Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014

Ουκρανία: Πώς οι φασίστες κυριάρχησαν στο δρόμο

Κείμενο της ουκρανικής μαρξιστικής οργάνωσης «Ενάντια στο ρεύμα» από τον Δεκέμβριο του 2013 με εκτιμήσεις της κατάστασης στη χώρα και χαρτογράφηση των πολιτικών δυνάμεων της αντιπολίτευσης - Από την ιστοσελίδα του ΕΕΚ

Τις τελευταίες εβδομάδες η Oυκρανία βρίσκεται σε αναβρασμό. Στην πρωτεύουσα Kίεβο γίνονται συνεχώς διαδηλώσεις και την κύρια έκταση της χώρας κατέχει όγκος κατασκηνωμένων διαδηλωτών που ονομάζεται «Μαϊντάν» («πλατεία» στα ουκρανικά). 

Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια ανάλυση των γεγονότων. Η κρίση στην Ουκρανία προέκυψε ως συνδυασμός εσωτερικών και διεθνών προβλημάτων. Ξεκινάμε με τα διεθνή: Πρώτα από όλα η Ουκρανία αντιμετωπίζει πρόβλημα επιλογών εξωτερικής πολιτικής. Ήδη από καιρό βρίσκεται στο πεδίο της  διαμάχης για την επιρροή! Κύριοι αντίπαλοι σε αυτόν τον αγώνα αποτελούν ο ευρωπαϊκός ανταγωνισμός, πίσω από τον οποίο κρύβονται οι ΗΠΑ, και η Ρωσία. Και η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να οικοδομήσουν τις δικές τους ιμπεριαλιστικές ενώσεις για να κερδίσουν περισσότερες μάχες στο επίπεδο των διεθνών αγορών. Κάθε πλευρά προσκαλεί την Ουκρανία να ενωθεί μαζί της.

Μετά την «πορτοκαλί επανάσταση» την Ουκρανία κυβέρνησε ο φιλοαμερικανός πρόεδρος Βίκτωρ Γιουστσιένκο, κι ενώ η χώρα δεν καλέστηκε άμεσα στην ΕΕ, φαινόταν ότι θα μπει γρήγορα στο ΝΑΤΟ. Η πλειοψηφία των κατοίκων και μέρος της αστικής ελίτ ανταποκρίνονται αρνητικά στο ΝΑΤΟ. Οι μνήμες από τον «ψυχρό πόλεμο» όπου το ΝΑΤΟ, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ υπήρξε εχθρός της ΕΣΣΔ είναι νωπές, ενώ  είναι  ολοφάνερο κι αποδεδειγμένο ότι το ΝΑΤΟ αποτελεί μια επιθετική στρατιωτική-πολιτική συμμαχία.

Γι” αυτό η κυβέρνηση του προέδρου Γιανουκόβιτς άλλαξε την γραμμή της εξωτερικής πολιτικής και απέρριψε την «ευρω-ατλαντική ολοκλήρωση /ενσωμάτωση». Το ερώτημα για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ έχει αποσυρθεί από την ημερήσια διάταξη. Ωστόσο η νέα κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει αρνητικά στην «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση». Η προσέγγιση στην ΕΕ ήταν ξεκάθαρος στρατηγικός στόχος της νέας κυβέρνησης. 

Ταυτόχρονα η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς βελτίωνε τις σχέσεις της με την Ρωσία. Πολλοί το αντιλήφτηκαν ως σημάδι μετατόπισης του κέντρου βάρους της εξωτερικής πολιτικής προς τα ανατολικά αλλά αντικειμενικά η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς έπαιξε το ρόλο μιας πολιτικής εξισορρόπησης των δυο ιμπεριαλιστικών κέντρων.

Η εξισορρόπηση αυτή έληξε το καλοκαίρι του 2013. Τότε ο Γιανουκόβιτς διακήρυξε ότι δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση από την ένταξη της χώρας στις ευρωπαϊκές δομές. Όλα τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας ξεκίνησαν μια θυελλώδη καμπάνια υπέρ της ευρωπαϊκής επιλογής της Ουκρανίας. Καμία εξήγηση δεν δόθηκε από την κυβέρνηση γιατί σταμάτησε την πολιτική ισορροπίας, ούτε τότε ούτε τώρα! Η κυβερνώσα κάστα των Ουκρανών καπιταλιστών δεν θεωρούσε αναγκαία την υποστήριξη της κοινής γνώμης. Σύντομα το πλήρωσε αυτό.

Την ύστατη στιγμή, όταν είχαν μείνει λίγες μέρες για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή της συμφωνίας, η κυβέρνηση αρνήθηκε να υπογράψει το ήδη αποφασισμένο έγγραφο. Aπό όσα ξέρουμε, μεγάλοι Ουκρανοί βιομήχανοι ήταν αρκετά δυσαρεστημένοι με τους όρους συνεργασίας και η αποτελεσματική τους διαμαρτυρία ανάγκασε την κυβέρνηση να σταματήσει την διαδικασία. Επίσημα η κυβέρνηση δήλωσε ότι η ένταξη στην ΕΕ εξακολουθεί να αποτελεί στρατηγικό στόχο της εξωτερικής της πολιτικής απλά πάγωσε τις διαπραγματεύσεις για να διαπραγματευτεί με την ΕΕ ευνοϊκότερους όρους. Αυτά πυροδότησαν την κρίση…

Το σύμφωνο για τη συνεργασία με την ΕΕ κανένας από τους Ουκρανούς αναλυτές δεν το μελέτησε στα σοβαρά. Αν όμως αναλογιστούμε ό,τι έχει δημοσιοποιηθεί στα ΜΜΕ από την αρχή της πολιτικής κρίσης, [είναι σαφές ότι]  η ΕΕ είχε επιλέξει την καλύτερη οικονομική θέση που έπρεπε να πάρει στο εσωτερικό της οικονομίας της χώρας και είχε αποφασίσει την καταστροφή μιας σειράς οικονομικών κλάδων. 

Έτσι, οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές δυσαρεστηθήκαν που η κατάσταση ξέφυγε από τα χέρια τους. Η ΕΕ έχει ξεκινήσει την πίεση στην Ουκρανία για να υπογράψει το σύμφωνο συνεργασίας όπως ήταν εξ αρχής, καθώς απορρίπτει τις όποιες αλλαγές στο κείμενο. Για κάθε ενδεχόμενο οι Ουκρανοί διπλωμάτες δεν έχουν ακόμα προχωρήσει σε παραχωρήσεις. Στις 15 Δεκέμβρη, όταν γραφόταν αυτό το άρθρο, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Στεφάν Φίλε δήλωσε ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτούν με την Ουκρανία για αλλαγές επί του κειμένου.

Σημαντικό εργαλείο πίεσης της ΕΕ προς την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς υπήρξε η πολιτική κρίση που είχε αρχίσει να φουντώνει στην χώρα. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ενεργά την αντιπολίτευση. Εκπρόσωποι της Ευρώπης και των ΗΠΑ προσέρχονται ανοιχτά στην «Μαϊντάν» δείχνοντας την υποστήριξή τους στους διαδηλωτές. Όσο το έδαφος χάνεται κάτω από τα πόδια του Γιανουκόβιτς, έχουν άνεση για πιο αδιάλλακτη στάση στις διαπραγματεύσεις. Αυτοί που συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες μετατρέπονται ασυνείδητα σε όργανα των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων της δυτικής αστικής τάξης. Αλλά θα ήταν βλακώδες να πιστέψουμε ότι οι ιμπεριαλιστές έβγαλαν τον κόσμο στους δρόμους : οι διαδηλωτές του «Μαϊντάν» έχουν τους δικούς τους λόγους να κινητοποιηθούν.

Είναι αρκετά καλά γνωστό ότι η Ουκρανία έχει αρκετές εσωτερικές διαφορές. Στα δυτικά και το κέντρο της χώρας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι Ουκρανοί, και κατά κύριο λόγο χρησιμοποιείται η ουκρανική γλώσσα. Ανατολικά και νότια το ποσοστό του εθνοτικά ουκρανικού πληθυσμού μειώνεται, κατοικούν πολλοί Ρώσοι ενώ η ρωσική γλώσσα υπερισχύει της ουκρανικής. 

Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή κοντά στα Καρπάθια, η ιστορική περιοχή της Γαλικίας. Στην σύσταση της σημερινής Ουκρανίας, μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κολοσσιαίες διαφορές μεταξύ αυτών τον περιοχών, ακόμα δεν έχουν εξομαλυνθεί.

Η διαφορά ιστορικών μονοπατιών, οι ιδιαιτερότητες σε κουλτούρα και γλώσσα, προκαθορίζουν την έλλειψη ενιαίων αστικών ιδεολογιών για όλη τη χώρα, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα κόμματα ώστε να κινητοποιήσουν τις εργαζόμενες μάζες σε υποστήριξη του κεφαλαίου. Τέλος, η ιδεολογική όξυνση στην Ουκρανία σε τοπικό επίπεδο, καθορίστηκε το 2004, μετά την «πορτοκαλί επανάσταση». Από εκείνη την φάση, στα δυτικά και το κέντρο, η κινητικότητα των μαζών, μαζί με τους καπιταλιστές, τείνει προς το σύνθημα για προσέγγιση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποκοπή από την Ρωσία, ενώ στο νότο και τα ανατολικά τείνουν προς την Ρωσία και την απομάκρυνση από την Δύση.

Καθοριστικά, από το καλοκαίρι του 2013 η πορεία προς την ΕΕ οδηγείται προς σταθεροποίηση. Εναλλακτικά σημεία προς συζήτηση δεν βγαίνουν στην δημοσιότητα. Ο Γιανουκόβιτς προσωπικά πίεζε τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος να ψηφίσουν τα αναγκαία έγγραφα για την προώθηση των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. 

Όταν ο βουλευτής του Ανώτατου Συμβουλίου της χώρας Ιγκορ Μαρκοβ υποστήριξε δημόσια την προσχώρηση στην Τελωνειακή Ένωση, του αφαιρέθηκε η βουλευτική  ιδιότητα και συνελήφθη. Ο Μαρκοβ ήταν εκλεγμένος στην Οδησσό. Η σύλληψή του έφερε το χάος στην πόλη: λίγες μόνο ώρες μετά την σύλληψή του, 500 περίπου διαμαρτυρόμενοι επιτέθηκαν στην τοπική αστυνομική διεύθυνση απαιτώντας την αποφυλάκισή του. Για την καταστολή της διαμαρτυρίας χρειάστηκε να επιστρατευτούν ειδικές δυνάμεις τριών περιοχών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Γιανουκόβιτς να χάσει μέρος των υποστηρικτών του, που τον ψήφισαν το 2010 προσδοκώντας μια βελτίωση των σχέσεων με την Ρωσία.

Το χάραγμα μιας πορείας για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, έκανε τον Γιανουκόβιτς και το κόμμα του να χάσουν τους παραδοσιακούς τους υποστηρικτές, χωρίς κέρδος από τις ευρωφιλικές αυταπάτες στα βορειοδυτικά. Σ” αυτές τις περιοχές η παρούσα κυβέρνηση δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει υποστήριξη. Χάρη στην προσπάθεια για ευρωπαϊκή προοπτική υπήρχε έντονη ελπίδα για να αποκτηθεί υποστήριξη, αλλά ανεπιτυχώς. Επίσης, το πάγωμα των διαπραγματεύσεων δημιούργησε στα δυτικά της χώρας ένα κλίμα δυσαρέσκειας.

Δυσαρεστημένη πλέον με το καθεστώς Γιανουκόβιτς είναι όλη η χώρα. Η κυβερνώσα ομάδα εφήρμοσε τέτοια αντιλαϊκή εσωτερική πολιτική που έφερε τους πάντες εναντίον της. Αλλά οι γεωγραφικές διαφορές της χώρας είχαν προκαθορίσει μια διαφορετικού είδους σχέση ανάμεσα στις μάζες των εργαζομένων και το καθεστώς. Στο κέντρο και τα δυτικά ποτέ δεν το δέχτηκαν, ακριβώς όπως και τον Γιουστσιένκο δεν τον δέχτηκαν ποτέ η ανατολή και ο νότος. 

Με άλλα λόγια η παρούσα κυβέρνηση φάνηκε σαν μια ιδεολογική σταθερά στα μάτια των ψηφοφόρων, γι” αυτό και η απογοήτευση προκλήθηκε από τις αυταπάτες όλων σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, και έφερε την γενική κατακραυγή.

Έτσι, το επονομαζόμενο φιλοευρωπαϊκό κίνημα του «Μαϊντάν» ξεκίνησε στο Κίεβο το βράδυ 21 προς 22 Νοέμβρη, ως μια μικρή αυθόρμητη διαμαρτυρία. Στην Ουκρανία πάρα πολλοί τρέφουν αστικές αυταπάτες σχετικά με τη Δυτική Ευρώπη και νομίζουν ότι εκεί είναι παράδεισος ή υπάρχουν οι ιδανικότεροι όροι ζωής. Ταυτόχρονα η αστική πολιτική προσανατολίστηκε στο να καθοδηγήσει το κίνημα. Ωστόσο το Κίεβο προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από όλα αυτά. Ως αποτέλεσμα σχηματίστηκαν δύο «μαϊντάν» σε δύο γειτονικές πλατείες· μια ανεξάρτητη συγκέντρωση στην Πλατεία Ανεξαρτησίας και μια κομματική στην Πλατεία Ευρώπης!

Τώρα θα εξετάσουμε τη σύσταση των πολιτικών δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Έχουμε τρία κόμματα, επονομαζόμενα «πορτοκαλί»: το Μπατίφστσινα (πατρίδα), που συνεχίζει να επιβιώνει παρά τη σύλληψη της Γιούλια Τιμοσένκο, το νέο κόμμα «Ουντάρ» (χτύπημα), με επικεφαλής τον φιλοαμερικανό μποξέρ Βιτάλι Κλίτσσκο και το κόμμα «Σβομπόντα» (ελευθερία). Το τελευταίο υποστηρίζει την ιδεολογία του «ολοκληρωτικού εθνικισμού» – ουκρανικής εκδοχής του φασισμού, και διακινεί ρατσιστικές ιδέες! Μέχρι το 2002 ονομαζόταν Σοσιαλεθνικιστικό Κόμμα Ουκρανίας με σαφή αναφορά και θαυμασμό στον Χίτλερ και τις ιδέες του, γι’ αυτό πιο σαφές είναι να ορίζονται ως ναζί. Αυτό το κόμμα χαρακτηρίζεται από παθολογική ρωσοφοβία γι’ αυτό η τελείως ανεξάρτητη από τους Ρώσους κυβέρνηση Γιανουκόβιτς τους φαίνεται ως απλή εκπροσώπηση των Ρώσων κατακτητών.

Το «Σβομπόντα» τα τελευταία χρόνια καυχιόταν για τα πογκρόμ που οργάνωνε κατά διαφορετικών και αριστερών ακτιβιστών. Αρκεί να πούμε ότι το 2013 διέλυσε παρουσίαση συλλογής έργων του Τρότσκι για την Ουκρανία, την πρώτη στην ουκρανική γλώσσα. Μέχρι σήμερα έχει διαλύσει τις δύο από τις τέσσερις παρουσιάσεις.

Η άνοδος του «Σβομπόντα» είναι γεγονός των τελευταίων 6 ετών, μέχρι πρότινος ήταν ένα περιθωριακό κόμμα, που είχε απλώς μια μικρή υποστήριξη στη Γαλικία, και σήμερα έχει περισσότερους βουλευτές από το Κ.Κ. Ουκρανίας. Αυτή η σημαντική επιτυχία έχει σχέση με την απογοήτευση της μεγάλης μάζας από τα φιλελεύθερα εθνικιστικά κόμματα. Κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Γιουστσένκο, οι φιλελεύθεροι εθνικιστές είχαν παρουσιάσει πειστικότατα την αναποτελεσματικότητά τους! 

Αλλά μέσα σ’ αυτήν την αναμπουμπούλα, οι υποστηρικτές των πορτοκαλί κομμάτων αντί να χάσουν την πίστη τους στον εθνικισμό, βρήκαν διέξοδο σε πιο ριζοσπαστικές εθνικιστικές δυνάμεις. Οι φιλελεύθεροι εθνικιστές του κόμματος «Πατρίδα» και του κόμματος «Χτύπημα» στάθηκαν αδύναμοι να κινητοποιήσουν τον κόσμο να διεκδικήσει την εξουσία και γι’ αυτό τώρα χρειάζεται «βοήθεια» από τους φασίστες του «Σβομπόντα». Το αποτέλεσμα αυτής της κοντόφθαλμης, μυωπικής πολιτικής ήταν να δυναμώσει μια γενική πολιτική συμπάθεια στην άκρα Δεξιά.

Το αχρωμάτιστο και ακομμάτιστο φιλο-ΕΕ κίνημα «Μαϊντάν» έχει δημιουργήσει την αρκετά λανθασμένη εντύπωση σε πολλούς ότι ο κόσμος αρχίζει να ξεφεύγει από την επιρροή της μπουρζουαζίας, αλλά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι! Δεν ήταν λίγες οι πορτοκαλί αντιπολιτευόμενες δυνάμεις που αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν αυτήν την ανεξαρτησία εν τη γενέσει της και για λίγες μέρες, για τη διάλυση του Μαϊντάν, μάζεψαν τον κόσμο τους από την πλατεία Ευρώπης στην πλατεία Ανεξαρτησίας. Τυπικά ανήκαν στο ακομμάτιστο κομμάτι, αλλά πρακτικά είχαν προσελκύει από την επιρροή τους, επειδή είχαν καλή οργάνωση ενώ το ακομμάτιστο δεν είχε.

Το κίνημα Μαϊνταν δήλωσε ότι θα σταθεί μέχρι τη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους της ΕΕ. Δεν είχε ένα καθορισμένο πλάνο, και φαινόταν ότι θα διαλυθεί σύντομα ειρηνικά. Αλλά τότε η κατάσταση πήρε μια απρόσμενη τροπή: το βράδυ στις 29 προς 30 Νοέμβρη ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας προσπάθησαν να διαλύσουν τους παρευρισκόμενους στην πλατεία.

Δεν ήταν ακόμα σαφές αν αυτά ήταν προβοκάτσιες από πλευρές της αντιπολίτευσης. Κατά μια εκδοχή οι ηγέτες του Μαϊντάν ξεκίνησαν μια ειδική παραπληροφόρηση από άκρη ως άκρη της πόλης. Πάντως ό,τι κι αν ήταν, υπό το παρόν καθεστώς οι λαϊκές διαμαρτυρίες αντιμετωπίζονται με βία! Έτσι δύσκολα θα μπορούσε να ήταν προβοκάτσια… η δράση των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας το χάραμα 29 προς 30 Νοέμβρη, ταιριάζει απόλυτα με το στυλ της παρούσας κυβέρνησης.

Κατά τη διάλυση του ευρωκινήματος Μαϊντάν κανένας δεν σκοτώθηκε, αλλά σημειώθηκαν μαζικοί ξυλοδαρμοί φοιτητών που προκάλεσαν λαϊκή οργή στα Δυτικά και το Κέντρο της χώρας. Η Ανατολή και ο Νότος που δεν έχουν και πολλές προσδοκίες από την Ευρώπη, έμειναν ασυγκίνητοι. Στο Κίεβο ξεκίνησε δεύτερο Μαϊντάν με περισσότερο κόσμο από το πρώτο. Την 1η Δεκεμβρίου οι διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος Γιανουκόβιτς συγκέντρωσαν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους του Κιέβου. Μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στα δυτικά της χώρας· από εκεί κατευθύνθηκε η «εκστρατεία» για το Κίεβο!

Στο Κίεβο και τη Δυτική Ουκρανία, όπως μπορούμε να κρίνουμε, η διάθεση αλλάζει. Το μεγαλύτερο μέρος των Γαλικιανών είχε συμπάθεια προς τους ναζί, ενώ οι κάτοικοι του Κιέβου βγήκαν στους δρόμους με δημοκρατικές διαθέσεις και ήθος. Αρκέστηκαν στη διαφθορά και την αυθαιρεσία των υπαλλήλων. Προσπάθειες για φασιστικές διαδηλώσεις παρατηρήθηκαν και στο Λβοβ. 

Η σύνθεση των διαδηλωτών στο Κίεβο απαρτιζόταν από διανοούμενους, μικροαστούς, εργαζομένους και σπουδάζουσα νεολαία, ενώ οι Γαλικιανοί αποτελούνταν από μια μάζα μισοπρολετάριων  γεωργών, αλλά μεγάλος αριθμός εργατών δεν έχει παρατηρηθεί. Έτσι μ’ αυτήν την σύσταση το νέο Μαϊντάν είναι κυρίως μικροαστικού χαρακτήρα, και έχει στόχους όχι μόνο προς την ΕΕ αλλά και την ανατροπή της παρούσας κυβέρνησης, και η ιδεολογία τους ποικίλει: μεγάλο μέρος είναι δημοκρατικών ιδεών και άλλο φασιστικών.

Το βράδυ της 1ης Δεκέμβρη, στον απόηχο των διαμαρτυριών, μαχητικές δυνάμεις της άκρας δεξιάς, προσπάθησαν να εισβάλουν στην Προεδρία της Ουκρανίας. Η επίθεση απέτυχε κι οι ηγέτες του Μαϊντάν δημόσια αποκήρυξαν τους συμμετέχοντες, ωστόσο τις τελευταίες μέρες το κόμμα Σβομπόντα εμφανίζει έντονη δραστηριότητα για την απελευθέρωση των κρατουμένων της επίθεσης. Αυτή η δραστηριότητα καθιστά τους φασίστες ηγεσία της κινητοποίησης.

Οι μανούβρες τακτικής του κόμματος Σβομπόντα, που δεν έχει αναλάβει ακόμα την ευθύνη για το μακελειό της 1ης Δεκέμβρη, έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια μεταξύ των πιο ακραίων ομάδων. Στο Μαϊντάν έχουν εμφανιστεί εξτρεμιστές με την επωνυμία «Δεξιός Τομέας», που κατηγορούν τον ηγέτη του Σβομπόντα για «οπορτουνισμό» και «εθνική προδοσία» , και δηλώνουν ότι η Προεδρεία της Ουκρανίας έπρεπε να καταληφθεί πάση θυσία! Ωστόσο αυτές παραμένουν διαφορές τακτικής παρά ιδεολογικές.

Από τις πρώτες κιόλας μέρες του δεύτερου Μαϊντάν φαινόταν να υπάρχει η απειλή οι ναζιστές να πάρουν τον πλήρη έλεγχο του κινήματος. Ένοπλοι από το Σβομπόντα και άλλες ακροδεξιές ομάδες προσπαθούν να περιφρουρήσουν το Μαϊντάν εκδιώκοντας αριστερούς ακτιβιστές που προσπαθούν να επηρεάσουν τη μάζα των διαδηλωτών. Πρώτο θύμα τους ήταν η τροτσκιστική οργάνωση «Αριστερή Αντιπολίτευση», τους οποίους πέταξαν με τις κλωτσιές έξω από το Μαϊντάν. Στις 4 Δεκέμβρη στην οδό Κρεστσάτκι, δημιούργησαν επεισόδιο επιτιθέμενοι στους ακτιβιστές συνδικαλιστές, αδελφούς Λεβίν που μοίραζαν ανακοίνωση κοινωνικού περιεχομένου.

Στο Μαϊντάν, οι ναζί πιέζουν ακόμα και τους φιλελεύθερους εθνικιστές συμμάχους τους. Πλέον, με βάση την υπεροχή της δύναμής τους κατάφεραν και κέρδισαν την ηγεμονία. Τώρα η χορωδία του Μαϊντάν επαναλαμβάνει τον ύμνο των ναζί «Δόξα στην Ουκρανία, στους Ήρωες Δόξα». Βέβαια ακόμα μπορούν και οι εκπρόσωποι άλλων κατευθύνσεων να παραστούν στο Μαϊντάν, εκτός από την αριστερά· ακόμα μπορούν!

Συμβολική δράση που επισφράγισε τη νίκη των φασιστών μέσα στο κίνημα ήταν η βάρβαρη καταστροφή μνημείου του Λένιν, στην πλατεία Μπεσσαραμπάσκαγια, πράγμα που είχαν ήδη προσπαθήσει μέλη των οργανώσεων «Σβομπόντα» και «Δεξιός Τομέας» ήδη από το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου, αλλά τότε απέτυχαν. Την εβδομάδα που μεσολάβησε έκαναν πολλές επιθέσεις στο μνημείο, αλλά στις 8 του μήνα εφάρμοσαν μια επιχείρηση μεγάλης κλίμακας: οδήγησαν στο μνημείο μεγάλο όγκο δυνάμεων ώστε να απομακρύνουν την ομάδα που το φύλαγε, το απομάκρυναν από το βάθρο και το πελέκησαν με σφυριά ώστε να μην μπορεί να αποκατασταθεί.

Η καταστροφή του μνημείου ήταν μια τακτική νίκη αλλά και στρατηγική ήττα. Η καταστροφή έχει προκαλέσει σύγχυση στους δημοκρατικούς κύκλους, και η υποστήριξη στο Μαϊντάν, όπως φαίνεται από τον αριθμό των συμμετεχόντων, άρχισε να πέφτει. Αν συγκρίνουμε το σήμερα με την πορτοκαλί επανάσταση, η έκτασή της είναι πιο περιορισμένη, η σύνθεσή της πιο ακραία, και οι μαζικές συγκεντρώσεις πολύ πιο αραιές. Οι κάτοικοι του Κιέβου, σε αντίθεση με το 2004, πήγαιναν στο Μαϊντάν μόνο μετά τις δουλειές τους και στις αργίες· έτσι τώρα οι συγκεντρώσεις τους είχαν τα μεγέθη του 2004 μόνο τα Σαββατοκύριακα!

Οι διοργανωτές περιμένουν περισσότερη υποστήριξη από τη δυτική Ουκρανία, κυρίως από την Γαλικία, στην οποία, μετά την καταστροφή του μνημείου του Λένιν, ο ενθουσιασμός φούντωσε. Σε άλλες περιοχές οι διαμαρτυρίες προσελκύουν εξίσου ή και περισσότερο κόσμο, ενώ στο νότο και τα ανατολικά οι συγκεντρώσεις είναι ολιγάριθμες, παρ’ ότι στην Πορτοκαλί Επανάσταση, εκεί γίνονταν οι πιο μαζικές συγκεντρώσεις. Αυτά δείχνουν ότι η κοινωνική βάση του σημερινού Μαϊντάν είναι περισσότερο τοπικιστικού-περιφερικού χαρακτήρα

Η υποστήριξη στο Μαϊντάν δεν μπορεί να αυξηθεί λόγω της έλλειψης επιτυχίας του. Από την 1η Δεκέμβρη μπήκε σε μια έντονη αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, αλλά ο πρόεδρος Γιανουκοβιτς αρνήθηκε οποιαδήποτε παραχώρηση, η πρόταση μομφής του Αζάροβ απέτυχε, με αποτέλεσμα και η αντιπολίτευση να έχει μπλοκαριστεί και η κυβέρνηση να συνεχίζει να λειτουργεί. Έχοντας αποτύχει κοινοβουλευτικά, η αντιπολίτευση προσπαθεί να παρεμποδίσει τις κυβερνητικές δράσεις, καταλαμβάνοντας κτήρια, και εδώ πάλι το Μαϊντάν απέτυχε να βοηθήσει, τα κτήρια ανακαταλήφθηκαν τα ξημερώματα 11ης προς 12 Δεκέμβρη, και οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας επιτέθηκαν στους διαδηλωτές ενώ δεν είχαμε νεκρούς.

Εδώ υπήρχε ένα πολιτικό αδιέξοδο: οι διαδηλωτές αδυνατούσαν να ρίξουν την κυβέρνηση, και η κυβέρνηση αδυνατούσε να διαλύσει τους διαδηλωτές. Ο Γιανουκόβιτς επιχείρησε να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση με τη μέθοδο της «στρογγυλής τραπέζης», αλλά κάτι τέτοιο στάθηκε αδύνατο, η αντιπολίτευση επιμένει σε άνευ όρων πραγματοποίηση των αιτημάτων της. Η αντιπαράθεση συνεχίζεται.
Στα δυτικά, κυρίως στη Γαλικία, η κυβέρνηση  έχει χάσει τον έλεγχο, αλλά στις περισσότερες περιοχές της χώρας αισθάνεται δυνατή. Η ακροδεξιά τάση του Μαϊντάν φοβάται την Ανατολή και το Νότο, όπου εκεί διατηρεί παθητική και απαισιόδοξη στάση. Η κυβέρνηση δεν χαίρει υποστήριξης ενώ αρκετοί θεωρούν τη στάση της αυτοκτονική, λόγω της αποδοχής ναζιστών σε θέσεις κρατικής εξουσίας.

Η κατάσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητα από την ταξική πάλη. Οι αριστερές δυνάμεις που καταλαβαίνουν την ανάγκη αγώνα εξίσου ενάντια στην κυβέρνηση και τους φασίστες, δεν χαίρουν επιρροής στην κοινωνία. Οι σταλινικοί στο μεγαλύτερό τους μέρος έχουν αποσυρθεί από τις διαμάχες είτε υποστηρίζουν την ένταξη στην Τελωνειακή Ένωση. Έτσι έχουν ταυτιστεί με το Μαϊντάν με τη διαφορά ότι οι τελευταίοι συνεισφέρουν στα συμφέροντα του δυτικού ιμπεριαλισμού ενώ οι σταλινικοί δουλεύουν για τους Ρώσους.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι η Ρωσία δεν χρειάζεται μια τέτοια στάση. Η Ρωσία τηρεί στάση ουδετερότητας στα εσωτερικά της Ουκρανίας, και καταδικάζει την ανάμειξη της ΕΕ στην πολιτική κρίση, συνεχίζει παράλληλα τις διαπραγματεύσεις για συνεργασία με την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς, αλλά δεν πρόκειται να κάνει παραχωρήσεις σε ζωτικής σημασίας ζητήματα σχετικά με την Ουκρανία. 

Η παράλογα υψηλή τιμή του φυσικού αερίου παραμένει αμετάβλητη. [Σ.σ.: ο Πούτιν τελικά  πρόσφερε μείωση κατά 30% της τιμής του αερίου και 15 δισ. ευρώ "δανειακή βοήθεια"]
Εντωμεταξύ αυτόν τον καιρό η κυβέρνηση πάσχει από διεθνή απομόνωση. Μέχρι σήμερα είναι απελπισμένη για δανειακές πιστώσεις, που κανείς δεν διατίθεται να παραχωρήσει. Οι ΕΕ, ΗΠΑ, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, δεν θέλουν ούτε να συζητήσουν κάτι τέτοιο! Η Κίνα μέχρι την οποία ταξίδεψε ο Γιανουκόβιτς εν μέσω της κρίσης, ούτε αυτή προσφέρει τέτοιες ελπίδες… Προσέφερε στον Γιανουκοβιτς μόλις 3 δισ. δολάρια, ενώ η χώρα χρειάζεται τουλάχιστον 10!

Η απεγνωσμένη ανάγκη της Ουκρανίας για ξένο δανεισμό δημιούργησε ένα δεύτερο κύμα οικονομικής κρίσης, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2012, αλλά ήταν πιο απαλή από την πρώτη, ωστόσο η κυβέρνηση πάλι απέτυχε στο οικονομικό πλάνο του προϋπολογισμού για το 2013. Από το φθινόπωρο του 2013 ξεκίνησαν καθυστερήσεις στις πληρωμές μισθών, συντάξεων, επιδομάτων, κοινωνικών παροχών κ.ά. Μεγάλο τμήμα του προϋπολογισμού δεν έχει ακόμα καλυφθεί. 

Υπό αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση πρέπει είτε να προσφύγει σε δανεισμό είτε να κάνει περικοπές στο μέγεθος των κοινωνικών παροχών, και επειδή ο δανεισμός δεν έρχεται από πουθενά, είναι αναγκαίες οι μειώσεις μισθών, συντάξεων, υποτροφιών και άλλων επιχορηγήσεων, πράγμα που σε καιρό κρίσης είναι αδύνατο για κοινωνικούς λόγους. Έτσι η κυβέρνηση έχει φτάσει σε ένα τέλμα!

Ακόμα κι αν αλλάξει η κυβέρνηση, η νέα αστική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει τα ίδια προβλήματα. Ίσως καταφέρει να δανειστεί από τους δυτικούς, αλλά σε αντάλλαγμα θα πρέπει να υπογράψει συμφωνία συνεργασίας που ουσιαστικά θα σημαίνει την λεηλασία της ντόπιας οικονομίας και το τελικό αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, επιδείνωση της κρίσης! Επίσης, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει διάσπαση στη χώρα: για πολλούς στα ανατολικά της χώρας τόσο η κυβέρνηση, όσο και οι ναζί, είναι το ίδιο απαράδεκτοι. Η νίκη της αντιπολίτευσης πάλι θα προκαλούσε πολιτικό χάος!

Έτσι μπορούμε να προβλέψουμε μια επιδείνωση στην οικονομική κατάσταση της χώρας ανεξάρτητα από την έκβαση του πολιτικού αγώνα. Όσον αφορά το πολιτικό σύστημα, υπάρχουν πολλά μονοπάτια διεξόδου από την κρίση, που δεν αποκλίνουν όμως από την γενική τάση, την τάση για ισχυροποίηση της αντίδρασης! 

Αν η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς επιβιώσει, της είναι αναγκαίο να επιδιορθώσει την αντιδημοτικότητα που προκάλεσε η κρατική καταστολή. Μια αποφασιστική λύση θα μπορούσε να την φρενάρει μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2015. Αν νικήσει η αντιπολίτευση, θα έχουμε απλά αντιδραστικοποίηση του καθεστώτος σε βαθμό ημιφασιστικό και οι Ουκρανοί φασίστες θα εξαπολύσουν διώξεις εναντίον όποιου δεν πιστεύει στο σύνθημα «Δόξα στην Ουκρανία – Τιμή στους Ήρωες»!

Όλα αυτά τα σενάρια καθιστούν δύσκολη την ταξική οργάνωση του ουκρανικού προλεταριάτου. Αρκεί να παραθέσουμε ότι η «Σβομπόντα» διεκδικεί εδώ και καιρό νόμο ποινικοποίησης της έκφρασης «της κομμουνιστικής ιδεολογίας, σε όλες της τις εκφάνσεις». Έτσι οι προοπτικές του πολιτικού αγώνα στην χώρα φαίνονται αρκετά δυσοίωνες… Οι εργαζόμενες μάζες για άλλη μια φορά έγιναν εργαλείο στα χέρια της αντίδρασης και εμείς δεν μπορούμε ακόμα να αλλάξουμε αποφασιστικά την κατάσταση.

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2014

Βοσνία: «Πεινάμε» σε τρεις γλώσσες

Κοινή πάλη των λαών ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και τη φτώχεια 

του Γιώργου Μιχαηλίδη

Επιτέλους κάτι κινείται στα Βαλκάνια. Ο ξεσηκωμός των κατοίκων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αποτελεί μάλλον το πιο ελπιδοφόρο κίνημα που έχει αναδυθεί στην πρώην «σοσιαλιστική» βαλκανική χερσόνησο τα τελευταία είκοσι χρόνια. H περίπτωση της Βοσνίας διαθέτει ποιοτικά χαρακτηριστικά που δεν συναντήσαμε αλλού. 



Κατ’ αρχάς πρόκειται για έναν ξεσηκωμό που πυροδοτήθηκε από τους ταξικούς αγώνες στην Τούζλα, όταν οι εργάτες πέντε πρώην κρατικών εργοστασίων της περιοχής κλιμάκωσαν τις κινητοποιήσεις τους ενάντια στη μη καταβολή των μισθών τους, την ιδιωτικοποίηση και το κλείσιμο των εργοστασίων κι ο αγώνας τους αγκαλιάστηκε από μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας. 

Αυτή η λειτουργία των εργατικών διεκδικήσεων ως πυροκροτητή ενός τέτοιου κοινωνικού ξεσπάσματος είναι κάτι πρωτοφανές για την ευρύτερη περιοχή από τη δεκαετία του 1990 κι έπειτα. 

Δεύτερον -και στην περίπτωση της Βοσνίας ομοίως σημαντικό- ο αντιεθνικιστικός χαρακτήρας που έλαβαν εξαρχής οι κινητοποιήσεις. Εδώ πρέπει να κάνουμε μια ειδική μνεία στο ιστορικό φορτίο της περιοχής. Κατά τον Β΄ ΠΠ η Βοσνία-Ερζεγοβίνη υπήρξε το θέατρο των μεγαλύτερων συγκρούσεων μεταξύ των γιουγκοσλάβων παρτιζάνων και των ντόπιων και ξένων φασιστικών κι εθνικιστικών δυνάμεων από την άλλη. Στα βουνά της Βοσνίας περισσότερο από οπουδήποτε αλλού σφυρηλατήθηκε η ιδέα μιας πολυεθνικής αλλά εθνικά ισότιμης και σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας. 

Σ’ αυτήν την περιοχή, ένα εθνικό χωνευτήρι λαών και θρησκειών, υπήρξε αργότερα κατά τη διάρκεια της ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας το μεγαλύτερο ποσοστό μεικτών γάμων καθώς και ανθρώπων που δήλωναν εθνικά Γιουγκοσλάβοι υιοθετώντας μια εθνική ταυτότητα που ουσιαστικά σήμαινε μια άρνηση κι υπέρβαση των εθνικών ταυτοτήτων. 

Μάλιστα, κατά την τελευταία απογραφή πριν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το ποσοστό των εθνικά Γιουγκοσλάβων στα αστικά κέντρα της Βοσνίας (Τούζλα, Σαράγεβο, Μόσταρ κ.α.) έφτανε ή ξεπερνούσε το 15% τη στιγμή που το συνολικό ποσοστό σε γιουγκοσλαβικό επίπεδο κυμαινόταν γύρω στο 5%. Αυτή όμως ήταν κι η περιοχή που δοκιμάστηκε σκληρά κατά τη διαδικασία διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας όταν στα εδάφη της συγκρούστηκαν με λύσσα τρεις εθνικισμοί (σερβικός-κροατικός-βοσνιακός μουσουλμανικός) με την ανάμιξη των διεθνών ιμπεριαλιστικών κέντρων (ΝΑΤΟ-ΕΕ).  Η Βοσνία, λοιπόν, αποτελεί βαρόμετρο και δείκτη για όλη τη γύρω περιοχή. Υπ’ αυτήν την έννοια μας επιτρέπεται να είμαστε αισιόδοξοι.

«Μια εργατική τάξη, ενιαία πάλη» 

Το εργοστάσιο Σοντάσο στην Τούζλα µέχρι το 1991 παρήγαγε το 80% του αλατιού της Γιουγκοσλαβίας. Το 1999 η παραγωγή του είχε πέσει στο ένα δέκατο, όµως ακόµα απασχολούσε 2.500 εργάτες. Το 2002 ιδιωτικοποιήθηκε και το 2013 είχαν αποµείνει µόλις 422 εργάτες κι αυτοί απλήρωτοι. Το κτήριο της τοπικής κυβέρνησης της Τούζλα που παραδόθηκε στις φλόγες την προηγούµενη εβδοµάδα έφερε ακόµα την επιγραφή της Σοντάσο, καθώς κάποτε στέγαζε τα κεντρικά γραφεία του κρατικού εργοστασίου. Πολύ εύστοχα ένας βόσνιος µπλόγκερ σχολίασε ότι, αν θέλουµε να καταλάβουµε την οργή των διαδηλωτών της Τούζλα, πρέπει να αναρωτηθούµε τι αισθήµατα τους προκαλούσε η θέα ενός κτηρίου του οποίου η λειτουργία κάποτε έδινε ζωή σ’ ένα σηµαντικό κοµµάτι εργαζοµένων και τώρα στεγάζει µια γραφειοκρατία που ζει από αυτούς.

Αυτό είναι το φόντο των πρόσφατων εξελίξεων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Μια διαλυµένη απ’ τις ιδιωτικοποιήσεις και την επέλαση του ξένου κεφαλαίου οικονοµία και ένα διαιρεµένο κράτος που κυβερνάται από εθνικά χρωµατισµένες πολιτικές γραφειοκρατίες και την επιστασία µιας υπερεθνικής ιµπεριαλιστικής γραφειοκρατικής ελίτ. 

Η εδώ και καιρό υποβόσκουσα κοινωνική οργή εκφράστηκε µαζικά την προηγούµενη εβδοµάδα, όταν αρχικά στην Τούζλα και σύντοµα σε πάνω από τριάντα πόλεις της Βοσνίας εργαζόµενοι, άνεργοι και άλλα κοινωνικά στρώµατα ξέσπασαν βίαια εναντίον όλων των συµβόλων της εξουσίας. Περισσότερα από 15 κυβερνητικά κτήρια λεηλατήθηκαν, αυτοκίνητα πολιτικών αναποδογυρίστηκαν και πετάχτηκαν σε κοίτες ποταµών, τα γραφεία των κοµµάτων εξουσίας και των εθνικιστικών κοµµάτων καταστράφηκαν και οι δυνάµεις καταστολής αντιµετωπίστηκαν µε ανάλογη βία µε αυτή που και οι ίδιες χρησιµοποίησαν εναντίον των διαδηλωτών. 

Το κράτος προσπάθησε να απαντήσει εκφοβιστικά µε εκατοντάδες συλλήψεις, εισβολές σε σπίτια και χαρακτηρισµό των διαδηλωτών ως «χούλιγκανς», όµως η προσπάθεια τροµοκράτησης δεν πτόησε τους διαδηλωτές. Επίσης, για πρώτη φορά µετά το διαµελισµό της Γιουγκοσλαβίας οργανώθηκαν πορείες αλληλεγγύης στις πρωτεύουσες των γειτονικών κρατών µε συνθήµατα όπως το «Μία εργατική τάξη, ενιαία πάλη» (Κροατία) και αντι-ΕΕ τόνο (Σερβία). Αν και οι διαδηλωτές σε Βελιγράδι, Ζάγκρεµπ και Σκόπια ήταν µόλις µερικές εκατοντάδες, ο συµβολισµός ήταν πολύ ισχυρός. Πολύ ορθά όπως σχολίασε ο σλοβένος διανοούµενος Σλαβόι Ζίζεκ, αυτή τη φορά οι διαδηλωτές µπόρεσαν να καταλάβουν τα εθνικά ψέµατα των ηγετών τους.

Αυτή η προοπτική της αλληλεπίδρασης των λαών της πρώην Γιουγκοσλαβίας σε φιλοεργατικό, αντιεθνικιστικό πλαίσιο πρέπει να τάραξε τις ντόπιες και ξένες ελίτ. Είναι εκπληκτικό να παρακολουθήσει κανείς πώς οι δηλώσεις κορυφαίων πολιτικών των τριών εθνοτήτων τις πρώτες ηµέρες των επεισοδίων ταυτίζονται στο ότι υποτίθεται πως αποκαλύπτουν κάποια συνωµοσία µε σκοπό να πλήξει την ιδιαίτερη εθνότητά τους.

Ακολούθως έσπευσαν να αναµειχθούν τα γύρω κράτη-προστάτες. Έτσι, ο πρωθυπουργός της Σερβίας επισκέφτηκε τη Σερβική ∆ηµοκρατία της Βοσνίας, απ’ όπου µε τον οµόλογό του τόνισαν ότι το σερβικό στοιχείο δεν συµµετέχει στις διαδηλώσεις κι ότι η Σερβική ∆ηµοκρατία παραµένει όαση σταθερότητας. Αν και όντως στις σερβικές περιοχές της Βοσνίας σηµειώθηκαν µικρές µόνο πορείες, σύµφωνα µε έρευνα που διεξήχθη µεσούντων των κινητοποιήσεων το 78% των Σέρβων της Βοσνίας βλέπει µε συµπάθεια τις διαδηλώσεις. 

Κάτι λιγότερο γνωστό είναι ότι, την ίδια στιγµή, στην ίδια τη Σερβία απλήρωτοι εργάτες εργοστασίων, χωρίς να καθοδηγούνται από κανένα συνδικάτο, µπλόκαραν σε δύο περιπτώσεις τις σιδηροδροµικές γραµµές και την εθνική οδό αντίστοιχα, γεγονός το οποίο θάφτηκε από τα σερβικά ΜΜΕ. Με τη σειρά του ο κροάτης υπουργός Εξωτερικών επισκέφτηκε την πολύπαθη πόλη του Μόσταρ προσπαθώντας να επηρεάσει τους Κροάτες που αποτελούν την πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης, ενώ ο τούρκος οµόλογός του Αχµέτ Νταβούτογλου συναντώντας όλη την ηγεσία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δήλωσε από το Σαράγεβο ότι η Τουρκία είναι έτοιµη να παραχωρήσει δάνειο στήριξης πολλών εκατοµµυρίων.

Ακριβώς αυτή η εσπευσµένη κινητοποίηση των ελίτ, η αναλογία των επιχειρηµάτων και το ποντάρισµά τους στον εθνικισµό αποδεικνύουν µε τον πιο γλαφυρό τρόπο τη δυναµική της βοσνιακής εξέγερσης. Εσείς πώς θα αισθανόσασταν ως µέλος κάποιας εκ των εθνικών ελίτ της Βοσνίας, αν βλέπατε στο κατεστραµµένο κτήριο της κυβέρνησής σας να δεσπόζει το σύνθηµα «Πρέπει να παραιτηθείτε όλοι. Θάνατος στον εθνικισµό»; 

Απ’ την πλευρά τους, οι διαδηλωτές που µε τις κινητοποιήσεις τους υποχρέωσαν σε παραίτηση τουλάχιστον πέντε τοπικές κυβερνήσεις βρίσκονται σε κρίσιµη καµπή. Τις τελευταίες ηµέρες έχουν στηθεί ολοµέλειες πολιτών ανά πόλη ή γειτονιά που µε αµεσοδηµοκρατικό τρόπο καταρτίζουν τα δικά τους αιτήµατα. Εκεί συµµετέχουν εκατοντάδες ανθρώπων από όλες τις εθνότητες. Φυσικά πρόκειται για µια πανσπερµία απόψεων σε διαδικασίες που θυµίζουν έντονα τις δικές µας «πλατείες των αγανακτισµένων», µε µια βεντάλια αιτηµάτων που ξεκινούν από αιτήµατα αστικού εκσυγχρονισµού (πάταξη της διαφθοράς, κυβέρνηση τεχνοκρατών µε λαϊκό έλεγχο) και φτάνουν µέχρι βαθιά κοινωνικά κι εργατικά αιτήµατα όπως η αυτοδιαχείριση εργοστασίων και η εξασφάλιση πόρων για τις άνεργες µητέρες. 

Επίσης, παρατηρούνται διαφοροποιήσεις στα αιτήµατα και από πόλη σε πόλη µε τα πιο προωθητικά πλαίσια να ψηφίζονται από τις συνελεύσεις της εργατικής Τούζλα και του πολυεθνικού Μόσταρ. Το στοίχηµα προς τα πού θα βαδίσουν οι κινητοποιήσεις είναι ανοιχτό. Πάντως ο πάγος έσπασε…



Ιμπεριαλισμός: Ο λύκος ενδύθηκε την προβιά

Η αισιοδοξία µας για την κατάσταση στη Βοσνία δεν πρέπει να παραβλέπει τους πολιτικούς συσχετισµούς στη χώρα και διεθνώς, καθώς είναι εµφανής η προσπάθεια από διεθνείς προσωπικότητες, ΜΚΟ και νεοσύστατες συλλογικότητες µε ευρωενωσιακό προσανατολισµό να στρέψουν τα αιτήµατα σε ακίνδυνα µονοπάτια. Έχει ενδιαφέρον να δούµε πώς ακριβώς πραγµατοποιείται αυτή η έξωθεν παρέµβαση.

Η πρώτη διεθνής αντίδραση µετά το ξέσπασµα των ταραχών ανήκε στον ύπατο αρµοστή για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ο οποίος δήλωσε ότι σε περίπτωση κλιµάκωσης των ταραχών θα έπρεπε να εξεταστεί σοβαρά το ζήτηµα να σταλεί ο ευρωστρατός να επιβάλλει την τάξη. Ωστόσο, µια τέτοια δήλωση από το στόµα ενός αυστριακής καταγωγής επικυρίαρχου της Βοσνίας (ο ύπατος αρµοστής έχει δικαίωµα να ακυρώνει νόµους και να απολύει το πολιτικό προσωπικό), τη στιγµή που συµπληρώνονται εκατό χρόνια από την έναρξη του Α΄ ΠΠ, εκτός από ειρωνεία της ιστορίας που ήταν, ενείχε τον κίνδυνο να προκαλέσει αντιΕΕ αισθήµατα στους διαδηλωτές, οι οποίοι ως τότε εξέφραζαν την οργή τους αποκλειστικά εναντίον των ντόπιων ελίτ. 

Έτσι, ο λύκος ενδύθηκε την προβιά µε σκοπό να κερδίσει τη συµπάθεια των διαδηλωτών και να τους χειραγωγήσει πολιτικά. Γι’ αυτό οι δηλώσεις που ακολούθησαν από ΗΠΑ-ΕΕ διατήρησαν ένα έξυπνο µοτίβο. Από τη µία συµµερίζονταν το θυµό και την απογοήτευση των διαδηλωτών απέναντι στις εθνικές ηγεσίες τους, από την άλλη καταδίκαζαν τη βία των «χούλιγκανς» καλώντας τους διαδηλωτές να τους αποµονώσουν. Ταυτόχρονα προέβαλλαν την ανάγκη εκσυγχρονισµού του κράτους και των θεσµών του µε σκοπό την έναρξη των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων µε την ΕΕ. 

Είναι αλήθεια ότι στη Βοσνία υπάρχουν ακόµα ισχυρές αυταπάτες για την ΕΕ, η οποία φαντάζει ο καταλύτης που µπορεί να απελευθερώσει το βοσνιακό κράτος από τα αδιέξοδά του. Εκεί ακριβώς ποντάρουν ΗΠΑ-ΕΕ, οι οποίοι έξυπνα ενισχύουν την κριτική προς το ντόπιο πολιτικό προσωπικό µένοντας οι ίδιοι στο απυρόβλητο. Αν και εµπνεύστηκαν την κατακερµατισµένη, δυσλειτουργική δοµή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εκτρέφοντας την ντόπια πολυκέφαλη γραφειοκρατική ελίτ, έχουν µείνει «ατσαλάκωτοι» απ’ τις κινητοποιήσεις


Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά το καθεστώς προτεκτοράτου που έχει επιβληθεί στη Βοσνία και την οικονοµική κατοχή ΕΕ και ∆ΝΤ που έχει οδηγήσει την ανεργία στο 40% καταστρέφοντας ή ιδιωτικοποιώντας όλο τον παραγωγικό τοµέα κανένα αίτηµα συνέλευσης δεν στρέφεται εναντίον των διεθνών «προστατών». Αυτή είναι κι η αχίλλειος πτέρνα των «κάτω».

Οι άρχουσες τάξεις της Κύπρου: “Ενδοτικά γεράκια”

Για "ενδοτισμό" απέναντι στους Τουρκοκυπρίους εγκαλεί ο Δημήτρης Χριστόφιας τον Νίκο Αναστασιάδη, το διάδοχό του στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας που κάθεται αυτή την εβδομάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τον Ντερβίς Έρογλου, τον Τουρκοκύπριο ομόλογό του. 

Σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην Αυγή της περασμένης Κυριακής ο Χριστόφιας -που ήταν μέχρι το 2009 γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ- κατηγόρησε την σημερινή κυβέρνηση για "χειρισμούς στο Κυπριακό που αφήνουν στο τραπέζι κάποια κέρδη για τον κύριο Έρογλου και την Τουρκία".

Ο Αναστασιάδης, είναι αλήθεια, προσέρχεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έτοιμος να παραχωρήσει τα πάντα -όχι όμως στον Έρογλου και την Τουρκία αλλά στην ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη και τους "υψηλούς" της συμμάχους στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον.

Οι σημερινές διαπραγματεύσεις, κατ' αρχήν, στηρίζονται πάνω σε αυτά που είχαν συμφωνήσει πριν μερικά χρόνια ο ίδιος ο Χριστόφιας με τον τότε Τουρκοκύπριο ομόλογό του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ (ο Έρογλου διαδέχτηκε τον Ταλάτ το 2010, ο Αναστασιάδης τον Χριστόφια πέρσυ). Οι συνομιλίες εκείνες δεν κατέληξαν πουθενά, με τους δυο προέδρους να ρίχνουν τις ευθύνες ο ένας στον άλλο για την αποτυχία. Η Κύπρος, έλεγε τότε ο Ταλάτ, έχασε χάρη στην αναποφασιστικότητα και την αμφιθυμία του Χριστόφια μια "χρυσή ευκαιρία". Η "χρυσή ευκαιρία" ήταν η αστάθεια που κυριαρχούσε στη Μέση Ανατολή, που έδινε τη δυνατότητα να αναβαθμιστεί η στρατηγική σημασία της Κύπρου.

Αστάθεια

Η κυπριακή οικονομία είχε επωφεληθεί τα προηγούμενα χρόνια χοντρά από την αστάθεια που κυριαρχούσε στη γειτονιά της. Η αφετηρία που έδωσε στις κυπριακές τράπεζες τη δυνατότητα να μετατραπούν σε ένα παγκόσμιο κέντρο κερδοσκοπίας (αυτό που τόσο ακριβά πλήρωσαν οι εργάτες και οι φτωχοί στην Κύπρο με την ένταξη στο μνημόνιο την περασμένη χρονιά) ήταν ο εμφύλιος πόλεμος που είχε ξεσπάσει στα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα στο Λίβανο. Η Βηρυτός, η "Ζυρίχη της Μέσης Ανατολής", μετατράπηκε σε σωρό ερειπίων, οι νεκροί μετρούνταν σε χιλιάδες και η χώρα βυθίστηκε για 15 ολόκληρα χρόνια στο χάος -αλλά για την Κύπρο ήταν μια πρώτη "χρυσή ευκαιρία" αφού τα κεφάλαια έτρεξαν να ζητήσουν προστασία στο γειτονικό τους "αβύθιστο αεροπλανοφόρο".

Αυτό που σπρώχνει σήμερα τον Αναστασιάδη και τον Έρογλου ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι η νέα όξυνση της κρίσης στη Μέση Ανατολή -ο πόλεμος στη Συρία, οι απειλές ενάντια στο Ιράν, η αβέβαιη καταστολή της επανάστασης στην Αίγυπτο, η κρίση στο Ισραήλ κλπ.

Η αφετηρία για τις διαπραγματεύσεις, γράφουν οι εφημερίδες, είναι οι "τέσσερις ελευθερίες". Το πλήρες τους όνομα είναι οι "τέσσερις ελευθερίες του Μάαστριχτ" -η βάση πάνω στην οποία έχει χτιστεί η νεοφιλελεύθερη Ευρωπαϊκή Ένωση: η ελευθερία του εμπορίου (χωρίς δασμούς), η ελευθερία μετακίνησης των κεφαλαίων, η ελευθερία παροχής υπηρεσιών και η ελευθερία μετακίνησης των προσώπων. Αυτή η τελευταία -η μόνη που θα μπορούσε να ενδιαφέρει τους εργάτες και τους φτωχούς- θα ενεργοποιηθεί (σύμφωνα με τον Χριστόφια) μετά από μια "σύντομη μεταβατική περίοδο". Δηλαδή αν και όταν αποφασίσουν τα αφεντικά ότι χρειάζονται περισσότερα εργατικά χέρια στη μια ή την άλλη πλευρά της "πράσινης γραμμής".

Οι άρχουσες τάξεις βιάζονται. Στις δηλώσεις του στις τουρκικές εφημερίδες ο Έρογλου δηλώνει "αισιόδοξος" ότι θα μπορούσε να βρεθεί λύση μέσα σε μερικούς μήνες. Και ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας διαμηνύει ότι αυτή είναι η "τελευταία ευκαιρία" -αν δεν λυθεί τώρα το Κυπριακό, δηλώνει, δεν θα απομένει καμιά άλλα λύση πέρα από τη διχοτόμηση. Και οι Μεγάλες Δυνάμεις πιέζουν: την περασμένη βδομάδα, λίγες μέρες πριν την συνάντηση με τον Έρογλου, ο Αναστασιάδης συναντήθηκε με την Βικτόρια Νούλαντ, την αναπληρώτρια υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ.


Αλλά οι πιθανότητες να καταφέρουν να καταλήξουν σε μια λύση που θα είναι αποδεκτή από όλες τις πλευρές είναι στην πραγματικότητα ελάχιστες: οι συμμορίες, άλλωστε, τα "χαλάνε" σχεδόν πάντα όταν έρχεται η ώρα της μοιρασιάς της λείας.

Απεργία των Εργαζομένων της ΒΙΟΤΕΚ στο Νέο Λιμάνι Λεμεσού - Κάλεσμα για Συμπαράσταση

Συνεχίζεται  η Απεργία των Εργαζομένων της ΒΙΟΤΕΚ στο Νέο Λιμάνι Λεμεσού.

Οι εργαζόμενοι απαιτούν τα αυτονόητα. Την καταβολή δηλαδή των δεδουλευμένων τους και την ενεργοποίηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας που τους υποσχέθηκαν οι εργοδότες τους.

Όπως μας ενημέρωσαν οι Απεργοί σε μια συνάντηση που είχαμε στο χώρο εργασίας τους, η μη καταβολή των δεδουλευμένων τους δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αλλά τους έχει γίνει πλέον καθημερινός εφιάλτης για το πότε και εάν θα τους πληρώσουν λες και ζητάνε κάτι το εξωπραγματικό.



Μας ενημέρωσαν επίσης για τις ελλιπής και άθλιες συνθήκες εργασίας που καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά  στο εργοτάξιο. Συγκεκριμένα ανέφεραν για την κατάσταση 2 Γερανών φόρτωσης  οι οποίοι δεν στηρίζονται επαρκώς, υποδουλέυουν και ότι από θαύμα δεν έχουν θρηνήσει θύματα.  Ενώ μιλάνε για έργα  υψηλής σημασίας και  εκατομμυρίων ευρώ ενώ αντίθετα  η ανθρώπινη ζωή δεν έχει για τους εργοδότες  καμία απολύτως αξία.

Στην αποκλεισμένη από τους Απεργούς είσοδο του Εργοταξίου ήρθε και ο συντεχνιακός εκπρόσωπος της ΠΕΟ. Φαίνεται για άλλη μια φορά, ξεκάθαρα, ότι οι συντεχνίες Εργατών  έχουν απλά τον ρόλο του διαμεσολαβητή και προσπαθούν να βρουν μια μέση – προσωρινή λύση στο πρόβλημα που εμφανίζεται κάθε φορά, χωρίς καμιά διάθεση να αντιμετωπίσουν την λυσσαλέα επίθεση  που δέχονται οι εργαζόμενοι από τους εργοδότες. Μόνη τους έννοια να κουκουλώσουν το θέμα και να πνίξουν την οποιαδήποτε φωνή ακούγεται για τα δίκαια αιτήματα των εργαζομένων. Φυσικά ούτε λέξη για συνέχιση της απεργίας , ούτε καμιά προσπάθεια για οργάνωση των εργαζομένων για μια Ταξική αντεπίθεση.



Οι Απεργοί Εργαζόμενοι της Βιοτεκ καλούν όλους τους εργαζόμενους ανεξαρτήτως επαγγέλματος και όλους τους φορείς να σταθούν αλληλέγγυοι και να βοηθήσουν στον αγώνα τους για τα δίκαια αιτήματα τους είτε με την φυσική τους παρουσία στην είσοδο του εργοταξίου για την συνέχιση της απεργίας αύριο το πρωί ή με την γνωστοποίηση του ζητήματος τους με κάθε μέσω αφού έτσι και αλλιώς μας αφορά όλους ανεξαιρέτως. 


Μόνο όλοι οι εργαζόμενοι μαζί μπορούμε να αντισταθούμε στην επίθεση που δεχόμαστε από το κεφάλαιο και τους εργοδότες για μια αξιοπρεπή ζωή και μέσα από μικρές νίκες θα αντιληφθούμε επιτέλους την δύναμη που έχουμε στα χέρια μας και μόνο έτσι θα έρθουν οι μεγάλες νίκες για ολόκληρη την εργατική τάξη.