Οι Πολιτικές τάσεις που αναδείχθηκαν στις ευρωεκλογές

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών της 25ης Μάη 2014 στην Ε.Ε. - Οι Πολιτικές τάσεις που αποτυπώθηκαν

1.   Το μέγεθος της αποχής αποκτά ποιοτικά πολιτικά χαρακτηριστικά.

Σε 21 από τις 28 χώρες η αποχή κυμαίνεται από 51%-80%. Η αποχή αυτή επιβεβαιώνει, εκτός των άλλων, τη πολιτική φθορά αυτής καθ αυτής της ΕΕ που εκδηλώνεται με την αποστροφή και την αδιαφορία. Η συμμετοχή είναι κάτω του 50% σε 21 από τις 28 χώρες της ΕΕ ανάμεσα τους Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ισπανία.

Το φαινόμενο εμφανίζεται με ιδιαίτερη ένταση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Εκεί η  Αποχή διαμορφώθηκε: Σλοβακία (87%!!!!), Τσεχία (81,5%), Σλοβενία 79,04%, Πολωνία 77,3%, Κροατία 74,9%, Ουγγαρία 71,08%, Λετονία 69,6%, Ρουμανία (67,84%)!

Στο Λουξεμβούργο και το Βέλγιο παρατηρείται μεγάλη συμμετοχή (στο τελευταίο γίνονταν και βουλευτικές και τοπικές εκλογές), με την αποχή μόλις 10%.

2. Σε μεγάλες καπιταλιστικές χώρες (Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία) εμφανίζονται δεξιά, ξενοφοβικά, αστικά κόμματα (τα λεγόμενα ευρωσκεπτικιστικά) που προβάλλουν πολιτικές θέσεις ενάντια στην τρέχουσα πολιτική και τις κυρίραχες πολιτικές δυνάμεις της Ε.Ε. από δεξιά και αναζητούν ευρύτερες καπιταλιστικές συμμαχίες – ολοκληρώσεις με ενίσχυση του ρόλου του κράτους-έθνους. Τα κόμματα αυτά φαίνεται να ενισχύονται από μερίδες του κεφαλαίου (π.χ. το UKIP στη Βρετανία χρηματοδοτείται από τη «Pillbox 38 Ltd», φίρμα ηλεκτρονικού τσιγάρου την «Heartland Institute», που χρηματοδοτείται από πετρελαϊκές πολυεθνικές («ExxonMobil»).

Στη Βρετανία, το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) του Φάραντζ, ήρθε πρώτο με ποσοστό 27,5% (σημαντική αύξηση σε σχέση με το 16,09% στις ευρωεκλογές του 2009 και το 3% των εθνικών εκλογών του 2010). Το UKIP ανεβάζει τους τόνους για την «ανάγκη εξόδου της Βρετανίας από το ευρώ και την ΕΕ» (Brexit) και προβάλλει την ιδέας της «Κοινοπολιτείας» (δηλαδή της ενίσχυσης των δεσμών με πρώην αποικίες της Βρετανίας) ως συμφερότερη συμμαχία για το βρετανικό κεφάλαιο, με μια χαλαρή σχέση με την ΕΕ. 

Αντίστοιχα, στη Γερμανία το κόμμα AfD, με 7% και εκλογή 7 ευρωβουλευτών, κόμμα επιχειρηματιών και αστικών κύκλων με σύνθημα την επάνοδο του μάρκου για νόμισμα και την εναντίωση στην Ε.Ε. για να μην πληρώνουν οι Γερμανοί τα «σπασμένα» των άλλων οικονομιών, κυρίως του νότου. Στην Ιταλία το «Κίνημα 5 αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο με 21,13%, ήρθε 2ο κόμμα.

Στη Γαλλία το «Εθνικό Μέτωπο» της Λεπέν, πρώτο κόμμα με 24,95%, προβάλλει από εθνικιστικές θέσεις το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ και την ΕΕ και προκρίνει μια πιο χαλαρή σχέση σε αυτό που ονομάζει «Ευρώπη των κρατών εθνών», με ταυτόχρονα ξενοφοβικά, αντιμεταναστευτικά και πατριωτικά πολιτικά συνθήματα.

Η ακροδεξιά ενισχύεται επίσης σε αρκετές ακόμα χώρες: στην Ολλανδία, το ακροδεξιό - αντιμεταναστευτικό Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) πήρε 12,2%. Στην Αυστρία, το εθνικιστικό ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων ανεβαίνει στο 19,5% από 12,7%, ενώ στην Ιταλία, η ακροδεξιά ξενοφοβική «Λέγκα του Βορρά» με 6,2%. Στη Φινλανδία, οι "Αληθινοί Φινλανδοί" 13,2%, αυξάνοντας τη δύναμή τους κατά 3,4 μονάδες σε σύγκριση με τις εκλογές του 2009.

Τα κόμματα αυτά δεν είναι αμιγώς νεοφασιστικά ή νεοναζιστικά. Είναι ακροδεξιά κόμματα που περικλείουν κοινωνικές δυνάμεις του «ακροδεξιού ριζοσπαστισμού» αλλά και νεοναζί -όπου οι τελευταίοι δεν εμφανίζονται αυτοτελώς.

Καθαρά νεοναζί ή νεοφασιστικά κόμματα εμφανίζονται με μικρά ποσοστά: Στη Γερμανία το ναζιστικό NPD πήρε 1% και εκλέγει ευρωβουλευτή, Στην Αγγλία το «Εθνικό Μέτωπο» παίρνει 1,14%. Ειδικό φαινόμενο εμφανίζεται στην Ουγγαρία όπου το νεοναζιστικό κόμμα Jobbik με 14.88%, είναι δεύτερο κόμμα και στην Ελλάδα όπου υπάρχουν 4 ακροδεξιά κόμματα με ενσωματωμένα νεοναζί χαρακτηριστικά και τη "Χρυσή Αυγή" στο 9,3%.

3. Σχεδόν σε όλες τις χώρες, εμφανίζονται διάφοροι καινούριοι πολιτικοί σχηματισμοί ("ποτάμια", "θεματικά κόμματα", κόμματα προσωπικοτήτων, κ.α.). Η εμφάνιση αυτών των σχηματισμών δεν εντάσσεται κυρίως στο σχεδιασμό μιας «παντοδύναμης αστικής τάξης» η οποία σχεδιάζει και ελέγχει τα πάντα. Είναι έκφραση της αδυναμίας της λόγω της κρίσης και της ύφεσης που τη συνοδεύει, η οποία θρυμματίζει το προηγούμενο κομματικό σύστημα. Από τη στιγμή όμως της εμφάνισης τους γίνεται προσπάθεια από τα αστικά επιτελεία για την ένταξη τους στο γενικότερο σχεδιασμό τους.

4. Τα κόμματα αριστερής αναφοράς και η επίσημη ρεφορμιστική αριστερά: στη νότια Ευρώπη, με εξαίρεση την Ιταλία (όπου η «λίστα Τσίπρα» πήρε μόλις 4% και με δυσκολία εξέλεξε ευρωβουλευτές, ενώ δεν υπήρξε άλλη αριστερή καταγραφή στις εκλογές), εμφανίζονται πιο ισχυρά από ότι στο Βορρά και την Κεντρική Ευρώπη. 

Στην Ισπανία, δίπλα στην "Ενωμένη Αριστερά" (ανήκει στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς-ΚΕΑ, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ), που λαμβάνει 9,9%, συμμετείχε και το νέο κόμμα «Podemos», φιλο-ΕΕ κόμμα προερχόμενο από το κίνημα των αγανακτισμένων, που πήρε 7,93%. Το κόμμα αυτό δήλωσε ότι τελικά θα ενταχθεί στην ευρωομάδα της Αρισεράς παρ΄ όλο του ότι δεν δηλώνει αριστερό, και ότι θα στηρίξει τον Α. Τσίπρα για πρόεδρο της Κομισιόν. 

Στην Πορτογαλία, η Ενωτική Δημοκρατική Συμμαχία, δηλαδή η συμμαχία Πορτογαλικού ΚΚ – Πράσινων πήρε 12,69%, ενώ το «Μπλοκο της Αριστεράς» 4,5%. Στην Κύπρο το ΑΚΕΛ 26,87% με πτώση 25% της δύναμης του (λόγω της κυβερνητικής διαχείρισης), και βέβαια στην Ελλάδα ο ΣΥΡΙΖΑ πρώτο κόμμα με 26,5% και το ΚΚΕ με 6,11%.

Αδύναμα έως ανύπαρκτα εμφανίζονται τα αριστερά κόμματα στις πρώην «σοσιαλιστικές» χώρες, με εξαίρεση την Τσεχία, όπου το Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχίας-Μοραβίας (KSCM) συγκεντρώνει 10,98%. Στην Πολωνία κάποια αριστερίζοντα κόμματα συγκεντρώνουν γύρω στο 3%. Σε Σλοβενία, Σλοβακία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία οι καταγραφές ακόμα και της επίσημης αριστεράς είναι από μηδενικές έως εξαιρετικά ασθενικές.

Η επίσημη αριστερά δεν δείχνει αξιόλογη μεταβολή στις χώρες του πυρήνα της Ε.Ε., στις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες. Έτσι:

Στη Γερμανία, το Die Linke (ανήκει στο ΚΕΑ) εμφανίζεται με ένα ποσοστό 7,4% (μικρή πτώση), ενώ το Κ.Κ. Γερμανίας (DKP) 0,1% και το MLPD επίσης 0,1%. Στη Γαλλία, το Μέτωπο της Αριστεράς (συνεργασία Κ.Κ.Γαλλίας με το Κόμμα της Αριστεράς - Μελανσόν και άλλους) συγκεντρώνει το 6,3% (σημειώνοντας πτώση). Στην Ολλανδία το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» (ανήκει στο ΚΕΑ) παίρνει 9,65%, ενώ στο Βέλγιο το «Κόμμα Εργατών» (PDVA) (συμμετέχει στην πρωτοβουλία των Κομμουνιστικών Κομμάτων μαζί με το ΚΚΕ) 1,47% και η Λίγκα Κομμουνιστών (PTB-GO!) 2,02%. Στην Ιρλανδία το Σιν Φέιν πήρε 17%. 

Στις πιο μικρές χώρες του Βορρά και της Κεντρικής Ευρώπης: Στη Δανία το "Κίνημα κατά της Ε.Ε." πήρε 8%, στο Λουξεμβούργο το "Κόμμα της Αριστεράς" 5,7%, ενώ στην Αυστρία η συμμαχική λίστα "Άλλη Ευρώπη" (κοινή κάθοδος Κ.Κ. Αυστρίας, Κόμμα Πειρατών και μικρές αριστερές ομάδες) 2,1%.

Τα κόμματα αυτά ανήκουν κυρίως στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς (όπως ο ΣΥΡΙΖΑ), και κάποια στην «πρωτοβουλία» των ευρωπαϊκών ΚΚ και εργατικών κομμάτων, τη συσπείρωση στην οποία συμμετέχει και το ΚΚΕ στην Ευρώπη.

Η αντικαπιταλιστική αριστερά έχει ασθενική και πολύ αδύνατη καταγραφή και επίδοση: Στη Γαλλία η «Εργατική Πάλη» (Λαγκιγιέ) στο 1% και το NPA στο 0,3%. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο 0,72%, ενώ σε Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία δεν κατέβηκαν αυτοτελώς ψηφοδέλτια της αντικαπιταλιστικής και επαναστατικής αριστεράς.

5.   Σε όλες ανεξαίρετα τις χώρες τα κυβερνώντα κόμματα υφίστανται μεγάλη φθορά ως αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής που προωθούν.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η εικόνα κατανομής των εδρών στις ευρωομάδες της Ευρωβουλής, που βοηθά στην εξαγωγή συμπερασμάτων και τις πολιτικές τάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ήταν η εξής:

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (CDU της Μέρκελ, ΝΔ, κλπ) παραμένει πρώτη πολιτική δύναμη με ποσοστό 28,23% και 212 έδρες έναντι 274 το 2009. Η πρωτιά δηλαδή του ΕΛΚ συνοδεύεται από μείωση της δύναμης του και διαρροές προς ευρωσκεπτικιστές και ακροδεξιούς νεοκλεγέντες και ανεξάρτητους.

Οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (σοσιαλδημοκρατία, γερμανικό SPD, ΠΑΣΟΚ, Ελιά, κλπ) αποσπούν 24,77% και 186 έδρες έναντι 196 στις προηγούμενες ευρωεκλογές.

Η Συμμαχία Φιλελεύθερων και Δημοκρατών στην Ευρώπη (ALDE) συγκεντρώνει ποσοστό 9,32% και 70 έδρες (έναντι 83 το 2009)

Οι Πράσινοι/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία συγκεντρώνει ποσοστό 7,32% και 55 έδρες (έναντι 57 το 2009)

Η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/Βόρεια Πράσινη Αριστερά (συμμετέχουν τα κόμματα του ΚΕΑ μαζί με τα ΚΚ και άλλα αριστερά κόμματα. Έχουν ενιαία ομάδα, για τυπικούς και θεσμικούς λόγους κανονισμού ευρωβουλής) συγκεντρώνει 5,73% και 43 έδρες (ενώ με την ένταξη του "Μπορούμε" – Podemos από την Ισπανία έφτασε τις 50 έδρες)

Οι μη Εγγεγραμμένοι βουλευτές (βουλευτές που δεν συγγενεύουν με καμία πολιτική ομάδα) αποσπούν 38 έδρες (ποσοστό 5,06%). Στο απερχόμενο Ευρωκοινοβούλιο ήταν 33.

Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές συγκεντρώνουν ποσοστό 5,86% και 44 έδρες (έναντι 57 το 2009). (Είναι κομμάτι της δεξιάς, στο αστικό ρεύμα για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση. Τα μεγαλύτερα κόμματα που απαρτίζουν την ομάδα είναι το Συντηρητικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου, τα κόμματα Νόμος και Δικαιοσύνη και Η Πολωνία Έρχεται Πρώτη της Πολωνίας και το Πολιτικό Δημοκρατικό Κόμμα της Τσεχίας. )

Η Ευρώπη Ελευθερίας και Δημοκρατίας (ομάδα εθνικιστών) αποσπά 4,79% και 36 έδρες (έναντι 31 το 2009).

Τους 67 -ποσοστό 8,92%- φτάνουν οι νεοκλεγέντες που δεν ανήκουν σε πολιτική ομάδα του απερχόμενου Κοινοβουλίου. Μεγάλος είναι ο αριθμός των βουλευτών με "ευρωσκεπτικιστική" έως αντίθετη στάση προς την ΕΕ, μεταξύ των οποίων μέλη του βρετανικού UKIP, του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν, του Λαϊκού Κόμματος της Δανίας, του Κόμματος των Ελευθέρων στην Αυστρία, του νεοναζιστικού κόμματος Jobbik της Ουγγαρίας. 

Ήδη γίνονται διεργασίες για την ίδρυση δυο νέων ομάδων στο ευρωκοινοβούλιο: Η πρώτη με ηγετικές δυνάμεις τον Φάρατζ του Βρετανικού UKIP, το Ιταλικό κόμμα του Μπέπε Γκρίλο και άλλους. Η δεύτερη, μια ακροδεξιά-εθνικιστική ομάδα, με ηγετικές δυνάμεις την Λεπέν, τους Ολλανδούς και Αυστριακούς εθνισκιστές-ακροδεξιούς.

Συμπερασματικά οι ευρωεκλογές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στο φόντο μιας γενικευμένης αποχής που αποτυπώνει τη φθορά της ΕΕ, αποτύπωσαν ως γενικές τάσεις τα εξής: Τα κυρίαρχα μαζικά αστικά κόμματα (παραδοσιακή δεξιά και παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία) παρουσίασαν εμφανή πτώση. Ένα αστικό-δεξιάς κατεύθυνσης ρεύμα «χαλαρής ΕΕ», με αποφασιστικό το ρόλο του εθνικού κράτους και των αστικών τάξεων κάθε χώρας - ο λεγόμενος («ευρωσκεπτικισμός») - εμφανίζει ισχυρή άνοδο. 

Σε πολλές χώρες εμφανίζονται πολλά νέα μικρά κόμματα διάφορων αποχρώσεων, φιλο- Ε.Ε. πάντως και εντός αστικού πολιτικού συστήματος. Τα ακροδεξιά, ρατσιστικά, εθνικιστικά κόμματα ενισχύθηκαν. Εμφανίσθηκαν και αμιγώς νεοναζιστικά κόμματα. Η αντικαπιταλιστική αριστερά έχει πολύ ασθενική καταγραφή. Αδύναμα εμφανίζονται τα αριστερά κόμματα στις πρώην «σοσιαλιστικές» χώρες με εξαίρεση την Ουγγαρία. Τα κόμματα της επίσημης και ρεφορμιστικής αριστερής στη νότια Ευρώπη εμφανίζονται ισχυρά, αδύναμα στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Πηγή