Τρίτη 9 Αυγούστου 2011

Το ματς θανάτου ενάντια στους ναζί

Εχει καταγραφεί στην ιστορία σαν μια από τις περιπτώσεις που ένας ποδοσφαιρικός αγώνας ξεφεύγει από τα στενά πλαίσια ενός αθλητικού γεγονότος. Αντίθετα, το αποτέλεσμα δεν έχει να κάνει μόνο με την επιτυχία στον αγωνιστικό χώρο, αλλά με την αντίστοιχη στη μάχη της υπεράσπισης των ιδεών. 

Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα, στην υπεράσπιση του σοσιαλισμού, της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Μιας μάχης που στο τέλος μπορεί να περιμένει ο θάνατος, αλλά όταν αυτό γίνεται για τα ιδανικά τότε ακόμα και το τέλος περιβάλλεται με τιμή.

Η ιστορία του περίφημου «αγώνα του θανάτου» στο κατεχόμενο από τους ναζί Κίεβο το 1942, όπου κατέληξε στην εκτέλεση 15 Σοβιετικών ποδοσφαιριστών από την Ουκρανία, αφού τόλμησαν να αμφισβητήσουν με συγκεκριμένο τρόπο τους κατακτητές, είναι συγκλονιστική. Αλλά και διδακτική.

Γιατί δείχνει ότι μια χούφτα άνθρωποι γαλουχημένοι με τις αρχές της Οκτωβριανής Επανάστασης δεν υπέκυψαν και δεν πρόδωσαν τα ιδανικά τους ούτε όταν βρέθηκαν… κατάφατσα με το θάνατο.
Έντεκα ποδοσφαιριστές της Ντιναμό Κιέβου, εκτελέστηκαν το 1942, μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα με επίλεκτη ομάδα της Βέρμαχτ, γιατί δεν κάθισαν να χάσουν…

                                                              Η αρχή

Κίεβο 1941. Η πείνα, η εξαθλίωση αλλά και οι εκτελέσεις σε καθημερινή βάση είναι η πραγματικότητα στην ουκρανική πόλη που στενάζει κάτω από το ζυγό των ναζί, ενώ η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Κατά την κατάκτηση του Κιέβου οι ναζί πιάνουν περίπου 630.000 αιχμαλώτους ανάμεσά τους και πολλούς αθλητές που ανήκουν στην ομάδα της Ντιναμό Κιέβου.

Ομως, η τύχη έπαιξε ένα καθοριστικό παιχνίδι. Ο επικεφαλής ενός αρτοποιείου που είχαν ανοίξει οι ναζί για τις ανάγκες του στρατού και δούλευαν Ουκρανοί εργάτες Γιόζεφ Κόρντιτς είχε μια απρόοπτη και καθοριστική συνάντηση.
Ξαφνικά συνάντησε ένα πρωί σε άθλια κατάσταση από τις κακουχίες και τραυματισμένο από τον πόλεμο ίσως το μεγαλύτερο όνομα της προπολεμικής ποδοσφαιρικής Ντιναμό Κιέβου (αλλά και του τότε σοβιετικού ποδοσφαίρου) τον Κόλια Τρούσεβιτς.
Αφού τον πήρε στο αρτοποιείο όπου ανάμεσα στους εργάτες υπήρχαν αρκετοί αθλητές της ομάδας του Κιέβου, η ιδέα της συγκρότησης μιας ποδοσφαιρικής ομάδας άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά στις αρχές του 1942.

Ο Τρούσεβιτς άρχισε να ψάχνει για πρώην συμπαίκτες που ίσως να είχαν επιζήσει της γερμανικής επιδρομής όπως και για υπόλοιπους γνωστούς του παίκτες από άλλες ομάδες. Σε λίγο καιρό είχαν συγκεντρωθεί αρκετοί τόσο από την Ντιναμό όσο και από άλλους συλλόγους.

                                               Η ώρα της καταξίωσης

Την ίδια εποχή, στα πλαίσια της προπαγάνδας των ναζί στην πόλη και με τη βοήθεια ενός δοσίλογου του Ουκρανού εθνικιστή και πρώην ποδοσφαιριστή του Γκιόργκι Σφετσόφ επανέφεραν το ποδόσφαιρο στην πόλη δημιουργώντας παράλληλα και μια ομάδα τη Ρουχ.

Ο Σφετσόφ προσπάθησε να πείσει όσους παίκτες ήταν στο αρτοποιείο και αποτελούσαν σπουδαία ονόματα του ποδοσφαίρου (ιδιαίτερα μάλιστα τον Τρούσεβιτς) να ενταχθούν στην ομάδα κυρίως για προπαγανδιστικούς λόγους.
Το γεγονός όμως ότι ήταν συνεργάτης των Γερμανών και οι υπόλοιποι ποδοσφαιριστές της Ρουχ ήταν ομοϊδεάτες του δεν ενθουσίασε τους πρώην Σοβιετικούς ποδοσφαιριστές που με μπροστάρη τον Τρούσεβιτς αρνήθηκαν και δημιούργησαν τον δικό τους σύλλογο που ονόμασαν FC Start.

Toν Ιούνιο του 1942 ορίζεται η έναρξη του λεγόμενου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος Κιέβου με τον πρώτο αγώνα να είναι αυτός μεταξύ της Ρουχ και της Σταρτ.
Για τον δοσίλογο Σφετσόφ το παιχνίδι είναι ένα μεγάλο στοίχημα, προκειμένου να τιμωρήσει την άρνηση των σοβιετικών αθλητών αλλά και να γίνει πιο αρεστός στους ναζί εάν η Ρουχ νικούσε.

Οι παίκτες της Ρουχ ήταν κατάλληλα προετοιμασμένοι. Άδειες από τις δουλειές τους, καλύτερο υλικό εξοπλισμό, οργανωμένη προπόνηση.
Στην αντίπερα όχθη, οι παίκτες της Σταρτ εκτός από τις μάλλινες φανέλες που κάπου είχαν βρει εγκαταλειμμένες τίποτα άλλο οργανωμένο.Ο καθένας ό,τι παπούτσια έβρισκε, προπόνηση στα διαλείμματα της δουλειάς (αφού το αρτοποιείο οι ναζί το ήθελαν ανοιχτό 24 ώρες). Ομως είχαν κάτι άλλο…
Το πάθος να υπερασπιστούν τα ιδανικά τους. Κάτι που φάνηκε στα λόγια του Τρούσεβιτς λίγο πριν τον αγώνα, αφού σύμφωνα με μαρτυρίες τόνισε στους συμπαίκτες τους. «Δεν έχουμε όπλα να τους πολεμήσουμε. Θα παίξουμε με τα χρώματα της σημαίας μας. Οι φασίστες θα καταλάβουν ότι αυτό το χρώμα είναι ανίκητο».

Και πραγματικά το τελικό σκορ 7-2 υπέρ της Σταρτ μαρτυράει το τι έγινε στο γήπεδο. Και ήταν μόνο η αρχή. Ακολούθησαν οι νίκες επί μιας ομάδας Ούγγρων στρατιωτών (συνεργάτες των Ναζί) με 6-2, μιας αντίστοιχης Ρουμάνων στρατιωτών (επίσης συνεργάτες) με 11-0 και μιας επίλεκτης του γερμανικού στρατού με 6-0.
                                                                 
                                              Το τέλος…

Οι νίκες της Σταρτ είχαν πάρει μια μορφή αντίστασης, αφού οι κάτοικοι του Κιέβου έβλεπαν με αυτόν τον τρόπο την αμφισβήτηση των κατακτητών. Από την άλλη, οι ναζί και ντόπιοι συνεργάτες είχαν αρχίσει να θορυβούνται από το γεγονός και ιδιαίτερα μετά την ήττα της ομάδας του γερμανικού στρατού. Γι’ αυτό και αποφάσισαν να ορίσουν αντίπαλο της Σταρτ  μια ομάδα επίλεκτων της Λουτβάφε, τη Φλάκελφ. Το πρώτο πείραμα στις 6 Αυγούστου αποτυγχάνει πλήρως για τους κατακτητές, αφού η ομάδα της Λουτβάφε χάνει με 5-1.

Τώρα οι ναζί όρισαν αγώνα ρεβάνς τρεις μέρες μετά στις 9 Αυγούστου. Την ίδια ώρα ζητούν διπλασιασμό της παραγωγής του αρτοποιείου, με αποτέλεσμα στους παίκτες να μένει κάτι λιγότερο από τρεις ώρες τη μέρα για ύπνο.Αρχίζουν να απειλούν με εκτελέσεις και επιβάλλουν κλίμα τρομοκρατίας στους εργαζόμενους του αρτοποιείου έχοντας σαφή στόχο να τρομάξουν τους ποδοσφαιριστές που εργάζονται εκεί.

Ο λαός του Κιέβου όμως την ημέρα του αγώνα ξέροντας τις τακτικές των ναζί δίνει βροντερό «παρών» κατακλύζοντας το γήπεδο της Ζενίτ και αψηφώντας τις δυνάμεις κατοχής που πάνοπλες έχουν περικυκλώσει το γήπεδο και τους γύρω χώρους.
Η γερμανική ομάδα εμφανίζεται με 7 καινούργιους παίκτες σε σχέση με το πρώτο παιχνίδι, ενώ διαιτητής αναλαμβάνει ένας αξιωματικός των SS.

Λίγο πριν αρχίσει ο αγώνας ο αρχηγός της Start που έπαιζε με κόκκινες φανέλες και λευκά σορτσάκια (επιστρατεύτηκαν άρον άρον οι εμφανίσεις της Σπάρτακ γιατί δεν είχαν ρούχα) μίλησε στους συμπαίκτες του:
“Παίζουμε με κόκκινες φανέλες που δεν είναι το χρώμα της Ντιναμό ούτε της Λοκομοτίβ. Σας καλώ σήμερα όμως να παίξουμε για αυτό το χρώμα, που είναι το χρώμα της σημαίας μας της Σοβιετικής Ένωσης και να τους δείξουμε ότι αυτή η σημαία δεν χάνει ποτέ”, είπε ο τερματοφύλακας και αρχηγός της Ντιναμό, Κόλια Τρούσεβιτς.(φωτό κάτω)




Την ώρα που τελείωσε τον λόγο προς τους συμπαίκτες του, ο αρχηγός των Ουκρανών, μπήκε στα αποδυτήρια ο Γερμανός διαιτητής:

“Ξέρω πως είστε μια πολύ καλή ομάδα, με πολύ καλούς παίκτες. Πρέπει όμως να ακολουθήσετε τους κανόνες και να χαιρετίσετε την γερμανική ομάδα με τον Ναζιστικό τρόπο πριν τον αγώνα.

” Μια φωνή από το βάθος του απάντησε και τον έκανε να εγκαταλείψει τον χώρο εξοργισμένος. “Το μοναδικό πράγμα που θα χαιρετίσουμε, θα είναι τα στρατεύματα σας όταν θα φεύγετε”
Πραγματικά όταν οι ομάδες συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του γηπέδου, οι 11 Ουκρανοί δεν σήκωσαν το χέρι τους να χαιρετίσουν ναζιστικά.

Την ίδια στιγμή το γήπεδο έβραζε σαν καζάνι, γεμάτο από Γερμανούς με το χέρι υψωμένο να φωνάζουν “Χάιλ Χίτλερ”…


Αντίθετα, οι παίκτες της Start μόλις τελείωσε ο Ναζιστικός ύμνος, έσφιξαν τις γροθιές τους σήκωσαν το χέρι τους και μετά το έφεραν στην καρδιά τους και φώναξαν τον χαιρετισμό του Κόκκινου Στρατού:

” Fizcult Huraaa”, δηλαδή “Πάμε δυνατά, Ουράαα”


Ο αγώνας ξεκίνησε με τους Ουκρανούς να μαγεύουν με την μπάλα, αλλά αυτή τη φορά οι Γερμανοί ήξεραν τι θα αντιμετωπίσουν.

Οι κλωτσιές οι αγκωνιές, τα κλαδέματα, τα τραβήγματα της φανέλας , έπεφταν σύννεφο. Ο διαιτητής δεν έβλεπε το παραμικρό.
Κάποια στιγμή ένας Γερμανός επιθετικός κλωτσάει στο κεφάλι τον τερματοφύλακα των Ουκρανών και τον αφήνει αναίσθητο. Τότε βάζουν οι Γερμανοί το πρώτο τους γκόλ.

Ο γιος του Makar Gonacharenko ενός από τους 3 παίκτες που τελικά επέζησαν θυμάται τι του έλεγε ο πατέρας του για τον συγκεκριμένο αγώνα: “Ξύλο… πολύ ξύλο. Σε κάθε επαφή με την μπάλα σε κάθε τρέξιμο μας κλωτσούσαν παντού. Νιώθαμε τα κόκαλα μας να πονάνε, έτοιμα να βγουν από τις κλειδώσεις τους”
Το ημίχρονο έληξε 3-1 και αφού ο μέσος των Ουκρανών Goncharenko , χόρεψε όλη τη γερμανική άμυνα και στη συνέχεια κεραυνοβόλησε τον τερματοφύλακα.


Στο ημίχρονο οι Ουκρανοί παίκτες δέχτηκαν και νέα επίσκεψη στα αποδυτήρια. Ήταν ο Γερμανός διοικητής της πόλης. Με ένα προσποιητό χαμόγελο και σφιγμένα δόντια εισέβαλε συνοδευόμενος από αξιωματικούς των Ες Ες και είπε: “Εντάξει μπορείτε τώρα να τα παρατήσετε.
Δείξατε σε όλους τι αξίζετε, αλλά μέχρι εδώ. Είστε φανταστική ομάδα με απίστευτες ικανότητες και μας έχετε εντυπωσιάσει όλους, αλλά όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορείτε να κερδίσετε.
Δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση. Μέχρι εδώ. Σκεφτείτε τις συνέπειες των πράξεων σας…” 



Οι Ουκρανοί παίχτες ήταν προκλητικά αδιάφοροι όσοι ώρα μιλούσε ο ανώτατος Γερμανός αξιωματικός. Άλλος έδενε τα παπούτσια του, άλλος έπινε νερό, άλλος έκανε διατάσεις και κρατούσε το σώμα του ζεστό, άλλος έφτιαχνε τα μαλλιά του… Κανείς δεν του έδινε σημασία. 

Στο δεύτερο ημίχρονο η κάθε ομάδα σκόραρε από 2 φορές και 5 λεπτά πριν τη λήξη, ενώ το σκορ ήταν 5-3 υπέρ των Ουκρανών, ο Klimenko, ένας κεντρώος που έπαιζε όμως στα μπακ με την ομάδα της Start, πήρε την μπάλα, κατέβηκε αλλάζοντας με απίστευτη ταχύτητα πάσες με τους συμπαίκτες του, προς την Γερμανική περιοχή και εκεί ξεφτίλισε ολόκληρη την ομάδα επίλεκτων της Βέρμαχτ.
Ο Klimenko, πέρασε με ντρίμπλες πέντε παίκτες της Γερμανικής άμυνας, και βρέθηκε τετ α τετ με τον Γερμανό τερματοφύλακα. Μια , δυο προσποιήσεις ο τερματοφύλακας πέφτει αριστερά και ο Ουκρανός τον περνάει από δεξιά. Όμως δεν σουτάρει προς το άδειο τέρμα, κάνει μια στροφή και ξαναπερνάει άλλη μια φορά τον τερματοφύλακα, ο οποίος ζαλίζεται και πέφτει κάτω.

Ο Klimmenko φτάνει στην γραμμή του άδειου τέρματος χαμογελάει, γυρίζει την πλάτη του και σουτάρει επιδεικτικά με δύναμη προς το κέντρο του γηπέδου.


Ο Γερμανός διαιτητής έξαλλος σφυρίζει την λήξη του αγώνα στο 85.  


Οι Γερμανοί επίσημοι άφριζαν από το κακό τους και αποχώρησαν αμέσως. Οι Ουκρανοί σαν μικρά παιδιά αγκαλιάζονταν και έκλαιγαν στο κέντρο του γηπέδου…
Έξω από το γήπεδο οι Ουκρανοί πολίτες παραληρούν, ουρλιάζουν από χαρά, ζητωκραυγάζουν. Οι Γερμανοί για να τους αναχαιτίσουν αμολάν τα λυκόσκυλα…


Μια εβδομάδα μετά, το βράδυ της 16ης Αυγούστου όσοι παίκτες της Start, συμμετείχαν στον αγώνα, συνελήφθησαν από τους Γερμανούς.
Η κατηγορία ότι ήταν μέλη της MKVD (μυστική αστυνομία της Σοβιετικής Ένωσης) ήταν βαριά και η ποινή ήταν μόνο μια: Θάνατος. Οι 11 παίκτες της Start κατηγορήθηκαν σαν κατάσκοποι.

Και αμέσως οδηγήθηκαν στα κρατητήρια. Το πρώτο βράδυ στα κρατητήρια της Γκεστάπο ο Mykola Korotkykh το αριστερό εξτρέμ της Start, πέθανε από τα βασανιστήρια. Την επόμενη μέρα (ύστερα από ολονύχτιο ξύλο και βασανισμούς) έστειλαν τους υπόλοιπους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Syrezky, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο στην περιοχής Babi yar.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943, οι περισσότεροι παίκτες εκτελέστηκαν ή πέθαναν από της κακουχίες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Ανάμεσα τους οι Ivan Kuzmenko, Oleksey Klimenko, και ο αρχηγός Mykola Trusevich.


Το τέλος του πολέμου, βρίσκει ζωντανούς μόνο τρεις από τους 11 παίκτες της Start. Τους Fedir Tyutchev, Mikhail Sviridovskiy και Makar Honcharenko…
Το 1971, έξω από το στάδιο της Zenit όπου έγινε ο αγώνας στήθηκε ένα τεράστιο μνημείο για τους 11 ήρωες. 
Δέκα χρόνια αργότερα το 1981, το στάδιο της Zenit μετονομάστηκε σε Start.

Δεν υπάρχουν σχόλια: