Αποκατάσταση της μνήμης των δολοφονηθέντων Αριστερών της περιόδου 1956-58

Μέσα στη λαίλαπα των σφαγιαστικών μνημονιακών μέτρων που αποφάσισε η κυβέρνηση μαζί με την τρόικα και ψήφισε ομόφωνα χτες η βουλή, μάλλον δεν ήταν τυχαία η επιλογή της χτεσινής μέρας για την ανακοίνωση μιας κατά τα άλλα πολύ θετικής και ιστορικής απόφασης της κυβέρνησης, καθώς το υπουργικό συμβούλιο αποκαθιστά επιτέλους την μνήμη των δολοφονηθέντων αριστερών από φασίστες εντολοδόχους του Γρίβα την περίοδο 1956-58.

Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, στο Προεδρικό Μέγαρο, μετά τη λήξη της συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «υλοποιώντας προεκλογική δέσμευση του Προέδρου της Δημοκρατίας, το Υπουργικό Συμβούλιο προχώρησε σε απόφαση με την οποίαν αποκαθιστά αδίκως δολοφονηθέντα πρόσωπα κατά την περίοδο 1956-1958.

Η απόφαση αναφέρει συγκεκριμένα τα εξής:

Η Κυπριακή Ιστορία των τελευταίων δεκαετιών χαρακτηρίζεται από τραγικά γεγονότα, συχνά αιματηρά, που τραυμάτισαν καίρια την πορεία του τόπου και του λαού. Τα γεγονότα αυτά καθόρισαν και συνεχίζουν να καθορίζουν με ανεξίτηλο και επώδυνο τρόπο την ιστορική πορεία και διαδρομή του τόπου, με αποκορύφωμα το προδοτικό πραξικόπημα και την κατοχή μεγάλου μέρους της πατρίδας μας από τα τουρκικά στρατεύματα.

Ο κυπριακός λαός κλήθηκε πολλές φορές - επιδεικνύοντας υψηλό αίσθημα ευθύνης, πατριωτισμού, αφοσίωσης και αγάπης προς την πατρίδα – να επουλώσει τις πληγές του μέσα από υπερβάσεις και συναινετικές προσεγγίσεις, με στόχο την οικοδόμηση του ιδιαίτερα αναγκαίου κλίματος ενότητας.

Με την πάροδο περισσότερων των 50 ετών, με την ηρεμία και καθαρότητα αντίληψης που διασφαλίζεται από τη χρονική απόσταση, αλλά και από την αντικειμενική αξιολόγηση των ιστορικών γεγονότων και από τις απαιτήσεις που επιβάλλουν οι κρίσιμες στιγμές που περνά ο τόπος μας, ο κυπριακός λαός και η κοινωνία οφείλουν να αποκαταστήσουν όλα τα πρόσωπα που δολοφονήθηκαν άδικα κατά την περίοδο του 1956-1958. Αυτή η ενέργεια οφείλεται στις οικογένειες, τα παιδιά και τα εγγόνια όσων χάθηκαν ως δείγμα αλληλεγγύης και συμπαράστασης της κοινωνίας και του κράτους προς αυτούς. Αποτελεί χρέος και οφειλή όλων προς την ιστορική αλήθεια.

Η αποκατάσταση αυτή αποτελεί ενέργεια που προάγει την ενότητα και χειρονομία συναίνεσης και είναι απαλλαγμένη από κάθε διάθεση στιγματισμού και ενοχοποίησης οποιουδήποτε αλλά και αναμόχλευσης παθών. Η πράξη της αποκατάστασης της μνήμης των αδίκως δολοφονηθέντων ικανοποιεί το αίσθημα δικαίου, συμβάλλει ουσιαστικά στην επούλωση πληγών και επενεργεί ως μοχλός αυτογνωσίας για το λαό. Η ενέργεια αυτή πρέπει να θεωρηθεί από την κυπριακή κοινωνία ως πράξη εθνικής συμφιλίωσης και μόνον ως τέτοια.

Τα πρόσωπα που αποκαθίστανται είναι τα ακόλουθα:

Νεόφυτος Κλεάνθους από τη Μεσόγη, δολοφονήθηκε στις 13.10.1956
Ανδρέας Μιχαηλίδης από τον Κάτω Πύργο, 18.10.56
Μιχάλης Μικρασιάτης από το Φρέναρος, 10. 12. 56
Χριστόδουλος Ορνιθάρης από το Φρέναρος, 10.12.56
Κώστας Σφίγγος από την Ξυλοτύμπου, 11.11.56
Παναγιώτης Τσάρος από την Ασσια, 26.11.57
Γεώργιος Πολυτέχνης από το Λευκόνοικο το 1957
Μιχάλης Πέτρου από τη Λύση, 21.1.58
Ηλίας Ττοφαρής από την Κώμα του Γιαλού, 21.1.58
Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή, 6.5.58
Σάββας Μένοικος από τις Γούφες, 23.5.58
Ανδρέας Σακκάς από τα Πέρα Ορεινής, 25.5.58
Δημήτρης Μάτσουκος από τη Γύψου, 23.5.58
Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου, 29.5.58
Νικόδημος Ιωάννου από τον Αγιο Θεόδωρο Αγρού, 18.6.58
Σάββας Θούπος από την Τύμπου, 9.8.58
Μαρία Χαρίτου από τη Μηλιά Αμμοχώστου, 26.8.58
Δεσπούλα Κατσούρη από τη Μηλιά Αμμοχώστου, 26.8.58
Πιερής Πιστόλας από το Λευκόνοικο, Δεκέμβριος 1958».

Ερωτηθείς αν θα υπάρξουν διώξεις εναντίον κάποιων, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «η απόφαση αυτή του Υπουργικού Συμβουλίου θέλει να προαγάγει την εθνική συμφιλίωση, είναι απόφαση αποκατάστασης του ονόματος των δολοφονηθέντων και τίποτε άλλο. Ούτε διάθεση υπάρχει για διώξεις ούτε για αναμόχλευση παθών. Είναι πολύ σημαντικό αυτό το θέμα να προάγει την ενότητα που τόσο πολύ έχει ανάγκη ο τόπος αυτός».

Τέλος, ερωτηθείς αν υπήρξε κάποιος μηχανισμός επιλογής των ονομάτων, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «έχει γίνει σχετική έρευνα, η οποία κατέγραψε τις συγκεκριμένες περιπτώσεις και ονόματα». 

Για την ιστορία παραθέτουμε απόσπασμα από άρθρο του Μακάριου Δρουσιώτη για τις δολοφονίες:

Γιατί ήταν πολιτικές οι δολοφονίες των ΑΚΕΛικών

Αν και ο αγώνας της ΕΟΚΑ ήταν απελευθερωτικός, ο Γρίβας του προσέδωσε ευθύς εξαρχής και ιδεολογικό χαρακτήρα.

Στις 17 Aπριλίου 1955 έγραψε στο ημερολόγιό του ότι είχε συντάξει προειδοποίηση προς το AKEΛ να μην παρεμβαίνει στο έργο της EOKA, "άλλως θα πέση λεπίδι". Στις 21 Aπριλίου 1955 σημείωνε στο ημερολόγιό του: "Mε απασχολεί σήμερον σοβαρώς το ζήτημα καταπνίξεως πάσης κομμουνιστικής κινήσεως".

Η ΕΟΚΑ δεν εκδηλώθηκε δυναμικά κατά του ΑΚΕΛ, παρά μόνο το 1958, όταν άρχισαν οι συστηματικές εκτελέσεις στελεχών του κόμματος. Λίγο πριν από την εκδήλωση του κύματος δολοφονιών, στα τέλη του 1957, ο Γρίβας έγραφε στον Mακάριο: "Διά τους κομμουνιστάς έπρεπε να είχε εφαρμοσθή η αρχή την οποίαν υπέδειξα ευθύς εξ αρχής, άμα τη εμφανίσει των εις το πολιτικόν πεδίον, εκ της αφανείας εις ήν κατεδίκασαν εαυτούς διά των πράξεών των? δηλαδή να κτυπηθούν, να ταπεινωθούν, ώστε να μη δύνανται να προβληθούν ούτε επί του πολιτικού ούτε επί του αγωνιστικού πεδίου".

Ο Γρίβας σχεδίαζε να θέσει με τη βια το ΑΚΕΛ στο πολιτικό περιθώριο: "Πρέπει να αντιμετωπίσωμεν την κατάστασιν θαρραλέα. Oι κομμουνισταί είναι αντίπαλοί μας, είτε το θέλουμε, είτε όχι. Eνδείκνυται να τους εξοντώσωμεν ως πολιτικήν οντότητα, ώστε να μη είναι πλέον υπολογίσιμος και δυναμένη διά των αποφάσεών της να επηρεάζη το εθνικόν ζήτημα, όπως δηλ. συνέβαινε μέχρι τούδε", έγραφε.

Η απόφαση του Γρίβα να εξουδετερώσει το ΑΚΕΛ συνέπεσε με την ίδρυση της Παγκύπριας Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα (ΠΕΚΑ). Γενικός υπεύθυνος της ΠΕΚΑ ήταν ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ο οποίος δημιούργησε ένα δίκτυο πληροφοριοδοτών, μέσω των οποίων ελέγχονταν οι πολιτικές δραστηριότητες της Αριστεράς. Στη βάση και των εκθέσεων που ετοίμαζε ο Παπαδόπουλος, ο Γρίβας οργάνωνε την εκστρατεία του κατά του ΑΚΕΛ. Κατά σύμπτωση, την ίδια περίοδο, η ΤΜΤ, υπό τον Ντενκτάς, με φόνους κακοποιήσεις και εκβιασμούς, εξανάγκαζε τους Τ/κ που ήταν οργανωμένοι στα συνδικάτα της Αριστεράς να παραιτηθούν και να ενταχθούν στις δεξιές τ/κ συντεχνίες.

Το 1958 ήταν η εποχή που οι Κύπριοι διχάστηκαν βαθιά σε Αριστερούς - Δεξιούς, Έλληνες και Τούρκους. Πέρα από τους Αριστερούς που δολοφονήθηκαν από την ΕΟΚΑ και την ΤΜΤ, το δίμηνο Ιούλιος - Αύγουστος 1958 δολοφονήθηκαν 107 Κύπριοι, 54 Έλληνες και 53 Τούρκοι, σε βίαια δικοινοτικά επεισόδια.