Μαριναλέδα: Το χωριό που αρνήθηκε τον καπιταλισμό

Την ώρα που η ανεργία στην Ισπανία καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, οι κάτοικοι της Μαριναλέδα, του χωριού στην Ανδαλουσία που απαρνήθηκε εδώ και δεκαετίες τον «καπιταλιστικό μονόδρομο» και οικοδόμησε μια «ουτοπική κομμούνα», μπορούν σήμερα να νιώθουν περισσότερο δικαιωμένοι από ποτέ. Η ανεργία στην περιοχή παραμένει σταθερά στο μηδέν, ωστόσο δεν είναι μόνο αυτό...

Η Μαριναλέδα μοιάζει με πολλά χωριά στην Ανδαλουσία, όμως στην πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με καμία άλλη περιοχή, τόσο στην Ισπανία, όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και εκτός της γηραιάς ηπείρου.

Σε καθαρά συμβολικό επίπεδο ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μια πρώτη γεύση για την πολιτικοοικονομική κουλτούρα που κυριαρχεί στο χωριό από τα γκράφιτι με εργατικές πορείες και αντιναζιστικά σύμβολα, αλλά και την ονομασία του τοπικού αθλητικού κέντρου «Τσε Γκεβάρα». Τεράστια αντιιμπεριαλιστικά πλακάτ διάσπαρτα σε όλη την περιοχή δείχνουν περιστέρια της ειρήνης, ενώ οι δρόμοι έχουν ονόματα του Σαλβαδόρ Αλιέντε, του Πάμπλο Νερούδα κ.α.

Στην Μαριναλέδα ακολουθείται ένα κομμουνιστικό μοντέλο με κολεκτιβοποίηση των εδαφών. Περίπου 1.200 εκτάρια γης, εγκαταλελειμμένα, τα οποία άνηκαν σε έναν μεγαλογαιοκτήμονα μέχρι το 1990 απαλλοτριώθηκαν, και δόθηκε το δικαίωμα σε κάθε αγρότη να εργαστεί σε αυτά και να τα καλλιεργήσει. «Στην Ανδαλουσία, όπου χάνονται περίπου 500 θέσεις εργασίας την ημέρα, κάθε εργασία είναι σημαντική», σχολιάζει σε δημοσίευμα για τη Μαριναλέδα η εφημερίδα Independent.

Ο Δήμαρχος της Μαριναλέδα, Χουάν Μανουέλ Σάντσες Γκορντίγιο, αναγνωρίζεται στην Ισπανία ως ο «Ρομπέν των Δασών». Πρόσφατα ο ίδιος και μια ομάδα εργατών, σε μια συμβολική κίνηση, αρνήθηκαν να πληρώσουν σε σούπερ μάρκετ για περίπου 10 γεμάτα καρότσια τροφίμων, τα οποία στη συνέχεια δόθηκαν σε τράπεζα τροφίμων. Με αφορμή αυτό το περιστατικό ο ίδιος ο δήμαρχος, αλλά και η Μαριναλέδα, έγιναν πρωτοσέλιδο σε διεθνή μέσα.

«Ήταν μια συμβολική κίνηση. Θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή στο γεγονός πως υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι στην Ισπανία, που δυσκολεύονται να αγοράσουν τρόφιμα», δήλωσε ο Σάντσες Γκορντίγιο. «Στον 21ο αιώνα στην Ισπανία υπάρχει αυτό το πρόβλημα», τονίζει.

Εδώ και τριάντα χρόνια ο Γκορντίγιο, μαζί με τους συμπολίτες του, δίνουν αγώνες για την αναδιανομή πλούτου μέσω απαλλοτριώσεων, για φτηνή στέγαση και παραγωγή μέσω συνεταιρισμών. Στη Μαριναλέδα εφαρμόζεται η πολιτική ίσων μισθών. Η αστυνομία είναι ανύπαρκτη ενώ η δημόσια περιουσία παρέχεται στους πολίτες με ένα μικρό αντίτιμο (15 ευρώ το μήνα).

Την ώρα που η ανεργία στην Ισπανία ξεπέρασε το 27% στη Μαριναλέδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μηδενικό. «Με γεμίζει με ελπίδα, αλλά ταυτόχρονα και με απελπισία», τονίζει ο Γκορντίγιο αναφερόμενος στις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ της Μαριναλέδα και της υπόλοιπης Ισπανίας. Όπως σημειώνει πολλοί νέοι, που εργάζονταν κυρίως στον τομέα των κατασκευών, επιστρέφουν στη Μαριναλέδα έχοντας χάσει τη δουλειά τους. Η Μαριναλέδα «αντιμετωπίζει την κρίση πολύ καλύτερα μέσω των συνεταιρισμών και των μικρών βιομηχανιών» επεξεργασίας προϊόντων που παράγονται στην περιοχή, αναφέρει.

Στην Ανδαλουσία υπάρχουν πολλές περιπτώσεις απαλλοτρίωσης λατιφούντιων - τεράστιες εκτάσεις γης από τη ρωμαϊκή εποχή - από ακτήμονες. Όπως σημειώνει ο Γκορντίγιο τα λατιφούντια αποτελούν το 50% των εκτάσεων της Ανδαλουσίας, ωστόσο ανήκουν μόλις στο 2% του πληθυσμού της περιοχής. Παράλληλα επισημαίνει πως στην Ανδαλουσία υπάρχουν δεκάδες εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές ζώνες, που μπορούν να αξιοποιηθούν.

«Αποτελούμε μέρος μιας παράδοσης της περιοχής, όμως κάνουμε και κάτι διαφορετικό. Επιμένουμε πως οι φυσικοί πόροι θα πρέπει να είναι στην υπηρεσία του λαού, που έχει φυσικό δικαίωμα στη γη, και πως η γη δεν θα πρέπει να είναι ένα αντικείμενο κερδοσκοπίας», δηλώνει ο Σάντσες προσθέτοντας πως και «η τροφή δεν θα πρέπει να αποτελεί προϊόν κερδοσκοπίας. Αποτελούν βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Πιστεύουμε επίσης στην κολεκτιβοποίηση της γης, ως μια βαθιά τομή στην γεωργική παραγωγή παγκοσμίως».

Η Μαριναλέδα αποτελεί για πολλούς στην Ισπανία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο ένα πρότυπο διαχείρισης, που μπορεί να αποτελέσει την «αιχμή του δόρατος» για μια παγκόσμια αλλαγή. Στην Ισπανία εξάλλου η υποστήριξη στα αριστερά κόμματα αυξάνεται. Ο συνασπισμός «Ενωμένη Αριστερά» στον οποίο ανήκει και ο Γκορντίγιο συγκεντρώνει πλέον το 15,6%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ποσοστό υπερδιπλάσιο από αυτό των εκλογών του 2011.

Από την πλευρά του, ο Χουάν Μανουέλ Σάντσες Γκορντίγιο, που δεν πληρώνεται για τη θέση του δημάρχου, αποτελεί ένα τελείως διαφορετικό πρότυπο πολιτικού. Στο γραφείο του σε αντίθεση με τους υπόλοιπους στη θέση της εικόνας του Βασιλιά Χουάν Κάρλος έχει τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση το πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα.

«Δυστυχώς οι πολιτικές της κυβέρνησης δεν έχουν ως στόχο την επίλυση των προβλημάτων του λαού, αλλά των τραπεζών. Οι άνθρωποι όμως είναι πιο σημαντικοί από τις τράπεζες, ιδιαίτερα όταν μια χούφτα τραπεζίτες κερδοσκοπούν με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Τα χρήματα που έχουν δοθεί δεν κατευθύνονται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, που έχει παραλύσει. Είναι οι μικροϊδιοκτήτες και οι επιχειρήσεις που έχουν χτυπηθεί περισσότερο από την κρίση. Έχουμε συνολικά έξι εκατομμύρια ανέργους, ενώ οι διπλάσιοι ζουν σε συνθήκες φτώχειας», δηλώνει.

Σε πολλές περιπτώσεις, όπως σημειώνει η Independent, o Γκορντίγιο, όπως και ο «Ρομπέν των Δασών», έχει κριθεί παράνομος, λόγω των απαλλοτριώσεων γης, αλλά και των συμβολικών «επιδρομών» σε σούπερ μάρκετ. Ο ίδιος έχει φυλακιστεί επτά φορές, ενώ έχει γλιτώσει από δύο απόπειρες δολοφονίας από ακροδεξιούς.

Δεξιές εφημερίδες των κατηγορούν μεταξύ άλλων για κατάχρηση εξουσίας, ωστόσο οι πολιτικές του είναι δημοφιλείς και έχει αναδειχτεί νικητής σε κάθε εκλογική διαδικασία, και μάλιστα με μεγάλα ποσοστά, από το 1979 έως σήμερα. «Εύχομαι να είχαμε και εμείς έναν τέτοιο δήμαρχο» δήλωσε μια γυναίκα από γειτονικό χωριό, που περίμενε έξω από το γραφείο του Γκορντίγιο για να συνομιλήσει μαζί του.

Παρά την κριτική που έχει δεχτεί ο Γκορντίγιο, κυρίως από δεξιά ισπανικά μέσα, με την πολιτική που έχει εφαρμόσει έχει επιτύχει τρία ουσιαστικά πράγματα: Απασχόληση, φτηνή στέγαση και συμμετοχή στη διακυβέρνηση. «Το πιο σημαντικό που έχουμε καταφέρει στη Μαριναλέδα είναι πως μπορούμε να αγωνιζόμαστε και να αποκτούμε με ειρηνικά μέσα γεωργικές εκτάσεις για τους πολίτες, διασφαλίζοντας παράλληλα τη στέγαση, που αποτελεί δικαίωμα και προϊόν κερδοσκοπίας», αναφέρει και καταλήγει: «Ως κοινωνία συνεργαζόμαστε, δουλεύουμε και συζητούμε όλοι μαζί. Αυτό είναι θεμελιώδες για κάθε κοινωνία».

Πηγή