο, φυσικών προσώπων και εταιρειών που φιγουράρουν μπροστά από αυτούς.

Περιλαμβάνονται σε αυτήν γνωστά πολιτικά στελέχη, από Κύπρο και Ελλάδα, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες, Ρώσοι ολιγάρχες, μέχρι και στελέχη της Τράπεζας Κύπρου.

Όσο αφορά στην Ελλάδα, πρόκειται για δύο υπουργούς, της κυβέρνησης Καραμανλή, οι οποίοι είχαν εμπλακεί σε σκάνδαλα, κατά τη θητεία τους. Ένα μέλος του ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου, φαίνεται ότι έκανε ανάληψη ύψους 500.000 ευρώ, στις 12 Μαρτίου, για εταιρεία συμφερόντων Κύπριου επιχειρηματία, που ασχολείται με το real estate στην Ελλάδα.

Ταυτόχρονα ο ίδιος , έκανε αναλήψεις από την Ελλάδα ύψους 1.000.000 και 198.000 ευρώ.
Τερματοφύλακας, υπό απόσυρση, έκανε ανάληψη 500.000, ενώ γόνος πλούσιας οικογένειας, με παρουσία στο μπάσκετ έβγαλε 743.546 ευρώ.

Δημοσιογράφος της ΕΡΤ σήκωσε 400.000 ευρώ. Δύο στελέχη ελληνικής εταιρείας που βρίσκεται σε διαδικασία αποκρατικοποίησης είχαν κοινό λογαριασμό στην Τράπεζα Κύπρου, από τον οποίο έβγαλαν 650.00 ευρώ.
Εταιρεία που δραστηριοποιείται στα Βαλκάνια και την Κύπρο σήκωσε 4.025.750 ευρώ και 4.266.600 ευρώ απέσυρε ελληνική εταιρεία τροφίμων.

Τα στοιχεία του ιδιοκτήτη του λογαριασμού της εταιρείας A...D...International Ltd, από το λογαριασμό της οποίας, (στην Κύπρου) αποσύρθηκαν 27.000.000 ευρώ στις 14 Μαρτίου, παραμένουν άγνωστα.
Δύο πρώην στελέχη από τράπεζα που το περιβάλλον του πρόεδρου Πούτιν, είχε κατηγορήσει ότι είχαν μεταφέρει στην Κύπρο 200.000.000 ευρώ, φαίνεται να έβγαλαν από τη χώρα 12 εκατομμύρια ευρώ.
Μέτοχος κυπριακού νομικού γραφείου, ο οποίος είναι και μέτοχος της ίδιας εταιρείας είχε κάνει ακόμα δύο αναλήψεις 24.477.213ευρώ και 24.452.439ευρώ.

Από τη Ρωσία, η εταιρεία ενός από τους κορυφαίους Ρώσους επενδυτές, του Μαξίμ Νογκτόκοφ, στις 15 Μαρτίου αποσύρει από την Κύπρο το αστρονομικό ποσό του 1,975 δισεκατομμυρίων ρουβλίων. Μα σημειωθεί ότι ο Νογκτόκοφ, πέρυσι βρισκόταν στη λίστα Forbes με περιουσία 1,3 δισ. δολάρια.

Αυτός ο “αυτοδημιούργητος” Ρώσος επιχειρηματίας είναι ο πρώτος στη λίστα των Ρώσων .Ακόμα μία εταιρεία γνωστών συμφερόντων βγάζει, στις 5 Μαρτίου, από την Κύπρο 50 εκατ. δολάρια και ακόμα μία, ρωσικών συμφερόντων, στις 7 Μαρτίου, 105 εκατ. δολάρια.

Στη λίστα των Κυπρίων, των οποίων τα χρήματα έκαναν “φτερά” λίγο πριν το κούρεμα πρωτοστατεί η οικογένεια Αναστασιάδη. Η οικογένεια του Πρόεδρου έχει ήδη δώσει απαντήσεις και το “ελεύθερο” να εξεταστούν οι λογαριασμοί τους. Η κόρη του Προέδρου, Έλσα, έχει εξηγήσει ότι οι αναλήψεις που έγιναν από το δικηγορικό γραφείο της οικογένειάς την, ήταν από τις συνηθισμένες που γίνονται, για να καλυφθούν οι επιχειρηματικές ανάγκες. Τις ύποπτες συμπτώσεις που προκύπτουν έχει αναλάβει να εξετάσει Ερευνητική Επιτροπή.

Η εταιρεία Modisana Limited με διευθυντές τις εταιρείες Ledra Limited και Imperium Nominee Limited, οι οποίες σύμφωνα με στοιχεία του Εφόρου Εταιρειών παραπέμπουν στο δικηγορικό γραφείο Αναστασιάδη, με μετόχους τις Gemna Management Limited Imperium Nominees Limited, την τελευταία διευθύνει η κόρη του Πρόεδρου, Έλσα Αναστασιάδη.

Η προεδρία δηλώνει ότι πρόκειται για συνηθισμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες δικηγορικών γραφείων. Η κατάσταση ωστόσο περιπλέκεται, αφού στη δήλωση “πόθεν έσχες” πριν από τις εκλογές, ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε δηλώσει μερίσματα από αυτές.

Στην εταιρεία Leda Fiduciaries Limited, η οποία δηλώνεται ως διευθυντής της Modisana Limited, δικηγόρος της οποίας είναι ο Χριστόδουλος Βασιλειάδης, ο οποίος εκτός από την επαγγελματική σχέση που έχει με αυτές τις εταιρείες του Προέδρου, φέρεται να είναι εκπρόσωπος και άλλων εταιρειών που απέσυραν χρήματα εκτός Κύπρου, τις κρίσιμες ημέρες.

Οι εταιρείες αυτές έβγαλαν από την Κύπρο 69.000.000 ρούβλια στις 6 και 14 Μαρτίου και μετά 43.517.000 ευρώ και 789.000.000 ρούβλια. Το ερώτημα τώρα που προκύπτει είναι πώς οι εταιρείες εκπρόσωπος των οποίων είναι ο κ.Βασιλειάδης φυγάδευσαν τις καταθέσεις τους , λίγες μέρες πριν το κούρεμα και αν αυτό έχει να κάνει με τον Πρόεδρο.
Από την Modisanna Ltd βγήκαν 13.280.000 δολάρια και 10.930.000 ευρώ στις 6 και 15 Μαρτίου.

Η δεύτερη εταιρεία που συνδέεται με τον Πρόεδρο, Mabor co limited, από την 1η ως και τις 12 Μαρτίου, απέσυρε συνολικά από τις κυπριακές τράπεζες 22.432.000 δολάρια.

Τέλος, η εταιρεία Logicom Public Limited, στο ΔΣ της οποίας βρισκόταν ο Μιχάλης Σαρρής, πήρε από τις καταθέσεις της στην Κύπρο 3.249.989 ευρώ, στις 13 Μαρτίου. Ο ίδιος είχε παραιτηθεί από αυτήν, όπως και από τις άλλες εταιρείες στων οποίων το ΔΣ ήταν μέλος, όταν έγινε υπουργός, είτε μέσω επιστολών, είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. 

Κόψτε το δούλεμα

Όσο περνούν οι μέρες πιο πολύ και από το κούρεμα με ενοχλεί το δούλεμα. Απ’ όλους. Από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας μέχρι τον υιό του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας, από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο μέχρι τον Σταύρο Ευαγόρου, από τον Δημήτρη Συλλούρη μέχρι τον διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών, από νυν, από πρώην, από συναγελαζόμενους… Απ’ όλους. 

Είκοσι πέντε φορές, λέει ο Χρήστος Στυλιανίδης υπήρχε στο μνημόνιο που υπέγραψε ο Δημήτρης Χριστόφιας η αναφορά για κούρεμα. Είκοσι πέντε φορές, ε; Μάλιστα. Και σ’ εμάς γιατί δεν το είπατε; Μας το κρατούσατε για έκπληξη; 

Γιατί δεν μας το είπε ο Αναστασιάδης στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας; Δεν το είχε διαβάσει; Για τις ιδιωτικοποιήσεις ήξερε μέχρι και τη συγκεκριμένη παράγραφο. Για το κούρεμα δεν ήξερε; Δεν διάβασε; Μήπως δεν έφτασε μέχρι τη συγκεκριμένη σελίδα όπως οι βουλευτές μας που δεν έφτασαν μέχρι τη σελίδα 61 του νομοσχεδίου για τη Λαϊκή και δεν ενημερώθηκαν για την τρύπα του ELA; Είναι δυνατόν να μη διάβασε μια έστω από τις 25 αναφορές; Άρα πώς γίνεται να μην ήξερε; Πώς γίνεται να το έμαθε το απόγευμα της Μεγάλης εκείνης Παρασκευής; Μας δουλεύετε κύριε εκπρόσωπε; Είκοσι πέντε φορές, υπογεγραμμένο από τον προηγούμενο πρόεδρο και ο νυν πρόεδρος και εσείς δεν γνωρίζατε; Μας δουλεύετε κύριε εκπρόσωπε. Και εσείς και ο πρόεδρος. 

Το ΑΚΕΛ διαρρηγνύει τα ιμάτια του. Δεν γινόταν αναφορά, υποστηρίζει ο Στεφάνου. Και την ίδια ώρα ξεπηδούν τα συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης του περασμένου Δεκεμβρίου, όταν προήδρευε ο Δημήτρης Χριστόφιας, που προωθούσαν έγκριση τους κουρέματος, τη συμμετοχή μετόχων και ανασφάλιστων καταθετών (πέραν των 100 χιλιάδων) στην ανακεφαλαίωση των τραπεζών. 

Συνεπώς; Μας δουλεύετε κύριοι; Δεν διαβάσατε τα συμπεράσματα; Τα διαβάσατε αλλά δεν καταλάβατε; Και αν διαβάσατε εκείνα και δεν καταλάβατε, πώς είστε σίγουροι ότι δεν αναφερόταν το κούρεμα στο μνημόνιο που υπογράψατε; Μήπως δεν αναφερόταν όπως δεν αναφέρονταν και οι ιδιωτικοποιήσεις; 

Κάποιος, λέει, έδωσε εντολή στον γενικό εισαγγελέα να ετοιμάσει νομοσχέδιο για το κούρεμα πριν αποφασιστεί το κούρεμα. Ποιος; Ένας λειτουργός. Ποιος έδωσε την εντολή στον λειτουργό, δεν μάθαμε. Ο πρόεδρος ρώτησε, του απάντησαν «ο τάδε λειτουργός». Δεν ξαναρώτησε ποιος έδωσε την εντολή στον λειτουργό; Πέρασαν είκοσι μέρες από τότε που ρώτησε, δεν θέλησε να μάθει ποιος του έδωσε την εντολή; Μας δουλεύετε κύριε πρόεδρε; Ή μήπως ρωτήσατε, η απάντηση ήταν ο Μιχάλης Σαρρής, οπόταν τα περί ευθιξίας και διευκόλυνσης των ερευνών πάνε περίπατο; 

Δεν θα πω για την αντίδραση του διευθυντή του Υπουργείου. «Ο λειτουργός τάδε», λέει. Ποιος έδωσε την εντολή στον λειτουργό, άνθρωπέ μου; Η Λανγκάρντ; Του ήρθε του λειτουργού στα καλά καθούμενα να ζητήσει νομοσχέδιο για κούρεμα; Και πώς τον δίνεις έτσι στεγνά τον άνθρωπο όταν τελικά… «αποδεικνύεται» ότι κανείς δεν ζήτησε νομοσχέδιο για κούρεμα; Τι έρευνα έγινε; Τελικά του εισαγγελέα του είπε κάποιος να ετοιμάσει νομοσχέδιο για το κούρεμα ή δεν του είπε; Μήπως το φαντάστηκε; Ή άλλα του είπαν και άλλα κατάλαβε; Του είπαν για τόκο 5% επί των καταθέσεων και αυτός έκατσε κι έγραψε νομοσχέδιο για το κούρεμα; Μας δουλεύετε κύριοι; Ή μήπως δεν καταλαβαίνετε ούτε τι διαβάζετε, ούτε τι ακούτε; Καταλαβαίνετε τι λέτε τουλάχιστον; 

Και ο χρυσός; Τι γίνεται με τον χρυσό; «Είναι ευθύνη της Κεντρικής Τράπεζας ο χρυσός». Μας δουλεύετε κύριε Εκπρόσωπε; Ποιος έθεσε στο τραπέζι τον χρυσό; «Είναι ένα από τα εργαλεία που έθεσε η κυβέρνηση στο τραπέζι, αλλά είναι ευθύνη της Κεντρικής». Ε, μας δουλεύετε κύριε Εκπρόσωπε. 

Κι εσείς κύριε Ευαγόρου. «Η προηγούμενη κυβέρνηση (είπε ο Σταύρος Ευαγόρου) διαχειρίστηκε (πάρτε βαθιά αναπνοή) νούσιμα, (μάλιστα), σοβαρά (πιο σοβαρά πεθαίνεις), ορθολογιστικά (ορνιθοσκαλίσματα αν έλεγε, μέσα θα έπεφτε) τα δημόσια οικονομικά κατά τρόπο που όχι μόνο δεν υπήρξε στάση πληρωμών, αλλά οι αντοχές της οικονομίας πήγαν και δυο μήνες μετά που άλλαξε η κυβέρνηση». Μάλιστα. Νούσιμα, σοβαρά και ορθολογιστικά. Μας δουλεύετε κύριοι; Ή έχουν χάσει και οι λέξεις τη σημασία τους; 

Και τάχατες νούσιμα και σοβαρά ξεσκονίζουμε λίστες για να δούμε ποιοι έβγαλαν τα λεφτά τους έξω; Και τάχατες όχι μόνο τους έξι τελευταίους μήνες, αλλά για έναν ολόκληρο χρόνο; Για ποιο σκοπό; Για να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου; Αν είχαν δήθεν εσωτερική ενημέρωση; Μας δουλεύετε κύριοι; Ασφαλώς και κάποιοι γνώριζαν. Αλλά νομίζετε ότι είχαν όλοι ενημέρωση; Σας βολεύει; Νομίζετε ότι αυτά που δεν βλέπετε, που δεν ακούτε, που δεν διαβάζετε και δεν καταλαβαίνετε εσείς, δεν τα βλέπει, δεν τα ακούει και δεν τα καταλαβαίνει κανείς; Είναι που είναι τα νεύρα μας τσατάλια, μη μας δουλεύετε κι από πάνω. 

Πηγή

Η Κυπριακή κρίση και η έξοδος από την Ευρωζώνη

Η εξέλιξη της κυπριακής κρίσης και η διαχείριση της από τους ηγεμονικούς ιμπεριαλιστικού πόλους της Ε.Ε. αποτελεί μία σημαντική καμπή για την Ευρωζώνη στο σύνολό της.

Παρά το γεγονός ότι η κυπριακή οικονομία αποτελεί μόνο το 0.2 % της συνολικής οικονομίας της Ευρωζώνης, η υφιστάμενη αστάθεια, τα ανταγωνιστικά συμφέροντα στο εσωτερικό της, αλλά και η αποτυχία των ηγεμονικών στρατηγικών να επιλύσουν την κρίση, καθιστούν κάθε επιμέρους κίνηση διαχείρισης αντικείμενο νέων αντιφάσεων αλλά και πεδίο εφαρμογής των στρατηγικών των κυρίαρχων τάξεων των ηγεμονικών ιμπεριαλιστικών κρατών στο εσωτερικό της.

Η αντιμετώπιση της Κύπρου από τις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις με την βίαιη αποδιάρθρωση – αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα της, παρά το γεγονός ότι σχετίζεται με τις ιδιαιτερότητες του κυπριακού μοντέλου ανάπτυξης, και τον χρηματοπιστωτικό της τομέα, καταρρίπτει μία σειρά από μύθους και ιδεολογήματα: 

α) ότι υπάρχουν τμήματα των εθνικών αστικών τάξεων τα οποία (δυνητικά τουλάχιστο) προσανατολίζονται προς μία στρατηγική εξόδου από την Ευρωζώνη στο πλαίσιο μίας εναλλακτικής αστικής στρατηγικής 

β) ότι μπορεί να υπάρξει κάποιας μορφής αναδιαπραγμάτευση των όρων των δανειακών συμβάσεων στο εσωτερικό της Ευρωζώνης 

γ) ότι υπάρχουν αντιφάσεις στις πολιτικές δυνάμεις των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών κρατών και ειδικά της Γερμανίας οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία «ηπιότερη» πολιτική διαχείριση της κρίσης έναντι των χωρών του Νότου 

δ) ότι μπορεί να οικοδομηθεί κάποια συμμαχία των αστικών τάξεων και των πολιτικών εκπροσώπων των χωρών του Νότου απέναντι στην γερμανική –«μερκελική» διαχείριση της κρίσης 

ε) ότι οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων είναι αδιανόητοι όχι μόνο εντός Ευρωζώνης αλλά και γενικότερα στη σημερινή συγκυρία 

στ) ότι η έξοδος από την Ευρωζώνη θα σήμαινε μία καταστροφική λύση αλλά θα ήταν και ανέφικτη διότι η έξοδος των κεφαλαίων από τα χρηματοπιστωτικά συστήματα των χωρών του νότου θα ήταν ραγδαία και θα εξάλειφε όλα τα δυνητικά πλεονεκτήματα της αποκατάστασης εθνικής νομισματικής πολιτικής.

Εκτός από τα παραπάνω καταρρέει και ένα σύνολο άλλων ιδεολογημάτων, για τη γεωστρατηγική σημασία των επιμέρους χωρών του Νότου ανεξάρτητα από το μέγεθος τους, για τις αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών π.χ. μεταξύ του γερμανικού και του ρώσικου ιμπεριαλισμού κ.λ.π.

Εξετάζοντας το ειδικό πλαίσιο της κυπριακής κρίσης πρέπει να επισημάνουμε τα ακόλουθα α) η κρίση σχετίζεται με το μοντέλο ανάπτυξης και την τροχιά του κυπριακού καπιταλισμού ειδικά μετά την ένταξη στην Ε.Ε.το 2004 και την Ευρωζώνη το 2008 β) σχετίζεται με την κρίση της Ευρωζώνης και τους τρόπους διαχείρισης της με σημαντική καμπή την περικοπή του ελληνικού δημόσιου χρέους και το PSI το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα απώλειες της τάξης των 4 δις ευρώ για τις κυπριακές τράπεζες οι οποίες είχαν σπεύσει να αγοράσουν μαζικά ομόλογα του ελληνικού δημοσίου την περίοδο 2007 - 2009 (φαίνεται ότι συνέχισαν και μετά το 2009, με πολύ χαμηλότερες τιμές των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά και άρα υψηλότερα περιθώρια κερδοσκοπίας), τόσο για να κερδοσκοπήσουν λόγω των υψηλών αποδόσεων εκείνη την περίοδο των ελληνικών τίτλων όσο και στο πλαίσιο μίας στρατηγική αλληλοσύνδεσης τμημάτων του ελληνικού και του κυπριακού κεφαλαίου.

Ετσι σε αντίθεση με την Ελλάδα που η βασική μορφή με την οποία εκδηλώθηκε η κρίση αφορούσε την κρίση του δημόσιου χρέους που δεν μπορούσε να εξυπηρετηθεί, στην Κύπρο το δημόσιο χρέος πριν την αναδιάρθρωση των τραπεζών ήταν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, στο 73 % του Α.Ε.Π.. Ωστόσο ο χρηματοπιστωτικός τομέας ήταν πολύ περισσότερο αναπτυγμένος αφού υπερέβαινε το 800 % του κυπριακού Α.Ε.Π. (με τον μέσο όρο των τραπεζικών ιδρυμάτων της Ευρωζώνης να ανέρχεται στο 350 % του Α.Ε.Π).

Διάγραμμα 1 – Σύνολο υποχρεώσεων ΝΧΙ (% του ΑΕΠ – εκ. € σε τρέχουσες τιμές)

Πηγή: European Central Bank

Παρά ταύτα ακόμα και αυτός ο υπεραναπτυγμένος χρηματοπιστωτικός τομέας της Κύπρου είναι ανάλογος με τον αντίστοιχο στην Ιρλανδία, και την Μάλτα, ενώ δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτόν του Λουξεμβούργου που αντιστοιχεί 2200 % του Α.Ε.Π. της χώρας. Από την άλλη πλευρά ο κυπριακός τραπεζικός τομέας δεν ήταν μονοδιάστατος στις υπηρεσίες που παρείχε ενώ σε αντίθεση με τους τραπεζικούς τομείς άλλων κρατών η κύρια πηγή της χορήγησης δανείων ήταν οι τραπεζικές καταθέσεις και όχι ο διατραπεζικός δανεισμός κάτι που θεωρητικά τον καθιστούσε περισσότερο ασφαλή.

Η διεργασία μετασχηματισμού της Κύπρου σε offshore χρηματοπιστωτικό κέντρο είχε αρχίσει από την δεκαετία του 80 μετά την κατάρρευση του αντίστοιχου ρόλου του Λιβάνου. Επιταχύνθηκε ιδιαίτερα μετά την ένταξη της Κύπρου στο Ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό, ότι την τελευταία εξαετία οι καταθέσεις στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου αυξήθηκαν από περίπου 290 % του κυπριακού Α.Ε.Π. το 2006 σε περίπου 390 % το 2012, ενώ τα χορηγούμενα δάνεια από περίπου 205 % σε περίπου 390 % του Α.Ε.Π το ίδιο διάστημα.

Διάγραμμα 2- Εξέλιξη Όγκου Καταθέσεων σε ΝΧΙ (εκ. €)

Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου

Από τα 68 δις των καταθέσεων σε κυπριακά πιστωτικά ιδρύματα τα 38 δις αφορούν καταθέσεις σε λογαριασμούς άνω των 100.000 ευρώ ενώ τα 30 δις αφορούν σε καταθέσεις κατοίκων εκτός Κύπρου, (περίπου 19 δις προερχόμενων από τη Ρωσία, 3 δις από την Ελλάδα, 3 δις από την Μ. Βρετανία και των υπολοίπων προερχομένων κυρίως από κράτη της Μ. Ανατολής) [2]ποσά τα οποία είναι πολύ υψηλά για μία χώρα της τάξης του 1,1 εκατομμυρίων κατοίκων [3] Αντίστοιχα μετά το 2006 η χορήγηση δανείων σε μη κατοίκους αυξήθηκε ραγδαία από 3 % των συνολικά χορηγούμενων δανείων στο 30 % των συνολικά χορηγούμενων δανείων των 2012.

Διάγραμμα 3- Εξέλιξη Όγκου Χορηγούμενων Δανείων από ΝΧΙ (εκ. €)

Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου

Από τα 68 δις των καταθέσεων σε κυπριακά πιστωτικά ιδρύματα τα 38 δις αφορούν καταθέσεις σε λογαριασμούς άνω των 100.000 ευρώ ενώ τα 30 δις αφορούν σε καταθέσεις κατοίκων εκτός Κύπρου, (περίπου 19 δις προερχόμενων από τη Ρωσία, 3 δις από την Ελλάδα, 3 δις από την Μ. Βρετανία και των υπολοίπων προερχομένων κυρίως από κράτη της Μ. Ανατολής) [2]ποσά τα οποία είναι πολύ υψηλά για μία χώρα της τάξης του 1,1 εκατομμυρίων κατοίκων [3] Αντίστοιχα μετά το 2006 η χορήγηση δανείων σε μη κατοίκους αυξήθηκε ραγδαία από 3 % των συνολικά χορηγούμενων δανείων στο 30 % των συνολικά χορηγούμενων δανείων των 2012.

Διάγραμμα 4- Συμμετοχή μη κατοίκων Κύπρου στο σύνολο των Καταθέσεων και Δανείων

Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου

Παρά το γεγονός ότι τα 19 δις των καταθέσεων που προέρχονταν από την Ρωσία και τις πρώην σοβιετικές χώρες είναι σημαντικά αντιστοιχούν μόνο στο 2 % των ρωσικών καταθέσεων άρα ούτε παίζουν τόσο καθοριστικό ρόλο για τη Ρωσία αλλά ούτε οι ρωσικές καταθέσεις κυριαρχούσαν στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα.

Σημαντικότερος ήταν ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού τομέα της Κύπρου ο οποίος αποτελούσε σταθμό, για τις χρηματοοικονομικές μεταβιβάσεις και την ταχεία κυκλοφορία κεφαλαίων προερχόμενων ή κατευθυνόμενων προς την Ρωσία από και προς την Κύπρο. Κυρίως αφορούσαν ρωσικές επιχειρήσεις που διαμέσου του κυπριακού τραπεζικού τομέα κατεύθυναν κεφάλαια προς θυγατρικές ή επιχειρήσεις ιδιοκτησίας τους σε χώρες όπως η Ελβετία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Βρετανία.

Σε ετήσιο επίπεδο οι μεταβιβάσεις αυτές εκτιμώνται σε 250 δις ευρώ (130 προς την Κύπρο και 120 από την Κύπρο), ενώ η Κύπρος εμφανιζόταν ως ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στη Ρωσία. Η ιδιοκτησία των επιχειρήσεων, σε μεγάλο βαθμό ανήκε στη νέα οικονομική ρωσική ολιγαρχία. Ετσι τα ποσά αυτά μεταβιβάζονταν από το κυπριακό τραπεζικό σύστημα αλλά δεν παρέμεναν σε αυτό. Οι βασικοί κλάδοι επιχειρήσεων που αξιοποιούσαν το κυπριακό τραπεζικό σύστημα για αυτές τις μεταβιβάσεις ήταν οι επιχειρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι αεροπορικές επιχειρήσεις κ.λ.π.

Διάγραμμα 5 – Μεταφορές Κεφαλαίων μέσω του Συστήματος διακρατικών μεταφορών κεφαλαίων εντός ΕΕ

Έτσι από τα δύο μέτρα με τα οποία απείλησε ο Draghi [4] την κυπριακή αστική τάξη για το μπλοκάρισμα του κυπριακού τραπεζικού συστήματος το πρώτο δηλαδή η μη χορήγηση τραπεζογραμματίων από την ΕΚΤ ήταν μικρότερης σημασίας στο βαθμό που τα χρηματικά διαθέσιμα ήταν επαρκή για ένα διάστημα ωστόσο το δεύτερο η αναστολή κάθε είδους χρηματοοικονομικής συναλλαγής μεταξύ του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και των πιστωτικών ιδρυμάτων στην Ευρωζώνη αποτελούσε μία θανάσιμη απειλή όχι μόνο για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα αλλά και για τις επιχειρήσεις που είχαν ως βάση την Κύπρο[5]. Επρόκειτο για πράξη κήρυξης πολέμου από πλευράς του οικονομικού ιμπεριαλισμού των κυρίαρχων κρατών της Ευρωζώνης.

Η πρώτη πρόταση που απέρριψε το κυπριακό κοινοβούλιο διαμόρφωνε τον κίνδυνο για την διάλυση του ρόλου του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου στο βαθμό που η κατάσχεση ενός τμήματος των καταθέσεων άνω των 100.000 αποτελούσε ένα πρωτοφανές μέτρο το οποίο απειλούσε όλο το μοντέλο προσέλκυσης εισροών καταθέσεων από τις ξένες χώρες αλλά και ένα σημαντικό τμήμα των περιουσιακών στοιχείων της κυπριακής αστικής τάξης αλλά και των πολιτικό οικονομικών ελίτ. 

Για αυτό το λόγω οι εκπρόσωποι της κυπριακής κυβέρνησης επιχείρησαν να μεταβιβάσουν το κόστος στο σύνολο της κυπριακής κοινωνίας με την επέκταση της περικοπής στο σύνολο των καταθέσεων, γεγονός που άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου. Το αρχικό όχι της κυπριακής βουλής επιβλήθηκε κάτω από την πίεση του λαϊκού παράγοντα και την διάρρηξη των σχέσεων εκπροσώπησης με ένα σύνολο μηχανισμών, των κομμάτων, της εκκλησίας, των σωματείων που εισέπραξαν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, και επέβαλλαν την αρχική άρνηση.

Η αρχική συμφωνία ήδη θα συντελούσε στην διάλυση του χρηματοπιστωτικού τομέα της Κύπρου με τη μορφή που είχε και αυτό θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομία της. Η κυπριακή αστική τάξη αλλά και οι πολιτικό οικονομικές ελίτ, ανεξάρτητα της πολιτικής έκφρασης τους, ήταν πλήρως ταυτισμένες με τη στρατηγική της ενσωμάτωσης στην Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη και ωφελήθηκαν σε μεγάλο βαθμό όπως και τα σύμμαχα κοινωνικά στρώματα που αντιστοιχούν σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού από αυτή τη στρατηγική.             

Ένα μεγάλο τμήμα από τα κέρδη της περιόδου 2004 -2008 επενδύθηκαν στον τραπεζικό τομέα όπου οι αποδόσεις ήταν μεγαλύτερες. Το 2009 τρία δις ευρώ δόθηκαν στις τράπεζες για να ενισχύσουν την ρευστότητα στο πλαίσιο της κρίσης. Αντί να κατευθυνθούν στις κυπριακές επιχειρήσεις για να αμβλύνουν τα προβλήματα ρευστότητας που είχαν, σε μεγάλο βαθμό επενδύθηκαν στα υψηλού ρίσκου ελληνικά ομόλογα με αγορές από την δευτερογενή αγορά ενώ καθ όλη την διάρκεια της κρίσης μέχρι την ελληνική περιορισμένη χρεοκοπία και την ένταξη στο μνημόνιο, οι κυπριακές τράπεζες και με την καθοδήγηση της ΚΤΚ επένδυαν στην αγορά ελληνικών ομολόγων με κερδοσκοπικές προθέσεις.

Κατά την περίοδο πριν την έναρξη της κρίσης μετά από μία πενταετία 2004 – 2009 υψηλής κερδοφορίας αλλά και στάσιμων μισθών, υπήρξε μεγάλη αύξηση κατά 20 %της ιδιωτικής κατανάλωσης αλλά και του δανεισμού των νοικοκυριών. Ενώ η τραπεζική κερδοφορία και οι επενδύσεις στην κατοικία ανέρχονταν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, το οικονομικό μπουμ της περιόδου 2004 – 2008 αύξησε σε μεγάλο βαθμό το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αλλά και τον δανεισμό των νοικοκυριών. [6]

Οι διεργασίες αυτές συνδυάστηκαν με ευρύτερες διεργασίες μετασχηματισμού της Κυπριακής Οικονομίας. Ηδη κατά τις δεκαετίες του 90 και του 2000, υπήρξε τάση έντονης αύξησης του τριτογενούς τομέα αλλά και αποβιομηχάνισης. Ετσι η συμβολή του αγροτικού τομέα στο Α.Ε.Π εκμηδενίστηκε ενώ η συμβολή της βιομηχανίας από 18 % του Α.Ε.Π το 1980 έπεσε στο 11 % το 1999 και στο 5 % το 2011. Αντίθετα ο χρηματοπιστωτικός τομέας ανήλθε από το 4,5 % το 1995 στο 9 % το 2011 ενώ ο τουριστικός τομέας έπεσε από το 10 % στο 7 % του Α.Ε.Π. ενώ συνολικά οι υπηρεσίες ανήλθαν από το 70 % του Α.Ε.Π το 1995 στο 80 % του Α.Ε.Π το 2011.

Την ίδια στιγμή η άνοδος της χρηματιστικοποίησης αλλά και οι απορυθμίσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ενίσχυαν τις τάσεις για υψηλές αποδόσεις, ανάληψη επενδύσεων υψηλού ρίσκου, δραστική αύξηση του δανεισμού αλλά και τις βραχυπρόθεσμες ευνοϊκές συνέπειες που είχαν αυτές οι διεργασίες στην αστική τάξη και τις κοινωνικές της συμμαχίες, από τα υψηλά bonus των διευθυντικών στελεχών των τραπεζών μέχρι ένα σύνολο επιχειρηματικών στελεχών και επιχειρήσεων που ευνοούνταν από αυτές τις διαδικασίες (νομικά γραφεία, λογιστικά γραφεία, σύμβουλοι επιχειρήσεων, real estate κ.λ.π.).

Διάγραμμα 6- % Σύνθεση ΑΕΠ Κύπρου (σε σταθερές τιμές 2000, μεταβολή ΑΕΠ στη δεξιά κλίμακα)

Πηγή: Eurostat

Διάγραμμα 7 – Συμμετοχή κλάδων στη διαμόρφωση του ΑΕΠ

Πηγή: Eurostat

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας της Κύπρου απέκτησε κατά αυτόν τον τρόπο κεντρικό ρόλο στην κυπριακή οικονομία και στο σύνολο του τομέα των υπηρεσιών. Τα ειδικά του χαρακτηριστικά σχετίζονται με την εισροή εξωχώριων κεφαλαίων, την χαμηλή φορολόγηση, τις υψηλές αποδόσεις, την διαμόρφωση ευκαιριών και δυνατοτήτων για φοροαποφυγή. 

Με την ένταξη στην Ε.Ε. το 2004, η κυπριακή αστική τάξη κατάφερε να διατηρήσει ένα καθεστώς φορολόγησης της τάξης του 10 % πλήρως ανταγωνιστικό με τους άλλους φορολογικούς παραδείσους της Ε.Ε. ενώ διατήρησε και διμερείς συμφωνίες που επέτρεπαν μέχρι ενός σημείου την αποφυγή ελέγχων ξεπλύματος χρήματος αλλά και την αποφυγή διπλής φορολόγησης των καταθέσεων. 

Ταυτόχρονα η συμμετοχή στην Ευρωζώνη δημιούργησε την αίσθηση ότι οι καταθέσεις στα τραπεζικά ιδρύματα αλλά και η αγορά ομολόγων από αυτά ήταν εγγυημένες όχι μόνο από τα επιμέρους εθνικά κράτη αλλά και από τα σημαντικότερα ιμπεριαλιστικά κράτη της ζώνης. Αυτό βοήθησε την Κύπρο να προσελκύσει καταθέσεις και χρηματοοικονομικά κεφάλαια από άλλους προορισμούς που ήθελαν να επωφεληθούν από τις «εγγυημένες» υψηλότερες αποδόσεις. 

Μετά την ένταξη στην Ευρωζώνη η Κύπρος κατέστη ένα ελκυστικός προορισμός για τραπεζικές και άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες [7] ενώ η ιδιαιτερότητα του γεγονότος ότι οι τράπεζες στην Κύπρο χρηματοδοτούσαν τις χορηγήσεις τους από τις καταθέσεις και όχι από τον διατραπεζικό δανεισμό δημιούργησε την εικόνα ότι οι δραστηριότητες τους ήταν πιο ασφαλής.

Οι κυπριακές τράπεζες πυροδότησαν διαμέσου του δανεισμού την υπερανάπτυξη του τομέα των ακινήτων, την ίδια στιγμή που το κυπριακό κράτος διατηρώντας ένα καθεστώς χαμηλής φορολογίας ξένων καταθέσεων, μερισμάτων και κερδών κεφαλαίου προσέλκυε ξένους κεφαλαιούχους, επενδυτές και καταθέτες από χώρες όπως η Ρωσία, η Βρετανία, η Ελλάδα και η Μ. Ανατολή. Είναι ενδεικτικό ότι ο καταθέτης ενός ποσού 100.000 ευρώ στην Κύπρο θα κέρδιζε βάσει τον προσφερόμενων επιτοκίων 31.000 ευρώ στην Κύπρο, έναντι 15000-18000 στην Ισπανία και στην Ιταλία και μόλις 8.000 στις γερμανικές τράπεζες.

Η διόγκωση των καταθέσεων, εκτός από την πιστωτική επέκταση στο εσωτερικό της Κύπρου είχε ανάλογα αποτελέσματα και στο εξωτερικό. Στις αρχές του 2011 το 30 % των χορηγήσεων της τράπεζας Κύπρου είχαν κατευθυνθεί στην Ελλάδα και αντίστοιχα το 43 % της Λαϊκής (Marfin). 

Εξίσου σημαντική ήταν η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στο ελληνικό δημόσιο χρέος. Η τράπεζα Κύπρου κατείχε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ύψους 2,4 δις που αντιστοιχούσαν στο 75 % των ιδίων κεφαλαίων της ενώ η Λαϊκή 3,2 δις που ποσό που προσέγγιζε το 100 % των ιδίων κεφαλαίων της. Η περικοπή του ελληνικού δημόσιου χρέους κατά 70 % για τους ιδιώτες επενδυτές έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την αποσύνθεση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος

Η έκθεση στα ελληνικά ομόλογα και η περικοπή τους στο πλαίσιο του PSI αποτέλεσε και τον πυροδότη της κρίσης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και του κυπριακού μοντέλου ανάπτυξης. 

Έτσι ενώ το κυπριακό δημόσιο χρέος ήταν αισθητά μικρότερο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών για να καλύψουν τις απώλειες του ελληνικού PSI αλλά και η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των τραπεζών λόγω της αύξησης της καθυστέρησης της εξυπηρέτησης των δανείων ( σε κυπριακά νοικοκυριά, αλλά κυρίως σε ελληνικές επιχειρήσεις) είχε σαν αποτέλεσμα την ανάγκη της κυπριακής κυβέρνησης να προσφύγει σε διεθνή δανεισμό από τρίτες χώρες ή από τον ΕΜΣ (μηχανισμό σταθεροποίησης) για να χρηματοδοτήσει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αλλά και το έλλειμμα του προϋπολογισμού και τις ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους.

Η κάλυψη αυτών των αναγκών με το δανεισμό του κράτους θα οδηγούσαν σε μία δραματική αύξηση του δημοσίου χρέους με σημαντικές επιπτώσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης.

Η λύση που επιλέχθηκε από τα ιμπεριαλιστικά κράτη της Ευρωζώνης για την Κύπρο δηλαδή κατάσχεση ενός τμήματος των καταθέσεων σχετίζεται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κυπριακού μοντέλου και του κυπριακού τραπεζικού συστήματος στοχεύει όμως και στην διερεύνηση της αλλαγής μιας ολόκληρης στρατηγικής για την αστική διέξοδο από την κρίση.

Στην Κύπρο δεν ακολουθήθηκε ένα μοντέλο εσωτερικής υποτίμησης όπως στην Ελλάδα και περικοπής του δημόσιου χρέους εις βάρος των κατόχων ομολόγων αλλά και των μετόχων των τραπεζών. Τα παραπάνω συνοδεύθηκαν από την κατάσχεση των καταθέσεων των τραπεζών. Η κατάσχεση καταθέσεων στην Κύπρο είναι αποτέλεσμα του μεγάλου μεγέθους των αναγκών ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών, που προσεγγίζει το 60 % του ονομαστικού Α.Ε.Π το οποίο αν καλυπτόταν από διεθνείς δανειστές θα οδηγούσε στην εκτόξευση του δημοσίου χρέους σε 140 – 150 % του Α.Ε.Π. το 2016. [8]

Ένα μοντέλο PSI σαν αυτό που ακολουθήθηκε στην Ελλάδα θα ήταν εξ αρχής μη βιώσιμο στο βαθμό που το 58 % του διαπραγματευόμενου κυπριακού δημοσίου χρέους βρίσκεται στην κατοχή των κατοίκων και κυρίως των κυπριακών τραπεζών. Ετσι μία περικοπή του χρέους θα αύξανε τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και θα οδηγούσε σε ένα φαύλο κύκλο.

Η άμεση ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών μέσα από το μηχανισμό του ΕΜΣ δεν θα μπορούσε να συμβεί σύμφωνα με την συμφωνία του ΕΚΟΦΙΝ του Δεκεμβρίου του 2012 εφόσον θα έπρεπε να προηγηθεί η τραπεζική ένωση και η επίβλεψη του ευρωπαϊκού συστήματος από την ΕΚΤ που έχει σχεδιασθεί για το 2014. Άλλωστε οι αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών καθιστούν αβέβαιο τον τρόπο εφαρμογής αλλά και τον αν η ανακεφαλαιοποίηση θα αφορά και τα παρελθόντα χρέη ή μόνο τα μελλοντικά. 

Τέλος η συμμετοχή μόνο των κατόχων των ομολόγων δεν θα ήταν επαρκής διότι στο σύνολο των υποχρεώσεων των τραπεζών, το διαπραγματεύσιμο χρέος που εκφραζόταν σε ομόλογα τον Δεκέμβριο του 2012 δεν υπερέβαινε το 1,8 δις.

Αντίστοιχα τα προβλήματα των τραπεζικών τομέων της Ελλάδας, της Ισπανίας, και της Πορτογαλίας είναι διαφορετικά και σχετικά μικρότερα από αυτά της Κύπρου. Ετσι οι ανάγκες για ανακεφαλαιοποίηση αντιστοιχούν από 7 % του Α.Ε.Π για την Πορτογαλία, 10 % για την Ισπανία και 26 % για την Ελλάδα.

Από την άλλη πλευρά οι κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές χώρες επέλεξαν αυτό το μοντέλο

• για να πλήξουν τον τραπεζικό τομέα όχι μόνο της Κύπρου αλλά μακροπρόθεσμα και άλλων φορολογικών παραδείσων και χρηματοπιστωτικών κέντρων και να ενισχύσουν τη συγκέντρωση κεφαλαίων στα δικά τους τραπεζικά συστήματα. Τα τελευταία χρόνια που εξελίσσεται η κρίση στην Ευρωζώνη βλέπουμε μία επαναφορά τραπεζικών καταθέσεων και κεφαλαίων στα τραπεζικά συστήματα της Γερμανίας της Γαλλίας αλλά και άλλων χωρών.
• ως ενδεχόμενο αξιοποίησης της κατάσχεσης ενός τμήματος των καταθέσεων στις «προβληματικές» χώρες για το ξεπέρασμα της κρίσης του τραπεζικού τομέα και της κρίσης δημόσιου χρέους.

Η κατεύθυνση αυτή αντανακλά μία ενδεχόμενη στροφή η οποία καταδεικνύει και το μέγεθος των αντιφάσεων της Ευρωζώνης αλλά και τις αντιφατικές και αντιθετικές στρατηγικές μεταξύ των αστικών κρατών. Η ίδια η Ευρωζώνη ενέτεινε τις αποκλίσεις μεταξύ των κρατών που συμμετέχουν σε αυτήν. 

Η εκδήλωση της κρίσης όξυνε αυτές τις αποκλίσεις και κατέστησε εντελώς απρόθυμες τις αστικές τάξεις των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών κρατών να συμβάλλουν στην διαχείριση της κρίσης με την αύξηση των απαιτούμενων μεταβιβάσεων για την άμβλυνση των επιπτώσεων προς τις χώρες του Νότου. 

Έτσι οι μεθοδολογίες που ακολουθούν έχουν σα στόχο να αναδιαρθρώσουν τις οικονομίες των κρατών υπό κρίση με την εσωτερική υποτίμηση, την περικοπή του χρέους εις βάρος ακόμα και των αστικών τάξεων και των αστικών στρωμάτων των «προβληματικών» κρατών εξετάζοντας όπως φαίνεται ακόμα και ύστατα μέτρα όπως είναι η κατάσχεση των καταθέσεων.

Τα μέτρα τα οποία πάρθηκαν για την περικοπή των κυπριακών καταθέσεων αν και εμφανίζονται ως εξαιρετικά διαμορφώνουν ως πιθανό ένα αδιανόητο μέχρι τώρα ενδεχόμενο – το οποίο σήμερα μπορεί να μη εμφανίζεται ως το επικρατέστερο αλλά είναι υπαρκτό – την περικοπή των τραπεζικών καταθέσεων ακόμα και για ποσά κάτω των 100.000 ευρώ. Το ενδεχόμενο αυτό θα εντείνει περαιτέρω την αστάθεια του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος ιδιαίτερα εκείνων των χωρών που σήμερα αντιμετωπίζουν την οξύτερη κρίση.

Η επιλογή των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών κρατών και ιδιαίτερα της Γερμανίας να αξιοποιήσουν την Κύπρο υποδειγματικά ως πεδίο εφαρμογής ενός νέου ενδεχόμενου μοντέλου διαχείρισης της κρίσης, λόγω του μικρού οικονομικού μεγέθους της και του μοντέλου οικονομικής της ανάπτυξης, σηματοδοτεί την επιλογή των κρατών αυτών όχι μόνο να μην επωμιστούν ένα μέρος από τα βάρη της κρίσης αλλά να επωφεληθούν ταυτόχρονα από αυτήν.

Την ίδια στιγμή και από την αντίδραση της κυπριακής αστικής τάξης, αλλά και των άλλων χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης, έγινε κατανοητό ότι για τις αστικές τάξεις των κρατών της Ευρωζώνης ακόμα και αυτές των «προβληματικών» κρατών η έξοδος από την Ευρωζώνη δεν αποτελεί μία προνομιούχο επιλογή.

Η περίπτωση της Κύπρου είναι χαρακτηριστική, παρά το γεγονός ότι 

1) για την Κύπρο θα ήταν πιο εύκολο να βγει από την Ευρωζώνη λόγω μεγέθους και δομής της οικονομίας, 

2) η διαχείριση του τραπεζικού της συστήματος παράγει ένα μεγάλο οικονομικό πλήγμα στην κυπριακή αστική τάξη και στα σύμμαχα στρώματα της αλλά και συνολικά στην κυπριακή οικονομία, η παραμονή στην Ευρωζώνη παρέμεινε η κυρίαρχη στρατηγική στην οποία συμμετείχε και το ΑΚΕΛ (με την δικιά του ανοχή έγινε αποδεκτό το δεύτερο σχέδιο συμφωνίας που από ορισμένες πλευρές ήταν χειρότερο από το πρώτο ειδικά για την κυπριακή αστική τάξη).

Όλες οι προσπάθειες για την εξεύρεση εναλλακτικής χρηματοδότησης, είτε από την Ρωσία, είτε από την υποθήκευση των μελλοντικών πόρων από το φυσικό αέριο έπεσαν στο κενό. Έτσι η δεύτερη συμφωνία οδήγησε σε κατάσχεση των καταθέσεων για ποσά άνω των 100 000 ευρώ σε ύψος που μπορεί να ξεπεράσει το 50 %, την απώλεια των δύο τραπεζών από τους μετόχους τους, την εκχώρηση «δωρεάν» στην τράπεζα Πειραιώς των θυγατρικών των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, και την υποβάθμιση του ρόλου της Κύπρου ως περιφερειακού χρηματοπιστωτικού κέντρου. Ταυτόχρονα οδηγεί de facto στον περιορισμό του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, με μία και μόνο κίνηση την διαλυτοποίηση και τη συγχώνευση της Λαϊκής Τράπεζας με την Κύπρο.

Η αναδιάρθρωση και ο περιορισμός του κυπριακού τραπεζικού τομέα θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία. Στην πραγματικότητα λόγω της διαχρονικής μείωσης της βιομηχανίας αλλά και της υποχώρησης του ειδικού βάρους του τουρισμού η κυπριακή οικονομία έχει λίγους δυνητικούς τομείς πολλαπλασιαστές της ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα.[9] 

Η προστιθέμενη αξία ανά οικονομικό τομέα στην Κύπρο σχετίζεται σε σημαντικό βαθμό άμεσα ή έμμεσα με την λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ένα ποσοστό 9 % της προστιθέμενης αξίας αφορά σε δραστηριότητες διαμεσολάβησης χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (εξίσου υψηλό με αυτό της Μ. Βρετανίας) και ένα άλλο 36 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας προέρχεται από τον τομέα των κατασκευών (ο οποίος τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την χορήγηση στεγαστικών δανείων). Η σωρευτική πτώση του Α.Ε.Π τα επόμενα χρόνια και η αύξηση της ανεργίας θα είναι σημαντική.

Ποιοι είναι οι λόγοι που η κυπριακή αστική τάξη υποχρεώθηκε σε άτακτη υποχώρηση με σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική της ισχύ: 

1) Είναι πιθανόν ότι η έξοδος από την Ευρωζώνη θα είχε μεγαλύτερες επιπτώσεις στην οικονομική της ισχύ στο βαθμό που από μόνη της όχι μόνο δεν θα επίλυε τα προβλήματα από το πλήγμα στο τραπεζικό της τομέα αλλά αν δεν συνοδευόταν από τα κατάλληλα μέτρα όπως η εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και οι δρακόντειοι περιορισμοί στην κυκλοφορία κεφαλαίων πιθανόν να οδηγούσε σε κατάρρευση όλου του συστήματος. 

Όμως η εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και η θέσπιση αυστηρών περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων πλήττουν τον ίδιο τον χαρακτήρα της κυπριακής αστικής τάξης στο εσωτερικό της νεοφιλελεύθερης διεθνοποίησης κεφαλαίου 

2) Η έξοδος από την Ευρωζώνη με τις οικονομικές επιπτώσεις που θα είχε σε μία πρώτη φάση, κάτω από το βάρος του λαϊκού καταναγκασμού και με ραγδαία αναπτυσσόμενη την κοινωνική δυσαρέσκεια θα είχε απρόβλεπτες επιπτώσεις στις σχέσεις εκπροσώπησης του συνασπισμού εξουσίας και στο εσωτερικό του κομματικού συστήματος που είναι πολύ ποιο στενά συνδεδεμένο στην Κύπρο από ότι στην Ελλάδα με την καπιταλιστική οικονομική δραστηριότητα δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους για τον συνασπισμό εξουσίας 

3) Η έξοδος από την Ευρωζώνη δεν θα ήταν προς όφελος των διεθνών συμμαχιών και του οικονομικού ρόλου που θα ήθελε να παίξει η κυπριακή αστική τάξη. Η προσπάθεια να βρει οικονομικό και πολιτικό στήριγμα στη Ρωσία αλλά και να αξιοποιήσει ως διαπραγματευτικό αντάλλαγμα τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, έπεσαν στο κενό. Και αυτό διότι στην παρούσα φάση η αλληλοσύνδεση και η αλληλεξάρτηση των ιμπεριαλιστικών κέντρων παίζουν σημαντικότερο ρόλο από ότι οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί. 

Έτσι από την μια μεριά για την Ρωσία δεν ήταν κάποιο ιδιαίτερο πλήγμα η περικοπή των ρωσικών καταθέσεων για τους λόγους που αναλύσαμε παραπάνω, ενώ οι εμπορικές και άλλες συναλλαγές μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας αλλά και γενικότερα της Ευρωζώνης είναι πολύ που ουσιώδης για να διαταραχθούν για το θέμα της Κύπρου. Την ίδια στιγμή το οικονομικό μέγεθος της Τουρκίας την καθιστά ένα παράγοντα ποιο οικονομικά σημαντικό για την Ρωσία σε σχέση με την Κύπρο.

Όπως προαναφέραμε μέσα από αυτή τη διεργασία κατέρρευσαν πολλά ιδεολογήματα: 

1) ότι μπορεί να διαμορφωθεί κάποιος συνασπισμός των χωρών του Νότου απέναντι στη Γερμανία. 

2) ότι υπάρχει κάποια σημαντική αντίθεση σε ζητήματα διαχείρισης της κρίσης μεταξύ των ηγετικών τμημάτων της γαλλικής αστικής τάξης και της Γερμανίας. Όμως οι πρώτες χώρες που έσπευσαν να υποστηρίξουν το bail in των κυπριακών τραπεζών ήταν η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία. 

3) Ότι μπορούν να εξευρεθούν συμμαχίες στο πλαίσιο του γερμανικού πολιτικού συστήματος. Όμως με εξαίρεση το de Linke (που ακόμα και αυτό στήριξε την κατάσχεση των μεγάλων καταθέσεων) όλες οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις υπερακόντισαν και έθεσαν ως όρο την μη διάθεση των κυπριακών τραπεζών «με χρήματα των Γερμανών φορολογουμένων». 

4) Ότι η Γερμανία έχει σα στόχο είτε την έξοδο της από την Ευρωζώνη είτε ακόμα περισσότερο την έξοδο των περιφερειακών κρατών από τη ζώνη του Ευρώ. Η Γερμανία, για την ακρίβεια η γερμανική αστική τάξη θα είναι η κατ εξοχήν χώρα η οποία θα πληγεί από την έξοδο από το ευρώ ή από την διάλυση της Ευρωζώνης. Θα πληγεί με δύο τρόπους [10] πρώτον λόγω της απώλειας κεφαλαίων που αφορούν περιουσιακά στοιχεία (ομόλογα και άλλους τίτλους) που έχουν εκδώσει κράτη και επιχειρήσεις της Ευρωζώνη και βρίσκονται στην κατοχή Γερμανικών επιχειρήσεων, τραπεζών και ιδιωτών, και δεύτερο απώλειες ανταγωνιστικότητας λόγω της ανατίμησης του «νέου μάρκου» έναντι των νομισμάτων των άλλων κρατών της πρώην Ευρωζώνης.

Οι απώλειες της Γερμανίας από την διάλυση της Ευρωζώνης εκτιμούνται σε μία μείωση 3.9 % του Α.Ε.Π κατ έτος οφειλόμενη στην μείωση των εξαγωγών λόγω ανατίμησης του μάρκου ενώ η εφ άπαξ μείωση του Α.Ε.Π κατά την στιγμή της διάλυσης θα ανέλθει σε 21 % του Α.Ε.Π. λόγω απωλειών κεφαλαίου που είναι τοποθετημένα σε ξένους τίτλους. Για τους παραπάνω λόγους η Γερμανία θα είναι η κατ εξοχήν χαμένη από την διάλυση της Ευρωζώνης και για αυτό δεν υπάρχει καμία αστική ή και ρεφορμιστική πολιτική δύναμη στην Γερμανία που να υποστηρίζει τη διάλυση της και την έξοδο της Γερμανίας από αυτήν.

5) Η Γερμανία στην παρούσα φάση δεν επιλέγει την εξώθηση κάποιας από τις αστικές τάξεις των «προβληματικών» κρατών από την Ευρωζώνη πόσο μάλλον το σύνολο τους. Αυτό που προσπαθεί να κάνει – και όχι μόνη της – είναι να επιβάλλει τη ποιο συμφέρουσα σε αυτήν – αλλά και πιθανότατα στο μακροπρόθεσμο καπιταλιστικό - ιμπεριαλιστικό συμφέρον- λύση. Θέλει να αποσπάσει τις μεγαλύτερες δυνατές ωφέλειες από την ύπαρξη της Ευρωζώνης και τις αποκλίσεις και την ανομοιογένεια που αυτή διευρύνει χωρίς να πληρώσει ένα μέρος του τιμήματος.

Ωστόσο η πολιτική αυτή επιταχύνει τα ενδεχόμενα διάλυσης και σχίσματος στην Ευρωζώνη. Αν σήμερα η Γερμανική αστική τάξη και οι αστικές τάξεις των ιμπεριαλιστικών κρατών δεν πληρώσουν ένα σημαντικό μέρος του τιμήματος με τη μορφή άμεσων μεταβιβάσεων – και είναι κάτι που δεν πρόκειται να κάνουν – η Ευρωζώνη σε μεγάλο βαθμό διακυβεύεται. Ήδη η κατάσχεση των καταθέσεων ακόμα και σε μία μικρή οικονομία αποδιοργανώνει μία από τις απαραβίαστες ιδεολογικές και οικονομικές σταθερές του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος.

Επιπρόσθετα ορισμένα από τα μέτρα που εμπεδώθηκαν στην Κύπρο αμφισβητούν την ίδια την έννοια του ευρώ, ως ενός νομίσματος το οποίο κυκλοφορεί παντού και είναι πλήρως ανταλλάξιμο. Επί της ουσίας οι περιορισμοί κίνησης κεφαλαίων δημιούργησαν βραχυπρόθεσμα δύο ευρώ. Ένα της Κύπρου με περιορισμένη κυκλοφορία και δυνατότητα ανταλλαγής και ένα της υπόλοιπης Ευρωζώνης. 

Ταυτόχρονα αυτά τα έκτακτα μέτρα καταρρίπτουν άθελα τους έναν από τους θεμέλιους μύθους της νεοφιλελεύθερης πολιτικής ότι την εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι αδύνατη η επιβολή μέτρων περιορισμού και ελέγχου της κυκλοφορίας του κεφαλαίου. Ομως αν κατέδειξε μεταξύ άλλων κάτι σημαντικό η κρίση στην Κύπρο είναι ότι ο έλεγχος της ροής κεφαλαίων από το κράτος μπορεί να λειτουργήσει. [11] 

Το διάστημα από 16 – 29 Μαρτίου οι έλεγχοι στην κυκλοφορία κεφαλαίων λειτούργησαν έστω εν μέρει. Είναι γεγονός ότι οι έλεγχοι δεν ήταν πλήρεις και το σύστημα στεγανοποιημένο, έτσι υπήρξε σημαντική εκροή καταθέσεων που πιθανόν να υπερβαίνουν τα 5 δις ευρώ. Οι εκροές αυτές υλοποιήθηκαν [12] κυρίως από τις θυγατρικές των κυπριακών τραπεζών, στη Μ. Βρετανία και στη Ρωσία που αντίθετα από τις μητρικές εταιρείες παρέμειναν εν λειτουργία αλλά και αξιοποιώντας τις εξαιρέσεις για τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων που προβλέπονταν από την Ε.Κ.Τ.

Το αποτέλεσμα αυτών των εκροών κεφαλαίων είναι η περικοπή καταθέσεων άνω των 100 000 να αφορά μικρότερη καταθετικό σύνολο και να ξεπεράσει το 50 % έναντι αρχικής πρόβλεψης 30 %. Σαν αποτέλεσμα αυτή η υψηλή περικοπή που παίρνει τη μορφή μίας καθολικής κατάσχεσης μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω εκροή κεφαλαίων όταν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα αρθούν οι περιορισμοί στους ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίων. Μία τέτοια κατάσταση εάν δημιουργήσει μία ευρύτερη ανησυχία στους καταθέτες για τα τραπεζικά συστήματα της Ισπανίας και της Ιταλίας μπορεί να αποσταθεροποιήσει και το τραπεζικό σύστημα αυτών των κρατών.

Ωστόσο είναι σαφές ότι δεν επιβεβαιώνονται τα κυρίαρχα ιδεολογήματα των διεθνών ιμπεριαλιστικών οργανισμών ότι οι περιορισμοί στις ροές κεφαλαίων θα ήταν αδύνατοι ή θα δημιουργούσαν μια γενικότερη οικονομική κατάρρευση.

Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει ότι η έξοδος από το Ευρώ, είναι ποιο απλή και λιγότερο καταστροφική από ότι διατείνονται αστικές και ρεφορμιστικές δυνάμεις.

Ταυτόχρονα η στροφή στη διαχείριση της κρίσης από τις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις εμπεριέχει αρκετές περιπλοκές. Υπάρχει σημαντική διαφορά στην περικοπή της αγοράς ομολόγων έναντι της κατάσχεσης καταθέσεων. Ενώ οι εκτεταμένοι περιορισμοί κεφαλαίων υπονομεύουν τουλάχιστον για ορισμένες χώρες τη σημασία της θέσης τους εντός της Ευρωζώνης.

Την ίδια στιγμή η μεθοδολογία διαχείρισης της Κυπριακής κρίσης διαμορφώνει μία τομή. [13] 

Μακροπρόθεσμα η κατάσχεση καταθέσεων είναι αντιπαραγωγική γιατί υπονομεύει μία βασική πλευρά της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ της τράπεζας και του καταθέτη. Η υπονόμευση αυτής της σχέσης θα επιτείνει ενδεχομένως την αστάθεια ειδικά στις χώρες που είναι εκτεθειμένες στην κρίση δημιουργώντας όρους επιδείνωσης.

Αν και το σχέδιο που επιβλήθηκε στην Κύπρο σχετίζεται σε σημαντικό βαθμό με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τα κυρίαρχα ιμπεριαλιστικά κράτη στην Ευρωζώνη, θα εξέταζαν την επέκταση – αν και αντιπαραγωγική σε τελική ανάλυση ακόμα και τους δικούς τους στόχους – ενός τέτοιου μοντέλου διαχείρισης που να περιλαμβάνει και περικοπή καταθέσεων αν η κρίση οξυνθεί. 

Για τις αστικές τάξεις των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών κρατών, θα μπορούσε ένα τέτοιο μοντέλο να είναι ελκυστικό 

α) γιατί κατά ένα βαθμό οι ανάγκες χρηματοδότησης των προγραμμάτων «διάσωσης» θα μετατοπίζονταν στους καταθέτες και έτσι τα χρηματοδοτικά μεγέθη των απαιτούμενων προγραμμάτων θα ήταν μικρότερα 

β) διότι αυτού του τύπου τα προγράμματα ενδεχομένως θα μείωναν το ρίσκο που παράγει η άμεση διασύνδεση των αναγκών ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών με το δημόσιο χρέος

 γ) διότι θα ευνοούσε τη συσπείρωση κοινωνικών στρωμάτων κάτω από το ηγεμονικό πρόγραμμα των αστικών τάξεων στα ιμπεριαλιστικά κράτη. Προγράμματα στα οποία θα μετείχαν και οι ιδιώτες καταθέτες στη «διάσωση» των τραπεζών, θα ήταν περισσότερα αποδεκτά από του ψηφοφόρους ειδικά σε χώρες όπου η κοινή γνώμη εμφανίζεται απρόθυμη στο να συμμετάσχει το εθνικό κράτος σε χρηματοδότηση των «προβληματικών» κρατών 

δ) διότι η αποδυνάμωση των τραπεζικών συστημάτων των χωρών της περιφέρειας διευκολύνει την συγκέντρωση κεφαλαίων στις χώρες του ιμπεριαλιστικού κέντρου και ταυτόχρονα την δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων διείσδυσης – ενσωμάτωσης από αυτές στα τραπεζικά συστήματα των περιφερειακών κρατών της Ευρωζώνης.

Απέναντι σε αυτές τις διεργασίες που βαθύνουν την κρίση για τις χώρες που του Νότου της Ευρωζώνης αλλά και φέρνουν ένα βήμα πιο κοντά τα ενδεχόμενα διάλυσης της οι κυρίαρχες δυνάμεις της αριστεράς όχι μόνο δεν αρθρώνουν ένα πρόγραμμα αντίστασης αλλά επί της ουσίας υποστηρίζουν τις αντιδραστικές αστικές επιλογές. 

Κατ αρχήν το ΑΚΕΛ, από την θέση του στο κυβερνητικό κέντρο της Κύπρου την προηγούμενη πενταετία, αλλά και από τη συνολικότερη θέση του στο πολιτικό επιχειρηματικό σύμπλεγμα των κυπριακών ελίτ, αποτέλεσε έναν εκ των βασικών οργανωτών της τροχιάς ανάπτυξης του κυπριακού καπιταλισμού ειδικά μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Κατέστη επίσης εμφανές ότι όλη η διαδικασία «διαπραγμάτευσης» της κυβέρνησης Χριστόφια, ουσιαστικά εμπεριείχε τις περισσότερες αν όχι το σύνολο των ρυθμίσεων που συμπεριλήφθηκαν στο πρώτο σχέδιο συμφωνίας της 16 Μαρτίου 2013 ακόμα και το ενδεχόμενο της περικοπής καταθέσεων.

Τα ηγεμονικά αστικά κοινωνικά στρώματα που εκπροσωπεί το ΑΚΕΛ, όπως φάνηκε καθ όλη την διάρκεια της κυβερνητικής του πορείας αλλά ειδικά μετά την εξέλιξη της κρίσης ήταν στρατηγικά προσανατολισμένα στη νεοφιλελεύθερη διεθνοποίηση και στην στρατηγική ανάπτυξης του κυπριακού καπιταλισμού που ήταν συνδεδεμένη με την ένταξη και την παραμονή της Κύπρου στην Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη. 

Ακόμα και μετά το πρώτο όχι του κυπριακού κοινοβουλίου κάτω από το καθεστώς της διπλής πίεσης πρωτίστως από το ενδεχόμενο αποδυνάμωσης – αποδιάρθρωσης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και των αστικών στρωμάτων που είναι συνδεδεμένα μαζί του αλλά και της λαϊκής πίεσης, ο «κίνδυνος» εξόδου από την Ευρωζώνη οδήγησε στην ανοχή και επί της ουσίας στήριξης του δεύτερου – από πολλές πλευρές χειρότερου – σχεδίου.

Αντίστοιχα το ΑΚΕΛ επεχείρησε όλο το προηγούμενο διάστημα να συσφίξει τις σχέσεις της Κύπρου με την ρώσικη αστική τάξη χωρίς όμως και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην όξυνση της κρίσης ούτε να μπορεί ούτε να έχει την διάθεση να επενδύσει σε μία ενδεχόμενη αντίθεση μεταξύ ρώσικού και ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού αλλά και να αποκλίνει από την βασική αστική στρατηγική ενσωμάτωσης υπό κάθε όρο στην Ε.Ε και παραμονής στην Ευρωζώνη.

Το παρόν κείμενο αποτελεί τη βάση για την παρέμβαση της Μ. Τσίχλη  (Μέλους της Πολιτικής Γραμματείας της ΑΡΑΣ) στην εκδήλωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ «Κύπρος - Ελλάδα: κοινός αγώνας ενάντια σε ΕΕ και ΔΝΤ» που έγινε στην Αθήνα στις 8 Απρίλη 2013

Όλο το κείμενο είναι εδώ

---

[2] Cyprus between Germany and Russia Jacques Sapir [↑]

[3] The Cyprus Eurocrisis: the Beginning of the End of the Eurozone? Nicos Trimikliniotis [↑]

[4] Τεχνικά η απειλή που εκφράστηκε ήταν η αναίρεση της παροχής ρευστότητας στις κυπριακές τράπεζες μέσω του χρηματοδοτικού εργαλείου ELA (Emergency Liquidity Assistance) Το ELA είναι μηχανισμός χρηματοδότησης ο οποίος τυπικά ανήκει στη δικαιοδοσία της κεντρικής τράπεζας κάθε χώρας της Ευρωζώνης (δηλ. η ΚΤΚ χρηματοδοτούσε από καιρό τις τράπεζες που είχαν ανάγκη ρευστότητας – το ίδιο συμβαίνει στην Ελλάδα σε μεγαλύτερη κλίμακα), η χρήση του μπορεί όμως να αναιρεθεί με απόφαση του ΔΣ της ΕΚΤ με πλειοψηφία 2/3. 

Μια ακύρωση της ρευστότητας αυτής (η οποία φυσικά παρέχεται διατραπεζικά σε ηλεκτρονική μορφή) θα σήμαινε στην πράξη ότι οι εμπλεκόμενες κυπριακές τράπεζες, μη έχοντας ηλεκτρονικά «αποθέματα» ρευστότητας α) δεν θα είχαν δικαίωμα να λάβουν αντίστοιχα μετρητά σε μορφή χαρτονομισμάτων β) ότι δεν θα μπορούσαν να κάνουν ηλεκτρονικές διατραπεζικές συναλλαγές οι οποίες διενεργούνται μέσω του συστήματος TARGET2 το οποίο ελέγχει η ΕΚΤ. 

Είναι ενδιαφέρον ότι η ΕΚΤ αναφέρθηκε στην αναίρεση αυτή ως απόφαση του ΔΣ με μια «λακωνική» ανακοίνωση δύο φράσεων την 21 Μάρτη, ωστόσο αρκετές μέρες νωρίτερα (σύμφωνα με τη σχετική ειδησεογραφία) το είχαν δηλώσει δημόσια παράγοντες όπως ο Draghi (πρόεδρος ΔΣ) ή ο Asmussen (απλό μέλος ΔΣ εκ μέρους της Γερμανίας) χωρίς καμία αναφορά σε οποιαδήποτε απόφαση του ΔΣ. Πράγμα που δίνει μια ένδειξη για το βαθμό σεβασμού των συλλογικών διαδικασιών και το είδος των «διασφαλίσεων» που παρέχουν αυτές ακόμα και σε όργανα όπως το ΔΣ της ΕΚΤ (στα οποία τυπικά εκπροσωπούνται όλα τα κράτη-μέλη). [↑]

[5] Cyprus Draghi resorts to “monetary” blockade. Jacques Sapir [↑]

[6] The Cyprus Eurocrisis: the Beginning of the End of the Eurozone? Nicos Trimikliniotis [↑]

[7] Cyprus sold ! Michael Roberts [↑]

[8] Taxing deposits a last resort to save the banks in troubled countries ? Jésus Castillo, Alan Lemangnen, Cédric Thellier [↑]

[9] Cyprus The bail - in/out and its implications Alan Lemagnen [↑]

[10] Could Germany choose to pull out of Euro. Patrick Artus [↑]

[11] Lecons de la crise Chypriote Jacques Sapir [↑]

[12] Chypre : bilan d’ etape Jacques Sapir [↑]

[13] La Zone Euro après Chypre Jacques Sapir [↑]

Αυτό το τραγούδι δεν είναι για σένα (είναι για τη Θάτσερ)

Η ζωή και ο θάνατος δεν είναι απλή βιολογία, όπως λέει συχνά μια καλή φίλη. Και είναι αλήθεια πολλές οι στιγμές, που συνειδητά ή ασυνείδητα, γινόμαστε κοινωνοί αυτού που θέλει να πει η παραπάνω φράση.

Την Δευτέρα πέθανε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Η “σιδηρά κυρία”, όπως την αποκαλούσαν οι πολιτικοί της φίλοι, τα επιχειρηματικά λόμπι και τα φιλικά στους Τόρις, μέσα ενημέρωσης. Αποτέλεσε εκθαμβωτικά αποκρουστικό παράδειγμα άσκησης νεοφιλελεύθερης πολιτικής στο εσωτερικό της Μ. Βρετανίας με τη συνδρομή αντιδραστικών, κατασταλτικών και συντηρητικών πολιτικών ενάντια σε όσους τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι. Προς τα έξω αποτύπωσε με πύγμη τη διάθεση ενδυνάμωσης του Ηνωμένου Βασιλείου στην κατεύθυνση ανασύστασης της πάλαι ποτέ παντοδύνακης αποικιοκρατικής αυτοκρατορίας.

Η απεργία των ανθρακωρύχων και το τσάκισμα της , η προσπάθεια πλήρους εξόντωσης του ΙRΑ και συνολικά των φωνών αμφισβήτησης της βρετανικής αυτοκρατορίας στη Β. Ιρλανδία, καθώς και η στυγνή πολεμική επίθεση στην Αργεντινή για τα περίφημα νησιά Φωκλαντ αποτελούν  τα πιο ηχηρά παραδείγματα, τις κορυφές του παγόβουνου της αντιλαϊκής φρικαλεότητας που έμεινε γνωστή ως θατσερική διακυβέρνηση.

Τη συγκεκριμένη κυρία βέβαια, κανένας καθως πρέπει πολιτικός, αναλυτής, σχολιαστής, ειδήμων δε θα τολμούσε ποτέ να την αποκαλέσει δικτάτορα ή σφαγέα. Τουναντίον θα έφριττε στο ακούσμα ενός τέτοιου χαρακτηρισμού. Θα τον κατακεραύνωνε, θα τον χαρακτήριζε “άκρο”, φασισμό, λαικισμό και τα λοιπά, θλιβερά, νεοφιλελεύθερα τετριμμένα.

Ήταν, βλέπετε, εκλεγμένη πρωθυπουργός. Εκλεγμένη από όλο αυτό το σύστημα υφαρπαγής ψήφων, συνείδησης και αξιοπρέπειας, εντός του οποίου άπαξ και εκλεγείς μπορείς να γράφεις στα παλαιότερα των υποδημάτων σου κάθε έννοια λαϊκής βούλησης όσο καταφανέστατα κι αν εκφράζεται αυτή.

Έτσι είναι οι σιδηρές κυρίες, έτσι φτιάχνονται οι ήρωες του καπιταλισμού και της κοινοβουλευτικής δήθεν δημοκρατίας που τον υπερασπίζει. Έτσι η θατσερική διακυβέρνηση έγινε όχι παράλογα -ισμός. Έγινε ειδικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, πρότυπο και μοντέλο για τους απανταχού νεοφιλελεύθερους ταλιμπάν που θέλανε να τελειώνουν ακόμη και με τις αστικές θεωρίες ενσωμάτωσης του λαϊκού παράγοντα και ανάγκης ύπαρξης κοινωνικού κράτους.

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός όμως που και ένας άλλος, γνωστός πολιτικός έφυγε από τη ζωή, δημιουργώντας επίσης μεγάλη αίσθηση και συζήτηση. Ο Ούγκο Τσάβες. Αυτόν πάλι πολλοί από τους παραπάνω τον χαρακτήρισαν εύκολα δικτάτορα. Έίχε κινηθεί όντως στρατιωτικά εναντίον ενός άλλου εκλεγμένου προέδρου, (φίλου της Θάτσερ) ο οποίος είχε απαντήσει στις διαδηλώσεις του βενοζολάνικου λαού με καταστολή μέχρι του σημείου των δεκάδων δολοφονιών. Ο Τσάβες παρότι φυλακίστηκε γιι αυτή του την προσπάθεια και κέρδισε δεκάδες εκλογικές μάχες στη συνέχεια,  παρέμεινε δικτάτορας για το Στέητ Ντιπάρτμεντ και την καθωσπρέπει συστημική πολιτική ακόμη και μετά το θάνατό του.

Στην καλύτερη περίπτωση, οι πιο “ευγενικοί” εξέφρασαν τις σοβαρές επιφυλάξεις τους για την τυχοδιωκτική του πολιτική. Αν είναι δυνατόν δηλαδή να εθνικοποιείς τα εργοστάσια των αμερικάνικων πολυεθνικών, να φτιάχνεις προγράμματα σίτισης και μόρφωσης για τους εξαθλιωμένους στις φαβέλες, να μιλάς για εργατικό έλεγχο και σοσιαλισμό του 21ου αιώνα.  Κάθε σοβαρός μανδραβέλης και παπαδημητρίου αυτού του κόσμου εξανίσταται και μόνο στο άκουσμα τέτοιων φοβερών σκέψεων.

Δύο ηγέτες, δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι. Στην είδηση του θανάτου του Τσάβες πέρα από την αίσθηση που δημιουργείται και τη συζήτηση που ξεσπάει, υπάρχει και κάτι άλλο: το στοιχείο της μαζικής συγκίνησης του λαού. Στο θάνατο του Τσάβες τους ύμνους τους γράφουν μαζικά οι απλοί άνθρωποι, εργαζόμενοι και νέοι που κατακλύζουν τους δρόμους, θρηνούν και ελπίζουν στη συνέχιση των καλύτερων ημέρων που η ζωή του εκλιπόντος σηματοδότησε.

Για το θάνατο της Θάτσερ έχει ήδη γραφτεί -πριν καν αυτός υπάρξει- πρωτοφανής αριθμός τραγουδιών που τον υμνούν, τον περιμένουν, τον πανηγυρίζουν. Κι όσο κι αν φαντάζει σκληρή ή ακόμη και αντιαισθητική αυτή η πλευρά της αγγλικής (και όχι μόνο) μουσικής ιστορίας, πόσο εύκολα μπορεί κανείς να τη χαρακτηρίσει άδικη ή παράλογη;  Ή να ισχυριστεί ότι αποτελεί ένδειξη μικροψυχίας;

όταν ο Εddie των Iron Maiden “σκότωνε” τη Θάτσερ πολύ πριν το 2013

Η άποψή μας είναι ότι σε επίπεδο αισθητικής ειδικά,  η ειλικρινής έκφραση της άποψης και της διάθεσης κάποιου προς κάποιον είναι σίγουρα πάντοτε προτιμότερη από την αντουανέτεια αλαζονεία και υποκρισία. Από τα “φταίνε οι οπαδοί” στα πλαίσια της συγκάλυψης της τραγωδίας στο Χίλσμπορο, τα “δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως η κοινωνία” και “τα χρήματα δεν πέφτουν από τον ουρανό” απέναντι στους απεργούς και λοιπούς διαμαρτυρόμενους, εμείς προτιμούμε την έκλληση του Morrissey για γκιλοτίνα και τη χρησιμοποίηση από τους Hefner του παιδικού “ντινγκ ντόνγκ η κακιά μάγισσα πέθανε”.

Από τους περισπούδαστους ύμνους στο κεφάλαιο του τύπου ” κανείς δεν θα θυμόταν τον καλό σαμαρείτη αν είχε μόνο καλές προθέσεις και δε διέθετε και τα χρήματα” προτιμούμε τους θορυβώδεις, άσεμνους χαρακτηρισμούς των Exploited και τασσόμαστε στο πλευρό τους.

Η τέχνη γενικότερα και  η μουσική ειδικότερα, είτε αναπαριστώντας την πραγματικότητα, είτε κριρικάροντάς την έτσι ώστε αυτή να αλλάξει, δε μπορούν εν τέλει να παρά να παίρνουν θέση στα πράγματα και να διαλέγουν πλευρά. Δόξα τη βασίλισσα, η πανκ, ροκ, σκα μουσική της νεολαίας και των εργαζόμενων στρωμάτων της Αγγλίας πήρε θέση, μη παρερμηνεύσιμη.

Τη θέση αυτή θα την ακούμε και σήμερα δυναμώνοντας τα ηχεία και καλύπτοντας το βαρετά μπλα μπλα όλων αυτών που θα βρουν να πουν έναν καλό λόγο για τη Margaret Hilda Thatcher. Αυτών που -τι έκπληξη!- στη χώρα μας αποτελούν τους υποστηρικτές του μνημονίου, του Σαμαρά και του Σόιμπλε. ‘Όπως  ο αγαπημένος Άδωνις Γεωργιάδης  (κι άλλη έκπληξη) που ζήτησε να δείχνουν στα σχολεία την ταινία που κυκλοφόρησε πριν κάποιους μήνες για τη ζωή της Θάτσερ έτσι ώστε -όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο ίδιος- να σώθει η νεολαία. (Όσον αφορά αυτήτηνπρόταση ας αναπαράξουμε προς τον Άδωνι τη δήλωση του αλητήριου νεανία προ τον ιερέα πατέρα του στην καλτ ελληνική ταινία “Χούλιγκανς”: η αλήθεια (και η σωτηρία) βρίσκεται στους sex pistols. Άει παράτα μας θατσεροειδές)

η σιδηρά κυρία κρύβει κάτω από το χλοοτάπητα με τη βοήθεια της αστυνομίας τους νεκρούς του Χίλσμπορο…

Εν τέλει και για να τελειώνουμε: Όταν είσαι ένας από τους πιο ισχυρούς πολιτικούς του κόσμου, όταν η ζωή σου συνειδητά συνυφαίνεται με την εξαθλίωση ή και την απώλεια δεκάδων, χιλιάδων ή και εκατομμυρίων άλλων ζωών, τότε το λιγότερο που μπορείς να περιμένεις όταν φύγεις από το μάταιο τούτο κόσμο είναι να σε θυμούνται όπως έζησες. Να σε διακωμωδούν και να οργίζονται με την κατάσταση που σηματοδότησες, σκαρώνοντας τραγουδάκια που σου ζητάνε να μας αδειάσεις τη γωνιά. (Όπως εκείνα τα συνθήματα που σκαρώναμε στην Ελλάδα ως καταληψίες φοιτητές και μαθητές προς τους δικούς μας πρωθυπουργούς και υπουργούς παιδείας: “(…) κάνε στον κόσμο ένα καλό, ανέβα στην Ακρόπολη και πέσε στο κενό“).


Και μην έχεις καμιά αμφιβολία. Αυτά τα παραδείγματα έκφρασης της λαικής οργής και αγανάκτησης είναι το άκρον άωτο της μεγαλοψυχίας μπροστά σε αυτά πιου έπραξες εσύ. Μπροστά στον τρόπο που διάλεξες να ζήσεις τη ζωή σου, επηρεάζοντας καταστροφικά τις ζωές άλλων ανθρώπων. Και μη τα θες όλα δικά σου. Δε θα σε θυμούνται με χαρά για αυτά που έζησες ή με θλίψη για αυτά που δε θα ζήσεις. Αλλά τουλάχιστον θα σε θυμούνται. Αρνητικά, με πειράγματα, βρισιές ή κατάρες,όμως θα σε θυμούνται. Τους πάσχους και τους πρετεντέρηδες ή τους άγγλους ομοίους τους μετά από λίγο, δε θα τους θυμάται κανείς. Είναι κάτι κι αυτό…

Χαιρετάμε λοιπόν τη σιδηρά κυρία, και αποτίοντας φόρο τιμής, παραθέτουμε αρκετά (είναι αδύνατον όλα) από τα κομμάτια που γράφτηκαν και τραγουδίστηκαν στο πλαίσιο της αντίθεσης, του μίσους και της αποδοκιμασίας αυτής και της πολιτικής της, μαζί με κάποιες λίγες ενδιαφέρουσες πληροφορίες γι αυτά. Χωρίς τύψεις, αυταπάτες και υπεκφυγές. Γιατί να το κρύψωμεν άλλωστε; Που θα υπογράμμιζε και κάποιος που -ανεξιχνίαστα γιατί- γυρίζει, σήμερα ειδικά, πολύ έντονα στο μυαλό μας… Αφού ισχύει αυτό που γράψανε παλιότερα οι Hefner: We will laugh the day that Thatcher dies/Even though we know it’s not right…

1. Morrissey: Margaret on the Guillotine

Αυτό το τραγούδι του Morissey που συμπεριλαμβάνεται στο δίσκο του Viva Hate, είναι αυτό που κατέστησε τον ίδιο, αντικείμενο επίσημης έρευνας από τη βρετανική αστυνομία. “Οι καλοί άνθρωποι έχουν ένα όνειρο: Τη Μάργκαρετ Θάτσερ στη γκιλοτίνα(…) γιατί άνθρωποι σαν κι αυτή με κάνουν να νιώθω τόσο γερασμένος μέσα μου(…) κάντε το όνειρο πραγματικότητα“, τραγουδάει ο συμπαθής frontman των Smiths και η αστυνομία ανησυχεί μήπως ανταποκριθεί κανείς στο κάλεσμα…

2. John McGullach: I’ll dance on your grave Mrs Thatcher

“(Ήμουν) ένα αγόρι που είχε δει μόλις 16 καλοκαίρια και όταν οι πύλες του ορυχείου έκλεισαν, στάθηκα εκεί με τα αδέρφια μου, κάποια από τα οποία είχαν τα τουφέκια τους έτοιμα/ – απλά κρατήστε με αδέρφια, όλο αυτό θα πάει μέχρι το τέλος / – μη φοβάσαι Άρθουρ, είμαστε μαζί σου“, “θυμάται” ο John McGullach πριν αναφωνήσει στο ρεφραίν: “Ναι, θα χορέψω πάνω από τον τάφο σας κυρία Θάτσερ“…

3. The Blues Band: Maggie’s Farm

Οι Blues Band ήταν οι πρώτοι που διασκεύασαν το τραγούδι που αρχικά είχε γράψει ο Bob Dylan ασκώντας κριτική στη φτώχεια, την εξαθλίωση και την εκμετάλευση. Ακολούθησαν οι ιστορικοί Specials που όπως και οι Βlues Βrothers το έφεραν αποκλειστικά στα μέτρα της Θάτσερ. Σε αυτό το βίντεο, οι Blues Band σε μια συναυλία τους στη Γερμανία, πριν από ένα περίπου χρόνο, αναρωτιούνται γιατί αρέσει τόσο το τραγούδι στους Γερμανούς και για το αν θα έπρεπε όταν το τραγουδάνε στη Γερμανία να χρησιμοποιούν το όνομα Angie αντί του Maggie, αναφερόμενοι φυσικά στην πολυαγαπημένη (ειδικά στα δικά μας μέρη) καγγελάριο Άνχελα Μερκελ. Πιστής στο πρότυπο και το δρόμο που άνοιξε η σιδηρά κυρία…

4. The Beat: Stand down Margaret

Οι θρύλικοί The Beat, εκπρόσωποι του αγγλικού σκα, και από τους πρώτους που στοχοποίησαν τη Θάτσερ φωνάζουν: “Γέμισε πόλεμο η πόλη και η ενότητα είναι η μόνη λύση. Μαργκαρετ αποσύρσου!”

5. The Exploited: Maggie you cunt

Με το δικό τους γνωστό ύφος και λεξιλόγιο μια από τους πιο γνωστές πανκ μπάντες του πλανήτη, oι Exploited, περιποιούνται τη Μ.Θ. Τα σχόλια περιτεύουν…Δείτε τους στίχους στο βίντεο

6. Crass: How does it feel to be the mother of a thousand dead?

Ευθεία αναφορά στον πόλεμο των Φώκλαντ από μία από τις πιο σημαντικές, πολιτικοποιημένες, αναρχικής πολιτικής αντίληψης, πανκ μπάντες του νησιού…”Πως είναι το είσαι η μητέρα χιλιάδων νεκρών αγοριών; Νεαρά αγόρια, αναπαύονται τώρα σε κρύους τάφους στην κρύα γη…”

7.  Hefner: The day that Thatcher dies

Εμπνεόμενοι από το “Ντινγκ Ντονγκ η μάγισσα πέθανε” της σειράς “Ο μάγος του Οζ” οι Χέφνερ κρατάνε το στίχο και το πνεύμα, για να μιλήσουν για τη Μάγκυ Θάτσερ γνωστή άλλωστε για τη συμπάθεια που προκαλούσε και στις μικρότερες ηλικίες, από τη θητεία της στο υπουργείο παιδείας, όταν της έμεινε το παρατσούκλι milk snatcher (= αρπαχτικό του γάλακτος) επειδή έκανε περικοπές στο πρωινό των μαθητών. (δεν μπορούμε να μη σημειώσουμε τουλάχιστον τις ομοιότητες όσον αφορά την “πυγμή” και την αλαζονεία τις οποίες διέθεταν και κάποιες αντίστοιχα λαοπρόβλητες ελληνίδες υπουργοί παιδείας.  Η Μαριέτα “τις καταλήψεις άκου” Γιαννάκου και η κ. Διαμαντοπούλου. Ποιος ξέρει αν είχαν κι αυτές φιλοδοξίες για το κάτι παραπάνω στην πολιτική τους σταδιοδρομία; Δε θα το μαθουμε ποτέ. Γιατί ήρθαν τα φοιτητικά κινήματα και οι δεκέμρηδες από τη νεολαία και έπαιξε πολιτική απόσυρση…)

8. Elvis Costello: Tramp the Dirt Down

“Λοιπόν, ελπίζω να μην πεθάνω πολύ σύντομα. Προσεύχομαι στο θεό τη ψυχή μου να σώσει/ Ω, θα είμαι ένα καλό παιδί και θα προσπαθώ σκληρά να συμπεριφέρομαι καλά/ Επειδή υπάρχει ένα πράγμα που ξέρω, ότι θα ήθελα να ζήσω (…)/ Όταν θα σε βάλουν τελικά στο χώμα, θα σταθώ πάνω από τον τάφο σου και θα πατήσω κάτω τη βρωμιά…” υπογραμμίζει ο Elvis Costello στο συγκεκριμένο κομμάτι που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στους καθώς πρέπει κύκλους. Απαντώντας στους επικριτές των media o ίδιος επιμένει:  ”αν και δεν είμαι γενικά υπέρ της βίας, κάτι πρέπει να αλλάξει αλήθεια σε αυτή τη χώρα…“

9. VIM: Maggie’s last party

Σκοτεινό, electro κομμάτι που δεν θα μπορούσε να λείψει από ένα θάτσερ – πάρτυ…Χρησιμοποιεί “μονταρισμένα” τα ίδια τα λόγια της Θάτσερ…Δείτε το βίντεο.

10. Billy Bragg: Between the wars

Παρότι δεν έχει άμεση αναφορά στο όνομα της Θάτσερ το συγκεκριμένο τραγούδι του Billy Bragg είνα ένα από τα γνωστά και σημαντικά τραγούδια υπέρ της απεργίας των ανθρακωρύχων η οποία συγκρούστηκε σφοδρά με τη σιδηρά κυρία και την κυβέρνησή της.

11. BillyBragg: Thatcherites

Εδώ ο Bragg και πάλι με ένα πολύ όμορρφο κομμάτι που επιτίθεται πέρα από την ίδια και στην κληρονομιά της Θάτσερ. Σε αυτούς που καταχρηστικά θα μπορούσαμε θα αποκαλέσουμε “θατσεροειδή”..  Συγκεκριμένα αφού διαμαρτύρεται για τις ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων αγαθών, βγάζει τη γλώσσα του στον τότε πρωθυπουργό και πολιτικό υπεύθυνο των ιδιωτικοποιήσεων, John Major, για τον οποίο σημειώνει:  ”η ηγέτης σας έχει φύγει αλλά μας άφησε το μικρό Τζον“

12. Pete Wylie: The Day that Margaret Thatcher Die

“Έφυγε και κανένας δεν θα κλάψει” σημειώνει σε αυτό το χορευτικό ροκ κομμάτι 2 χρόνια πριν ο Pete Wylie δίνοντας νέα ισχύ στο γνωστό σύνθημα: “όσο περνούν τα χρόνια το μίσος μεγαλώνει”…

13. The Larks, “Maggie Maggie Maggie (Out Out Out)”

Η αγγλική πανκ μπάντα The Larks μελοποιεί το σύνθημα (maggie out) των ανθρακωρύχων και άλλων διαδηλώσεων όπως αυτές ενάντια στα περίφημα poll taxes (κάτι σαν τα σημερινά μνημονιακά χαράτσια) με αυτό το ομώνυμο τραγούδι

14. The Varukers, “Thatcher’s Fortress”

Punk ορυμαγδός και μάχη ενάντια στο οχυρό της Θάτσερ και από τους Varukers…

15. Pink Floyd, “The Fletcher Memorial Home”

Ο Roger Waters οραματίζεται το Fletcher Memorial Home, ένα άσυλο για τυράννους και βασιλείς. Η Μάργκαρετ Θάτσερ δε θα μπορούσε να λείψει από το όραμα του. Μάλλον τιμητική θέση της επεφύλλαξε. Δείτε στο βίντεο παραπάνω…

16. Last but not least… Δεν θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε αν και δεν αποτελούν τραγούδια εμπνευσμένα από την οργή που προκάλεσε η Θάτσερ τα εξής:
- το σύνθημα των οπαδών της Λίβερπουλ. Λίγους μήνες αφού ήρθαν στο φως και επίσημα τα στοιχεία της διαφαινόμενης συγκάλυψης από πλευράς της κυβέρνησης Θάτσερ της τραγωδίας του Χίλσμπορο, οι οπαδοί των κόκκινων έδειξαν με αυτό τον τρόπο ότι δε ξεχνάνε τους νεκρούς της μεγάλης ομάδας του λιμανιού.

- Το χαιρετισμό των μαχητών του ΙRΑ στο Bobby Sands και τους άλλους 9 συντρόφους του. Χάσανε τη ζωή τους μετά από εξοντωτική απεργία πείνας το 1981, ενάντια στην οποία η Θάτσερ επέδειξε δολοφονική λύσσα. Αρνούμενη, παρά την παρέμβαση ακόμη και του Πάπα(!), να ικανοποιήσει τα αιτήματα των απεργών, τους οδήγησε στο θάνατο. Τα αιτήματα της απεργίας, για την ιστορία, ήταν: να αναγνωριστούν ως πολιτικοί και όχι ως κοινοί ποινικοί κρατούμενοι (να μη φοράνε τα ίδια ρούχα, να μη κάνουν τις ίδιες δουλειές  κλπ). Να μην βρίσκονται απομονωμένοι από τους άλλους κρατούμενους και να μπορούν από κοινού να μετέχουν σε εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Να έχουνε δικαιώματα επικοινωνίας, αλληλογραφίας και επίσκεψης.

Τέλος να επανακτήσουν το δικαίωμα μείωσης ποινής που είχαν πριν την απεργία και να τους δοθεί η δυνατότητα ιατρικής αποκατάστασης των ζημιών που είχαν προκληθεί  στον οργανισμό τους. Σε αυτά επέδειξε μηδενική ανοχή η σιδηρά κυρία. Για αυτά τους καταδίκασε σε θάνατο. Γι αυτά θα θυμόμαστε με συγκίνηση τη θυσία τους. Γιατί όταν σταματάμε να γελάμε… τη μέρα που “ξεφορτώνόμαστε” τους δολοφόνους (έστω κι έτσι) πρέπει κυρίως να θυμόμαστε αυτούς που δολοφόνησαν…

Πηγή