Η μαύρη κρουαζιέρα
Όλοι οι πρωταγωνιστές της μαύρης τρομοκρατίας στην Ιταλία της δεκαετίας του '70 «συνέπεσαν» σε μια κρουαζιέρα στην Ελλάδα, το Πάσχα του 1968. Όχι μόνο για να προσκυνήσουν τη χούντα, αλλά και να εκπαιδευτούν στις τεχνικές υπονόμευσης της δημοκρατίας απ' τους πρώτους «διδάξαντες».
Όλοι οι πρωταγωνιστές της μαύρης τρομοκρατίας στην Ιταλία της δεκαετίας του '70 «συνέπεσαν» σε μια κρουαζιέρα στην Ελλάδα, το Πάσχα του 1968. Όχι μόνο για να προσκυνήσουν τη χούντα, αλλά και να εκπαιδευτούν στις τεχνικές υπονόμευσης της δημοκρατίας απ' τους πρώτους «διδάξαντες».
Μία από τις πιο σκοτεινές πλευρές της δικτατορίας του 1967 παραμένει η σχέση του καθεστώτος με ακροδεξιά κινήματα άλλων χωρών και ειδικότερα η απόπειρα αποσταθεροποίησης του κοινοβουλευτισμού στην Ιταλία.
Ο πιθανότερος λόγος που έχει μείνει μέχρι σήμερα
σκοτεινή αυτή η υπόθεση είναι ότι σχετίζεται με τη δράση των δυτικών μυστικών
υπηρεσιών, οι οποίες δρούσαν εκείνη την περίοδο στο πνεύμα του ψυχρού πολέμου,
ενώ βρίσκονται σε πλήρη δράση και το περιβόητο διεθνές παρακρατικό δίκτυο Stay
Behind (ιταλιστί Gladio, ελληνιστί «Κόκκινη Προβιά»).
Κεντρικό ρόλο σ' αυτή την υπόθεση φαίνεται ότι έπαιξε μια «κρουαζιέρα» την οποία οργάνωσε η ελληνική χούντα, προσκαλώντας 52 επίλεκτα στελέχη του ιταλικού νεοφασισμού να τιμήσουν με την παρουσία τους την πρώτη επέτειο του πραξικοπήματος. Και, επί τη ευκαιρία, να εκπαιδευτούν για την αξιοποίηση της ελληνικής «εμπειρίας» στην γειτονική μας χώρα.
«Εκδρομή» στην Αθήνα
Για να καλυφτεί η πραγματική σκοπιμότητα του ταξιδιού, η «εκδρομή» παρουσιάστηκε ως εορταστική προσφορά του καθεστώτος προς τους φοιτητές της Ιταλίας. Μ' αυτό τον τρόπο ταξίδεψαν στην Ελλάδα και 59 Έλληνες φοιτητές, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δεν είχαν σχέση με την ομάδα των Ιταλών νεοφασιστών.
Την οργάνωση είχε αναλάβει ο Pino Rauti (σ.σ.: για τα ονόματα που αναφέρονται βλ. σε επόμενη σελίδα) σε συνεργασία με τον Μιχαήλ Πουλαντζά, υπάλληλο της ελληνικής πρεσβείας στη Ρώμη. Αυτά τα στοιχεία κατέθεσε ο Giulio Maceratini και έχουν καταγραφεί στο αρχείο του Ιδρύματος Luigi Cipriani, στην Κρεμόνα.
Μεταξύ των Ελλήνων φοιτητών βρισκόταν και ένα μέλος αντιστασιακής οργάνωσης. Πρόκειται για τον Βασίλη Μουλόπουλο, ο οποίος είναι σήμερα διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας «Το Βήμα». Ο κ. Μουλόπουλος μας εξηγεί ότι είχε αποστολή να παρακολουθεί (έως ότου, βέβαια, γίνει γνωστό το όνομά του στο καθεστώς) τη δράση του ΕΣΕΣΙ, της φιλοχουντικής, δηλαδή, ένωσης φοιτητών. Θυμάται ότι μόλις έφτασαν στην Ηγουμενίτσα από το Μπρίντιζι οι νεοφασίστες άνοιξαν αμέσως τις σημαίες τους με τα φασιστικά σήματα και τις σβάστικες και επιβιβάστηκαν σε δύο πούλμαν.
Όλοι έφτασαν γύρω στις 12 της ίδιας μέρας στο υπουργείο Εξωτερικών, στην Αθήνα, όπου τους έβγαλε λόγο κάποιος άνθρωπος του καθεστώτος.
Αρκετοί από τους Έλληνες φοιτητές αμέσως τότε αντέδρασαν. Η «εκδρομή» γι' αυτούς είχε τελειώσει. Για τους Ιταλούς, όμως, έμενε ο κύριος λόγος της επίσκεψης: η εκπαίδευση.
* Έχουν καταγραφεί πολλές υποθέσεις για τον ακριβή χαρακτήρα αυτής της «εκπαίδευσης». Σε διπλανές στήλες δημοσιεύουμε σχετικό άρθρο που μας παραχώρησε ο γνωστός δικαστής του Μιλάνου Guido Salvini. Στις δικές του έρευνες οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η αποκάλυψη λεπτομερειών για τη «μαύρη κρουαζιέρα», ακόμα και ο κατάλογος των επιβαινόντων στο πλοίο.
Αυτά τα ντοκουμέντα ήρθαν στο φως στο πλαίσιο της μεγάλης έρευνας που διεξήγαγε Ειδική Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής και της Γερουσίας («για την τρομοκρατία στην Ιταλία και για την αδυναμία εντοπισμού των υπευθύνων για τις σφαγές»).
Η Επιτροπή συγκροτήθηκε με ειδικό νόμο το Μάιο του 1988 και ολοκλήρωσε τις εργασίες της μόλις το 2001.
* Στο πόρισμά του ο Pellegrino αναφέρεται στην κρουαζιέρα:
«Την άνοιξη του 1968 πραγματοποιήθηκε μια "εκδρομή" στην Ελλάδα των συνταγματαρχών, την οποία επισήμως είχε διοργανώσει ο ΕΣΕΣΙ, ο σύλλογος των Έλλήνων φοιτητών στην Ιταλία. Την εκδρομή καθοδηγούσαν οι Pino Rauti, Stefano Delle Chiaie και ο Loris Facchinetti (αρχηγός της οργάνωσης Europa Civilta) και σ' αυτήν μετείχαν μερικές δεκάδες ακτιβιστές (ανάμεσά τους και οι ηγεσίες των οργανώσεων Ordine Nuovo και Avanguardia Nazionale).
Οι συμμετέχοντες έγιναν
δεκτοί από τους ηγέτες του φιλικού τους καθεστώτος και υποβλήθηκαν σε ένα είδος
ταχύρρυθμης εκπαίδευσης σε τεχνικές διείσδυσης με σκοπό την ανατροπή του
καθεστώτος. Οι τεχνικές αυτές είχαν εφαρμοστεί στην Ελλάδα με επιτυχία τον
περασμένο χρόνο. Επιστρέφοντας στην Ιταλία οι "φοιτητές" αφιερώθηκαν
στη συστηματική εφαρμογή αυτών των τεχνικών, επιχειρώντας να διεισδύουν σε
ομάδες της άκρας αριστεράς».
Στο χρονολόγιο της ίδιας έκθεσης καταγράφεται επίσης το ταξίδι του 1968: «16-18 Απριλίου 1968. Εκδρομή νεοφασιστών στην Ελλάδα. Μια αναφορά του αρχηγείου της αστυνομίας της Ρώμης με ημερομηνία 19/1/1970 επισημαίνει στον δικαστή Occorsio που ερευνούσε την υπόθεση της σφαγής στην Piazza Fontana [Μιλάνο 12/12/1969] και τον κύκλο του Rauti, ότι τον Απρίλιο του 1968 μια ομάδα από 51 νεοφασίστες Ιταλούς (κυρίως από την Avanguardia Nazionale, την Ordine Nuovo και την Europa Civilta), καθώς και 59 Έλληνες φοιτητές της Ιταλίας είχαν πραγματοποιήσει μια σύντομη εκδρομή στην Ελλάδα, φιλοξενούμενοι από το καθεστώς των συνταγματαρχών.
Στο χρονολόγιο της ίδιας έκθεσης καταγράφεται επίσης το ταξίδι του 1968: «16-18 Απριλίου 1968. Εκδρομή νεοφασιστών στην Ελλάδα. Μια αναφορά του αρχηγείου της αστυνομίας της Ρώμης με ημερομηνία 19/1/1970 επισημαίνει στον δικαστή Occorsio που ερευνούσε την υπόθεση της σφαγής στην Piazza Fontana [Μιλάνο 12/12/1969] και τον κύκλο του Rauti, ότι τον Απρίλιο του 1968 μια ομάδα από 51 νεοφασίστες Ιταλούς (κυρίως από την Avanguardia Nazionale, την Ordine Nuovo και την Europa Civilta), καθώς και 59 Έλληνες φοιτητές της Ιταλίας είχαν πραγματοποιήσει μια σύντομη εκδρομή στην Ελλάδα, φιλοξενούμενοι από το καθεστώς των συνταγματαρχών.
Μεταξύ των συμμετεχόντων, δύο (ο Merlino και ο Massagrande) εμφανίζονται
αργότερα στις διαδοχικές ανακριτικές διαδικασίες που διεξήχθησαν για τη σφαγή
στην Piazza Fontana και το ενδεχόμενο πραξικόπημα του 1974». Σημειώνουμε εδώ
ότι ο δικαστής Vittorio Occorsio δολοφονήθηκε στη Ρώμη (10/7/1976) από τον
νεοφασίστα Pierluigi Concutelli, στέλεχος της Ordine Nuovo.
Ενδιαφέρον έχουν και οι ακροάσεις της ιταλικής κοινοβουλευτικής Επιτροπής που διερευνούσε τις σφαγές. Η υπόθεση του «εκπαιδευτικού ταξιδιού» επανέρχεται κάθε τόσο και θεωρείται κρίσιμη για την ανάπτυξη του νεοφασιστικού κινήματος.
* Χαρακτηριστική είναι η κατάθεση του διαβόητου Stefano Delle Chiaie (16/7/1997), ο οποίος επιχείρησε να υποβαθμίσει τη σημασία του ταξιδιού, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την έκρηξη του προέδρου: «Τι ήταν λοιπόν το ταξίδι; Ένα κάμπινγκ;».
Ο Delle Chiaie αρνείται τη δική του παρουσία και επιμένει: «Ξέρετε ότι μάζευαν μεταξύ τους λεφτά για να φάνε ρεφενέ; Το ταξίδι διάρκεσε λίγες μέρες και είχε οργανωθεί από την Ενωση των Ελλήνων φοιτητών με την ευκαιρία του ορθόδοξου Πάσχα και την επέτειο του πραξικοπήματος. Μόνο μια μέρα τους υποδέχτηκαν σε ένα στρατόπεδο, για λίγες ώρες και έγινε μια επίσημη ομιλία. Υστερα από πέντε ή έξι ημέρες επέστρεψαν».
* Καταθέτοντας στην ίδια Επιτροπή (20/3/1997), ο δικαστής Salvini αποκαλύπτει ότι σύμφωνα με την έρευνά του οι σχέσεις μεταξύ νεοφασιστών Ιταλίας και Ελλάδας ήταν πολύ στενές και ως παράδειγμα αναφέρει την ομάδα Le Fenice (Ο Φοίνικας) με σήμα το γνωστό σύμβολο των Απριλιανών: «Ο Φοίνικας μπαίνει σε κρίση μετά την κρίση του 1973 από τις αστυνομικές επιχειρήσεις. Δύο στελέχη του Φοίνικα κρύφτηκαν στη Βενετία, ένας απ' αυτούς κρύφτηκε από την Ordine Nuovo για έξι ολόκληρους μήνες. Κατόπιν δραπέτευσαν στην Ελλάδα όπου βρισκόταν ήδη μια ομάδα καταζητούμενων νεοφασιστών».
* Το πρόσωπο που έχει υποδειχθεί ως συνδετικός κρίκος του δικτατορικού καθεστώτος με τους Ίταλούς νεοφασίστες είναι ο ομοϊδεάτης τους και φίρερ της οργάνωσης «4η Αυγούστου» Κώστας Πλεύρης, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν στενός συνεργάτης του αρχιπραξικοπηματία Ιωάννη Λαδά και της χουντικής ΚΥΠ. Ο Πλεύρης έχει δώσει τη δική του εκδοχή των πραγμάτων σε μια συνέντευξη στην Oriana Fallaci, για το ιταλικό περιοδικό «L' Europeo» (26/9/1976). Στην παρατήρηση της δημοσιογράφου ότι χάρη σ' αυτόν «βοηθήθηκαν απ' την Ελλάδα οι Ιταλοί φασίστες», ο Πλεύρης απαντά καταφατικά:
«Ναι, αλλά ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν πήγα εγώ σ' αυτούς. Ήρθαν αυτοί, που έρχονταν εδώ σ' εμένα. Η Ιταλία είναι μία χώρα που δεν επισκέπτομαι συχνά. [...] Όταν βρίσκομαι στη Ρώμη γνωρίζω ότι η αστυνομία με παρακολουθεί και κατά συνέπεια δεν εργάζομαι καλά, δεν αισθάνομαι ήσυχος. Αντιθέτως, όταν βρίσκομαι εδώ εργάζομαι καλά και αισθάνομαι ήσυχος. Έτσι μένω εδώ και βλέπω όποιον θέλω. Βλέπω τον Pino Rauti, τον Giulio Maceratini [...] και ίσως οργανώνω και κάτι μαζί τους».
* Στην ίδια συνέντευξη ο Πλεύρης αποκαλύπτει ότι γνώρισε τον Rauti το 1967: «Μετά το πραξικόπημα ήρθε σ' εμένα ως δημοσιογράφος να μου πάρει συνέντευξη. Όπως όλοι οι Ιταλοί που έρχονται εδώ, είχε σύγχυση στις ιδέες του. Αλλά, μετά από εκείνη τη φορά, επέστρεψε με περισσότερο καθαρές ιδέες: για να ζητήσει βοήθεια. Οχι... όχι χρηματική βοήθεια... Ήθελε να συνεργαστεί με την "4η Αυγούστου". Ήθελε να διοργανώσει ένα συνέδριο στο οποίο θα συμμετείχαν: η εφημερίδα του, εμείς της "4ης Αυγούστου" και η Ordine Nuovo».
* Ο Πλεύρης δεν κρύβει το θαυμασμό του για την Ordine Nuovo: «Στην Ιταλία δεν υπάρχει παρά μόνον η Ordine Nuovo. Αυτή πράγματι είναι σοβαρή. Πολύ σοβαρή οργάνωση. Η Ordine Nuovo εκπροσωπεί ό,τι καλύτερο για την ιταλική νεολαία, είναι η μόνη ελπίδα για το φασισμό». Την υπερασπίζεται ακόμα κι όταν η δημοσιογράφος ρωτάει για τις βομβιστικές ενέργειες αυτής της οργάνωσης:
«Όταν ένας δημοκράτης τοποθετεί μια βόμβα», απαντάει ο Πλεύρης, «είναι ήρωας. Όταν το κάνει ένας φασίστας είναι εγκληματίας».
Ο Πλεύρης επιβεβαιώνει και την ύπαρξη στρατοπέδων εκπαίδευσης Ίταλών νεοφασιστών στην Ελλάδα:
«Στρατόπεδα στην Κέρκυρα»
«Ναι, τα στρατόπεδα ήταν στην Κέρκυρα. Όμως πιστεύω ότι και η CIA είχε τα δικά της στην Κέρκυρα. Σε κάθε περίπτωση, ήταν σίγουρα στην Κέρκυρα. Ήρθαν εδώ δύο ή τρεις Ιταλοί που ήθελαν να οργανώσουν αυτά τα στρατόπεδα... για... τουρισμό... Δύο ή τρεις μισίνι [σ.σ.: μέλη του νεοφασιστικού MSI]. Δεν θυμάμαι ποιοι ήταν. Μπορώ να σας πως ότι ο ένας ήταν ο Rauti, αυτός και δύο ή τρεις μισίνι. Ήθελαν να κάνουν κάμπινγκ για να εκπαιδευτούν και το έκαναν. Και μάλιστα, όχι ένα, αλλά δύο ή τρία κάμπινγκ. Πήγε και η Αστυνομία να τα ελέγξει, αλλά όλα ήταν κανονικά και τα κάμπινγκ συνέχισαν να λειτουργούν».
* Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει, όμως, η γνωριμία του με τον Mario Merlino: «Ήρθε ένα βράδυ [το 1969] στο γραφείο μου και μου είπε "Κύριε Πλεύρη, έρχομαι από την Ιταλία, είμαι του Κοινωνικού Κινήματος, είμαι ένας φασίστας". Και εγώ του απάντησα "Καλώς, τι θέλατε;". Αυτός με ρώτησε τι θα κάναμε στην Ελλάδα για να τους οργανώσουμε καλύτερα. Αλλά, κατάλαβα αμέσως ότι δεν ήταν σωστός τύπος, δηλαδή δεν ήταν ένας αληθινός φασίστας». Αυτές τις επιφυλάξεις τις διατυπώνει ο Πλεύρης το 1976, ενώ ακόμα εκκρεμούσαν διώξεις κατά του Merlino για τη σφαγή.
* Όμως στην εφημερίδα που έβγαζε υπάρχει ένα σχόλιο για τον Merlino, στο φύλλο που κυκλοφόρησε αμέσως μετά τη σφαγή του Μιλάνου και τη σύλληψή του («4η Αυγούστου», φ. 66, Ιανουάριος 1970): «Οι ιταλικές εφημερίδες προσπαθούν ακόμη να αποσείσουν τη φρικτή κατηγορία για την ανθρωποσφαγή του Μιλάνου, από τα χαϊδεμένα τους παιδιά, τους αναρχικούς! Και βρήκαν τώρα ότι ο επικεφαλής της αναρχικής οργανώσεως "Κίνημα της 22ας Μαρτίου" Mario Merlino, υπήρξε κάποτε στα ...17 του, μέλος της νεολαίας του νεοφασιστικού κόμματος!».
* Αλλά ο ίδιος ο Πλεύρης γνώριζε από πρώτο χέρι ότι ακόμα και τότε (τέλη 1969) ο Merlino ήταν φασίστας, έστω και «όχι σωστός». Όμως, το 1969 ο Merlino δεν ήταν 17, αλλά 25 χρόνων και η επαφή του με τον Πλεύρη επιβεβαιώνει ότι η «αναρχική» του τοποθέτηση ήταν αυτό που λέει η Επιτροπή του ιταλικού Κοινοβουλίου: μια διατεταγμένη διείσδυση.
* Για το ρόλο του Merlino μιλάει ο ίδιος ο πρόεδρος της ιταλικής Εξεταστικής Επιτροπής, ο γερουσιαστής Pellegrino κατά την εξέταση του δικαστή Salvini (20/3/1997):
«Ο Merlino πάει μαζί με άλλους στην Ελλάδα των συνταγματαρχών για να εκπαιδευτεί στη διείσδυση σε αναρχικές ομάδες. Όταν εξετάσαμε τον Maletti, ήταν το πρώτο πράγμα που θέλησε να μας πει».
* Ο Gianadelio Maletti, τη μαρτυρία του οποίου επικαλείται ο πρόεδρος της Επιτροπής, δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο. Στρατηγός της μυστικής υπηρεσίας του ιταλικού στρατού (SID), ήταν στρατιωτικός ακόλουθος στην ιταλική πρεσβεία της Αθήνας την περίοδο του πραξικοπήματος του 1967.
Σήμερα βρίσκεται στη Νότια Αφρική, όπου έχει καταφύγει για να γλιτώσει τα 31 χρόνια φυλάκισης που του έχουν επιβληθεί για το ρόλο του στις δολοφονικές προβοκάτσιες και τη συγκάλυψη των νεοφασιστικών συμμοριών.
Η Ιταλία και οι κολονέλοι
Από τη γειτονία μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας πηγάζουν ορισμένοι γεωπολιτικοί παράγοντες με σημαντικές αμοιβαίες επιδράσεις κατά τη διάρκεια εκείνων των χρόνων που αναπτύχθηκε το φαινόμενου το οποίο είναι γνωστό ως «στρατηγική της έντασης».
Πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στο πραξικόπημα των Ελλήνων Συνταγματαρχών στις 21/04/1967, το οποίο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τις οργανώσεις της ιταλικής άκρας δεξιάς και αποτέλεσε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ένα μοντέλο προς μίμηση από τη δική μας χώρα. Επιπροσθέτως, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής η παρουσία, σ' εκείνα τα χρόνια, ενός μεγάλου αριθμού Ελλήνων στην Ιταλία, τόσο φιλικών προσκείμενων, όσο και πολέμιων του καθεστώτος, οι οποίοι ήταν εγγεγραμμένοι κυρίως σε πανεπιστήμια της Κεντρικής και της Νότιας Ιταλίας.
Επίσης, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας το εκπαιδευτικό ταξίδι στην Ελλάδα, τον Απρίλη του 1968, στην επέτειο του πραξικοπήματος, περισσοτέρων από 50 εξτρεμιστών της δεξιάς, της Ordine Nuovo και της Avanguardia Nazionale, οι οποίοι προσκλήθηκαν από τη στρατιωτική κυβέρνηση μεταξύ εκείνων των ατόμων που έπειτα από λίγο θα εμπλέκονταν στις δικαστικές έρευνες για τις βομβιστικές επιθέσεις. Μεταξύ αυτών ο Mario Merlino, ο οποίος «προσηλυτίστηκε» αμέσως μετά από εκείνο το ταξίδι στα αναρχικά «πιστεύω».
Ήδη τον Ιούνιο του 1967 είχε ιδρυθεί στη Ρώμη ο ΕΣΕΣΙ (Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας), με γραφεία στις κυριότερες πόλεις της Ιταλίας που διαθέτουν πανεπιστήμια, και ο οποίος αποτέλεσε αμέσως σημείο αναφοράς των πραξικοπηματιών της στρατιωτικής χούντας των Αθηνών, και του ανατέθηκε η προπαγανδιστική δραστηριότητα υπέρ της νέας κυβέρνησης, όπως και το καθήκον της «ηθικής επαγρύπνησης στο εθνικό πιστεύω των Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία», και συνεπώς ουσιαστικά το καθήκον του ελέγχου, του φακελώματος των αντιφασιστών Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία.
Δεν είναι τυχαίο πως οι φοιτητές, που ήταν εγγεγραμμένοι στον ΕΣΕΣΙ, εμφανίστηκαν τις επόμενες χρονιές ως υποψήφιοι με τα ψηφοδέλτια της FUAN(1) στις φοιτητικές εκλογές και σε πολλές περιπτώσεις, όπως αυτή στην Πίζα τον Οκτώβρη του 1969(2), θα προσπαθήσουν μαζί με τους Ιταλούς νεοφασίστες να εμποδίσουν με τη βία τις πρωτοβουλίες των φοιτητικών συλλόγων Ελλήνων φοιτητών που εναντιώνονταν στο καθεστώς των συνταγματαρχών.
Ανάμεσα σε πολλά ακόμα γεγονότα που θα άξιζε να αναφέρουμε, σημειώνουμε ότι ήταν φοιτητές του ΕΣΕΣΙ και μισίνι (νεολαίοι του MSI) που θα γιορτάσουν στη Νάπολη, στις 28/10/1969, στην ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία την πορεία προς τη Ρώμη(3).
Κυρίως δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι το ΝΑΤΟ είχε μεταξύ των κύριων περιοχών στρατηγικού ενδιαφέροντος, τόσο την Ιταλία, όσο και την Ελλάδα, χώρες που συνορεύουν, από αντίθετες πλευρές, με τη Γιουγκοσλαβία του στρατάρχη Τίτο και συνεπώς είχε άμεσο ενδιαφέρον τόσο για κατασκοπευτική δράση στο εσωτερικό εκείνης της χώρας, όσο και για επιχειρήσεις φυγάδευσης ατόμων και αποστατών από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Έχουμε, κατόπιν, στις 7/12/1969, και συνεπώς λίγες μέρες πριν από τη σφαγή της Piazza Fontana, τη δημοσίευση από τον «Observer» της πασίγνωστης «Ελληνικής Έκθεσης»(4), που στάλθηκε το Μάη του 1969 από τον υπουργό των Εξωτερικών της Αθήνας στον πρεσβευτή του στη Ρώμη, και στην οποία περιγράφονται οι σχέσεις μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών των δύο χωρών, και όπου σκιαγραφείται η ευθύνη των οργανώσεων της ιταλικής άκρας δεξιάς στην εκστρατεία, που ήδη είχε ξεκινήσει τον Απρίλη του 1969 με τις βομβιστικές επιθέσεις στην Έκθεση και το ιταλικό γραφείο συναλλαγών στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Μιλάνου, με σκοπό να πειστούν οι Ιταλοί για την πριν από δύο χρόνια αρετή του πραξικοπήματος των Ελλήνων αξιωματικών.
Ισως δεν είναι τυχαίο πως (η σφαγή της Piazza Fontana συνέβη) ακριβώς το πρωί της 12/12/1969, στο τέλος της μεγάλης σύγκρουσης στο εσωτερικό του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου η Ιταλία αποτελούσε την κύρια αιχμή της ζυγαριάς, μεταξύ του ευνοϊκού και του αντιτιθέμενου μετώπου για την εκδίωξη της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό οργανισμό, διακινδυνεύοντας ωστόσο, με αυτή την κίνηση, τη σταθερή παρουσία της στο εσωτερικό της ΝΑΤΟϊκής Συμμαχίας.
Επιπλέον, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70, η Ελλάδα θα γίνει η χώρα-καταφύγιο, όχι λιγότερο από την Ισπανία, για πολλούς καταζητούμενους από την ιταλική Δικαιοσύνη εξτρεμιστές της δεξιάς (μεταξύ αυτών ο Elio Massagrande της Ordine Nuovo, ο Cesare Ferri, ο Piero Battiston της La Fenice και ορισμένους συνωμότες του πραξικοπήματος Borghese), και θα συνεχίζει να διατηρεί αυτό τον ρόλο της βολικής οπισθοφυλακής μέχρι την πτώση του καθεστώτος των συνταγματαρχών.
δρ Guido Salvini Δικαστής στο Μιλάνο
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ «ΙΟΥ»:
1. FUAN: Νεοφασιστική φοιτητική οργάνωση, καθοδηγούμενη από το MSI.
2. Στα επεισόδια αυτά δολοφονήθηκε και Ιταλός αντιφασίστας φοιτητής.
3. Πρόκειται για ελληνοϊταλική κωμωδία: οι Ιταλοί γιόρταζαν την άνοδο του Μουσολίνι στην εξουσία, μαζί με τους Έλληνες που γιόρταζαν το «Όχι» στο φασισμό!
4. Είναι η γνωστή «Έκθεση Κοττάκη». Αναδημοσιεύεται πλήρης στα βιβλία του Νίκου Κλειτσίκα.
Του '68 οι εκδρομείς
Μεταξύ άλλων, στην «εκδρομή» του 1968 πήραν μέρος και ορισμένοι εξέχοντες Ιταλοί νεοφασίστες με αξιοπρόσεχτη σταδιοδρομία:
- Stefano Delle Chiaie: Από τους ηγέτες του ιταλικού νεοφασιστικού τρομοκρατικού κινήματος με διεθνή δράση. Ιδρυτής της Avanguardia Nazionale και μέλος της Ordine Nuovo. Φίλος του Licio Gelli της περιβόητης στοάς Ρ-2 και μέλος της επιχείρησης Gladio.
- Pino Rauti: Συνιδρυτής με τον Αλμιράντε και τον Εβολα του νεοφασιστικού MSI από τα νιάτα του (1946), δημοσιογράφος και ακτιβιστής της ακροδεξιάς μέχρι σήμερα. Το 1956 ίδρυσε την Ordine Nuovo, που διαλύθηκε με δικαστική απόφαση το 1973. Κατηγορήθηκε αλλά δεν καταδικάστηκε για τη μαύρη τρομοκρατία. Στις ευρωεκλογές του 2004 κατέβηκε με το MSI αναγραμματισμένο σε MIS (Movimento Idea Sociale) και πήρε 0,1%. Στις βουλευτικές συνεργάστηκε με τον Μπερλουσκόνι.
- Elio Massagrande: Συνεργάτης του Delle Chiaie, νεοφασίστας της Ordine Nuovo με πλούσια δράση. Κατέφυγε στην Ελλάδα, από όπου εκδόθηκε έπειτα από σχετικό αίτημα των ιταλικών αρχών (19/3/75).
- Adriano Tilgher: Το 1966 ήταν στην οργάνωση Gruppi Universitari Fascisti. Μετά το ταξίδι στην Ελλάδα ίδρυσε με τον Delle Chiaie το 1970 την Avanguardia Nazionale που διαλύθηκε το 1975, ενώ ο ίδιος καταδικάστηκε για προσπάθεια παλινόρθωσης του φασισμού. Το 1982 κατηγορήθηκε για τη σφαγή της Μπολόνια. Αποφυλακίστηκε το 1988 και από το 1990 ίδρυσε μια σειρά άλλα νεοφασιστικά σχήματα.
Το τελευταίο (Fronte Sociale Nazionale) μετείχε στις τελευταίες εκλογές στο συνασπισμό του Μπερλουσκόνι.
- Mario Merlino: Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα της «εκδρομής». Έπειτα από μια κλασική περιήγηση σε νεοφασιστικές ομάδες (από την Avanguardia Nazionale στην Giovine Italia και την Ordine Nuovo) συμμετέχει στην ομάδα του Rauti. Μόλις 15 μέρες μετά την επιστροφή του από την «εκδρομή» ιδρύει την ομάδα ΧΙΙ Μαρτίου, με ...αναρχικό προσανατολισμό και αρχίζει να μετέχει σε κινητοποιήσεις αριστερών συνδικάτων. Κατηγορήθηκε για τη σφαγή της 12/12/69 στην Piazza Fontana του Μιλάνου και έπειτα από συνεχείς δικαστικές περιπέτειες και προφυλακίσεις απαλλάχτηκε πολλά χρόνια αργότερα (1987). Στα έγγραφα της κοινοβουλευτικής Εξεταστικής Επιτροπής εμφανίζεται ως χαρακτηριστική περίπτωση διατεταγμένης διείσδυσης νεοφασιστών στο χώρο της άκρας αριστεράς, με προφανή στόχο την πολιτική προβοκάτσια.
- Stefano Serpieri: Πράκτορας της SID (στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών), η οποία κατηγορήθηκε για συνεργασία με την Ordine Nuovo σε πράξεις προβοκάτσιας που εξυπηρετούσαν τη στρατηγική της έντασης.
- Franco Roccheta: Κατέληξε στη Λέγκα του Βορρά και έγινε υφυπουργός Εξωτερικών στην πρώτη κυβέρνηση Μπερλουσκόνι (1994).
- Giulio Maceratini: Δικηγόρος, στέλεχος του MSI. Πέρασε από την Ordine Nuovo και την Avanguardia nazionale. Το 1983 βουλευτής, το 1988 ευρωβουλευτής και το 1992 γερουσιαστής με την Alleanza Nazionale.
Σε συνέντευξή του στην «Corriere della Sera» ο νεοφασίστας Martino Siciliano δηλώνει: «Άκουσα με τ' αφτιά μου τον Rauti και τον Maceratini να λένε ότι πρέπει να περάσουμε στη φυσική εξόντωση των πολιτικών μας αντιπάλων» (11/12/2002).
- Mario Tedeschi: Πρώην ρεπουμπλικάνος, διευθυντής της εβδομαδιαίας ακροδεξιάς «Il Borghese». Στις 11/5/1969 ίδρυσε τις παρακρατικές Εθνικές Ομάδες Δράσης (GAN).
- Marco Marchetti: Επιστρέφοντας από το ταξίδι στην Ελλάδα, αφήνει την Ordine Nuovo και συμμετέχει στο κομιτάτο βάσης του σπουδαστικού κινήματος, στο Λύκειο Vivona. Αποκαλύπτεται και απομακρύνεται, επανέρχεται στην Ordine Nuovo και συμμετέχει στην ανασυγκρότηση της Avanguardia Nazionale. Τον Μάρτη του 1970, κατηγορήθηκε με την κατηγορία της φασιστικής προπαγάνδας.
- Paolo Pecoriello: Ομολόγησε και καταδικάστηκε για απόπειρα να ανατινάξει το αριστερό βιβλιοπωλείο Rinascita το 1968. Ανήκε στην Avanguardia Nationale. Το 1969 οργάνωσε το τμήμα των GAN στην περιοχή Reggio Emilia.
- Giancarlo Cartocci: Από το φασιστικό MSI περνά στη ναζιστική Ordine Nuovo.
- Stefano Bertini: Ίδια διαδρομή. Από το MSI στην Ordine Nuovo. Συνεργάτης του Merlino.
- Roberto Palotto: Μέλος της Avanguardia Nazionale. Εμπιστος του Delle Chiaie. Συνελήφθη πολλές φορές για βομβιστικές επιθέσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Νίκος Κλειτσίκας, Andrea Speranzoni
«Φαινόμενα Τρομοκρατίας»
(εκδ. «Προσκήνιο» - Άγγελος Σιδεράτος, Αθήνα 2003). Ο ελληνικός νεοφασισμός μέσα από τα απόρρητα έγγραφα των Μυστικών Υπηρεσιών. Ντοκουμέντα για το ταξίδι των ιταλών νεοφασιστών στην Ελλάδα των συνταγματαρχών.
Νίκος Κλειτσίκας
«Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία»
(πρόλογος Βάσος Λυσσαρίδης, εκδ. «Προσκήνιο» - Αγγελος Σιδεράτος, Αθήνα 2000). Ντοκουμέντα για τη δράση του ΕΣΕΣΙ και τις σχέσεις ελλήνων και ιταλών νεοφασιστών την περίοδο της απριλιανής δικτατορίας.
Eduardo di Giovanni, Marco Ligini
«La Strage di Stato»
(Ρώμη, 1970). Εξαιρετικά τεκμηριωμένη «αντι-έρευνα», που ξεκίνησε την επομένη της σφαγής του Μιλάνου (12/12/69) και ολοκληρώθηκε ένα χρόνο αργότερα. Εξέχουσα θέση στην ανάλυση έχει το ταξίδι των νεοφασιστών στην Ελλάδα το Πάσχα του 1968. Για τους ιταλομαθείς μπορεί να αναζητηθεί στο Διαδίκτυο. Προσφέρεται ελεύθερα σε πολλούς δικτυακούς τόπους αντιπληροφόρησης. Το βιβλίο υπέστη αλλεπάλληλες δικαστικές διώξεις αλλά τελικά δικαιώθηκε.
Stuart Christie
«Stefano Delle Chiaie, Portrait of a black terrorist»
(Black Papers, London 1984). Η καριέρα του διαβόητου ηγέτη της ιταλικής μαύρης τρομοκρατίας. Περιλαμβάνονται ενδιαφέροντα στοιχεία για την «ελληνική κρουαζιέρα».
«Θέλουμε τους κολονέλους»
(Vogliamo i colonnelli).του Μάριο Μονιτσέλι (1973). Παρωδία της απόπειρας πραξικοπήματος στην Ιταλία με σαφή αιχμή στην ευθύνη του δημοκρατικού κράτους.
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
www.parlamento.it/bicam/terror/home.htm
Η επίσημη ιστοσελίδα της ιταλικής κοινοβουλευτικής Εξεταστικής Επιτροπής
Ενδιαφέρον έχουν και οι ακροάσεις της ιταλικής κοινοβουλευτικής Επιτροπής που διερευνούσε τις σφαγές. Η υπόθεση του «εκπαιδευτικού ταξιδιού» επανέρχεται κάθε τόσο και θεωρείται κρίσιμη για την ανάπτυξη του νεοφασιστικού κινήματος.
* Χαρακτηριστική είναι η κατάθεση του διαβόητου Stefano Delle Chiaie (16/7/1997), ο οποίος επιχείρησε να υποβαθμίσει τη σημασία του ταξιδιού, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την έκρηξη του προέδρου: «Τι ήταν λοιπόν το ταξίδι; Ένα κάμπινγκ;».
Ο Delle Chiaie αρνείται τη δική του παρουσία και επιμένει: «Ξέρετε ότι μάζευαν μεταξύ τους λεφτά για να φάνε ρεφενέ; Το ταξίδι διάρκεσε λίγες μέρες και είχε οργανωθεί από την Ενωση των Ελλήνων φοιτητών με την ευκαιρία του ορθόδοξου Πάσχα και την επέτειο του πραξικοπήματος. Μόνο μια μέρα τους υποδέχτηκαν σε ένα στρατόπεδο, για λίγες ώρες και έγινε μια επίσημη ομιλία. Υστερα από πέντε ή έξι ημέρες επέστρεψαν».
* Καταθέτοντας στην ίδια Επιτροπή (20/3/1997), ο δικαστής Salvini αποκαλύπτει ότι σύμφωνα με την έρευνά του οι σχέσεις μεταξύ νεοφασιστών Ιταλίας και Ελλάδας ήταν πολύ στενές και ως παράδειγμα αναφέρει την ομάδα Le Fenice (Ο Φοίνικας) με σήμα το γνωστό σύμβολο των Απριλιανών: «Ο Φοίνικας μπαίνει σε κρίση μετά την κρίση του 1973 από τις αστυνομικές επιχειρήσεις. Δύο στελέχη του Φοίνικα κρύφτηκαν στη Βενετία, ένας απ' αυτούς κρύφτηκε από την Ordine Nuovo για έξι ολόκληρους μήνες. Κατόπιν δραπέτευσαν στην Ελλάδα όπου βρισκόταν ήδη μια ομάδα καταζητούμενων νεοφασιστών».
* Το πρόσωπο που έχει υποδειχθεί ως συνδετικός κρίκος του δικτατορικού καθεστώτος με τους Ίταλούς νεοφασίστες είναι ο ομοϊδεάτης τους και φίρερ της οργάνωσης «4η Αυγούστου» Κώστας Πλεύρης, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν στενός συνεργάτης του αρχιπραξικοπηματία Ιωάννη Λαδά και της χουντικής ΚΥΠ. Ο Πλεύρης έχει δώσει τη δική του εκδοχή των πραγμάτων σε μια συνέντευξη στην Oriana Fallaci, για το ιταλικό περιοδικό «L' Europeo» (26/9/1976). Στην παρατήρηση της δημοσιογράφου ότι χάρη σ' αυτόν «βοηθήθηκαν απ' την Ελλάδα οι Ιταλοί φασίστες», ο Πλεύρης απαντά καταφατικά:
«Ναι, αλλά ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν πήγα εγώ σ' αυτούς. Ήρθαν αυτοί, που έρχονταν εδώ σ' εμένα. Η Ιταλία είναι μία χώρα που δεν επισκέπτομαι συχνά. [...] Όταν βρίσκομαι στη Ρώμη γνωρίζω ότι η αστυνομία με παρακολουθεί και κατά συνέπεια δεν εργάζομαι καλά, δεν αισθάνομαι ήσυχος. Αντιθέτως, όταν βρίσκομαι εδώ εργάζομαι καλά και αισθάνομαι ήσυχος. Έτσι μένω εδώ και βλέπω όποιον θέλω. Βλέπω τον Pino Rauti, τον Giulio Maceratini [...] και ίσως οργανώνω και κάτι μαζί τους».
* Στην ίδια συνέντευξη ο Πλεύρης αποκαλύπτει ότι γνώρισε τον Rauti το 1967: «Μετά το πραξικόπημα ήρθε σ' εμένα ως δημοσιογράφος να μου πάρει συνέντευξη. Όπως όλοι οι Ιταλοί που έρχονται εδώ, είχε σύγχυση στις ιδέες του. Αλλά, μετά από εκείνη τη φορά, επέστρεψε με περισσότερο καθαρές ιδέες: για να ζητήσει βοήθεια. Οχι... όχι χρηματική βοήθεια... Ήθελε να συνεργαστεί με την "4η Αυγούστου". Ήθελε να διοργανώσει ένα συνέδριο στο οποίο θα συμμετείχαν: η εφημερίδα του, εμείς της "4ης Αυγούστου" και η Ordine Nuovo».
* Ο Πλεύρης δεν κρύβει το θαυμασμό του για την Ordine Nuovo: «Στην Ιταλία δεν υπάρχει παρά μόνον η Ordine Nuovo. Αυτή πράγματι είναι σοβαρή. Πολύ σοβαρή οργάνωση. Η Ordine Nuovo εκπροσωπεί ό,τι καλύτερο για την ιταλική νεολαία, είναι η μόνη ελπίδα για το φασισμό». Την υπερασπίζεται ακόμα κι όταν η δημοσιογράφος ρωτάει για τις βομβιστικές ενέργειες αυτής της οργάνωσης:
«Όταν ένας δημοκράτης τοποθετεί μια βόμβα», απαντάει ο Πλεύρης, «είναι ήρωας. Όταν το κάνει ένας φασίστας είναι εγκληματίας».
Ο Πλεύρης επιβεβαιώνει και την ύπαρξη στρατοπέδων εκπαίδευσης Ίταλών νεοφασιστών στην Ελλάδα:
«Στρατόπεδα στην Κέρκυρα»
«Ναι, τα στρατόπεδα ήταν στην Κέρκυρα. Όμως πιστεύω ότι και η CIA είχε τα δικά της στην Κέρκυρα. Σε κάθε περίπτωση, ήταν σίγουρα στην Κέρκυρα. Ήρθαν εδώ δύο ή τρεις Ιταλοί που ήθελαν να οργανώσουν αυτά τα στρατόπεδα... για... τουρισμό... Δύο ή τρεις μισίνι [σ.σ.: μέλη του νεοφασιστικού MSI]. Δεν θυμάμαι ποιοι ήταν. Μπορώ να σας πως ότι ο ένας ήταν ο Rauti, αυτός και δύο ή τρεις μισίνι. Ήθελαν να κάνουν κάμπινγκ για να εκπαιδευτούν και το έκαναν. Και μάλιστα, όχι ένα, αλλά δύο ή τρία κάμπινγκ. Πήγε και η Αστυνομία να τα ελέγξει, αλλά όλα ήταν κανονικά και τα κάμπινγκ συνέχισαν να λειτουργούν».
* Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει, όμως, η γνωριμία του με τον Mario Merlino: «Ήρθε ένα βράδυ [το 1969] στο γραφείο μου και μου είπε "Κύριε Πλεύρη, έρχομαι από την Ιταλία, είμαι του Κοινωνικού Κινήματος, είμαι ένας φασίστας". Και εγώ του απάντησα "Καλώς, τι θέλατε;". Αυτός με ρώτησε τι θα κάναμε στην Ελλάδα για να τους οργανώσουμε καλύτερα. Αλλά, κατάλαβα αμέσως ότι δεν ήταν σωστός τύπος, δηλαδή δεν ήταν ένας αληθινός φασίστας». Αυτές τις επιφυλάξεις τις διατυπώνει ο Πλεύρης το 1976, ενώ ακόμα εκκρεμούσαν διώξεις κατά του Merlino για τη σφαγή.
* Όμως στην εφημερίδα που έβγαζε υπάρχει ένα σχόλιο για τον Merlino, στο φύλλο που κυκλοφόρησε αμέσως μετά τη σφαγή του Μιλάνου και τη σύλληψή του («4η Αυγούστου», φ. 66, Ιανουάριος 1970): «Οι ιταλικές εφημερίδες προσπαθούν ακόμη να αποσείσουν τη φρικτή κατηγορία για την ανθρωποσφαγή του Μιλάνου, από τα χαϊδεμένα τους παιδιά, τους αναρχικούς! Και βρήκαν τώρα ότι ο επικεφαλής της αναρχικής οργανώσεως "Κίνημα της 22ας Μαρτίου" Mario Merlino, υπήρξε κάποτε στα ...17 του, μέλος της νεολαίας του νεοφασιστικού κόμματος!».
* Αλλά ο ίδιος ο Πλεύρης γνώριζε από πρώτο χέρι ότι ακόμα και τότε (τέλη 1969) ο Merlino ήταν φασίστας, έστω και «όχι σωστός». Όμως, το 1969 ο Merlino δεν ήταν 17, αλλά 25 χρόνων και η επαφή του με τον Πλεύρη επιβεβαιώνει ότι η «αναρχική» του τοποθέτηση ήταν αυτό που λέει η Επιτροπή του ιταλικού Κοινοβουλίου: μια διατεταγμένη διείσδυση.
* Για το ρόλο του Merlino μιλάει ο ίδιος ο πρόεδρος της ιταλικής Εξεταστικής Επιτροπής, ο γερουσιαστής Pellegrino κατά την εξέταση του δικαστή Salvini (20/3/1997):
«Ο Merlino πάει μαζί με άλλους στην Ελλάδα των συνταγματαρχών για να εκπαιδευτεί στη διείσδυση σε αναρχικές ομάδες. Όταν εξετάσαμε τον Maletti, ήταν το πρώτο πράγμα που θέλησε να μας πει».
* Ο Gianadelio Maletti, τη μαρτυρία του οποίου επικαλείται ο πρόεδρος της Επιτροπής, δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο. Στρατηγός της μυστικής υπηρεσίας του ιταλικού στρατού (SID), ήταν στρατιωτικός ακόλουθος στην ιταλική πρεσβεία της Αθήνας την περίοδο του πραξικοπήματος του 1967.
Σήμερα βρίσκεται στη Νότια Αφρική, όπου έχει καταφύγει για να γλιτώσει τα 31 χρόνια φυλάκισης που του έχουν επιβληθεί για το ρόλο του στις δολοφονικές προβοκάτσιες και τη συγκάλυψη των νεοφασιστικών συμμοριών.
Η Ιταλία και οι κολονέλοι
Από τη γειτονία μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας πηγάζουν ορισμένοι γεωπολιτικοί παράγοντες με σημαντικές αμοιβαίες επιδράσεις κατά τη διάρκεια εκείνων των χρόνων που αναπτύχθηκε το φαινόμενου το οποίο είναι γνωστό ως «στρατηγική της έντασης».
Πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στο πραξικόπημα των Ελλήνων Συνταγματαρχών στις 21/04/1967, το οποίο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τις οργανώσεις της ιταλικής άκρας δεξιάς και αποτέλεσε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ένα μοντέλο προς μίμηση από τη δική μας χώρα. Επιπροσθέτως, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής η παρουσία, σ' εκείνα τα χρόνια, ενός μεγάλου αριθμού Ελλήνων στην Ιταλία, τόσο φιλικών προσκείμενων, όσο και πολέμιων του καθεστώτος, οι οποίοι ήταν εγγεγραμμένοι κυρίως σε πανεπιστήμια της Κεντρικής και της Νότιας Ιταλίας.
Επίσης, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας το εκπαιδευτικό ταξίδι στην Ελλάδα, τον Απρίλη του 1968, στην επέτειο του πραξικοπήματος, περισσοτέρων από 50 εξτρεμιστών της δεξιάς, της Ordine Nuovo και της Avanguardia Nazionale, οι οποίοι προσκλήθηκαν από τη στρατιωτική κυβέρνηση μεταξύ εκείνων των ατόμων που έπειτα από λίγο θα εμπλέκονταν στις δικαστικές έρευνες για τις βομβιστικές επιθέσεις. Μεταξύ αυτών ο Mario Merlino, ο οποίος «προσηλυτίστηκε» αμέσως μετά από εκείνο το ταξίδι στα αναρχικά «πιστεύω».
Ήδη τον Ιούνιο του 1967 είχε ιδρυθεί στη Ρώμη ο ΕΣΕΣΙ (Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας), με γραφεία στις κυριότερες πόλεις της Ιταλίας που διαθέτουν πανεπιστήμια, και ο οποίος αποτέλεσε αμέσως σημείο αναφοράς των πραξικοπηματιών της στρατιωτικής χούντας των Αθηνών, και του ανατέθηκε η προπαγανδιστική δραστηριότητα υπέρ της νέας κυβέρνησης, όπως και το καθήκον της «ηθικής επαγρύπνησης στο εθνικό πιστεύω των Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία», και συνεπώς ουσιαστικά το καθήκον του ελέγχου, του φακελώματος των αντιφασιστών Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία.
Δεν είναι τυχαίο πως οι φοιτητές, που ήταν εγγεγραμμένοι στον ΕΣΕΣΙ, εμφανίστηκαν τις επόμενες χρονιές ως υποψήφιοι με τα ψηφοδέλτια της FUAN(1) στις φοιτητικές εκλογές και σε πολλές περιπτώσεις, όπως αυτή στην Πίζα τον Οκτώβρη του 1969(2), θα προσπαθήσουν μαζί με τους Ιταλούς νεοφασίστες να εμποδίσουν με τη βία τις πρωτοβουλίες των φοιτητικών συλλόγων Ελλήνων φοιτητών που εναντιώνονταν στο καθεστώς των συνταγματαρχών.
Ανάμεσα σε πολλά ακόμα γεγονότα που θα άξιζε να αναφέρουμε, σημειώνουμε ότι ήταν φοιτητές του ΕΣΕΣΙ και μισίνι (νεολαίοι του MSI) που θα γιορτάσουν στη Νάπολη, στις 28/10/1969, στην ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία την πορεία προς τη Ρώμη(3).
Κυρίως δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι το ΝΑΤΟ είχε μεταξύ των κύριων περιοχών στρατηγικού ενδιαφέροντος, τόσο την Ιταλία, όσο και την Ελλάδα, χώρες που συνορεύουν, από αντίθετες πλευρές, με τη Γιουγκοσλαβία του στρατάρχη Τίτο και συνεπώς είχε άμεσο ενδιαφέρον τόσο για κατασκοπευτική δράση στο εσωτερικό εκείνης της χώρας, όσο και για επιχειρήσεις φυγάδευσης ατόμων και αποστατών από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Έχουμε, κατόπιν, στις 7/12/1969, και συνεπώς λίγες μέρες πριν από τη σφαγή της Piazza Fontana, τη δημοσίευση από τον «Observer» της πασίγνωστης «Ελληνικής Έκθεσης»(4), που στάλθηκε το Μάη του 1969 από τον υπουργό των Εξωτερικών της Αθήνας στον πρεσβευτή του στη Ρώμη, και στην οποία περιγράφονται οι σχέσεις μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών των δύο χωρών, και όπου σκιαγραφείται η ευθύνη των οργανώσεων της ιταλικής άκρας δεξιάς στην εκστρατεία, που ήδη είχε ξεκινήσει τον Απρίλη του 1969 με τις βομβιστικές επιθέσεις στην Έκθεση και το ιταλικό γραφείο συναλλαγών στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Μιλάνου, με σκοπό να πειστούν οι Ιταλοί για την πριν από δύο χρόνια αρετή του πραξικοπήματος των Ελλήνων αξιωματικών.
Ισως δεν είναι τυχαίο πως (η σφαγή της Piazza Fontana συνέβη) ακριβώς το πρωί της 12/12/1969, στο τέλος της μεγάλης σύγκρουσης στο εσωτερικό του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου η Ιταλία αποτελούσε την κύρια αιχμή της ζυγαριάς, μεταξύ του ευνοϊκού και του αντιτιθέμενου μετώπου για την εκδίωξη της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό οργανισμό, διακινδυνεύοντας ωστόσο, με αυτή την κίνηση, τη σταθερή παρουσία της στο εσωτερικό της ΝΑΤΟϊκής Συμμαχίας.
Επιπλέον, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70, η Ελλάδα θα γίνει η χώρα-καταφύγιο, όχι λιγότερο από την Ισπανία, για πολλούς καταζητούμενους από την ιταλική Δικαιοσύνη εξτρεμιστές της δεξιάς (μεταξύ αυτών ο Elio Massagrande της Ordine Nuovo, ο Cesare Ferri, ο Piero Battiston της La Fenice και ορισμένους συνωμότες του πραξικοπήματος Borghese), και θα συνεχίζει να διατηρεί αυτό τον ρόλο της βολικής οπισθοφυλακής μέχρι την πτώση του καθεστώτος των συνταγματαρχών.
δρ Guido Salvini Δικαστής στο Μιλάνο
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ «ΙΟΥ»:
1. FUAN: Νεοφασιστική φοιτητική οργάνωση, καθοδηγούμενη από το MSI.
2. Στα επεισόδια αυτά δολοφονήθηκε και Ιταλός αντιφασίστας φοιτητής.
3. Πρόκειται για ελληνοϊταλική κωμωδία: οι Ιταλοί γιόρταζαν την άνοδο του Μουσολίνι στην εξουσία, μαζί με τους Έλληνες που γιόρταζαν το «Όχι» στο φασισμό!
4. Είναι η γνωστή «Έκθεση Κοττάκη». Αναδημοσιεύεται πλήρης στα βιβλία του Νίκου Κλειτσίκα.
Του '68 οι εκδρομείς
Μεταξύ άλλων, στην «εκδρομή» του 1968 πήραν μέρος και ορισμένοι εξέχοντες Ιταλοί νεοφασίστες με αξιοπρόσεχτη σταδιοδρομία:
- Stefano Delle Chiaie: Από τους ηγέτες του ιταλικού νεοφασιστικού τρομοκρατικού κινήματος με διεθνή δράση. Ιδρυτής της Avanguardia Nazionale και μέλος της Ordine Nuovo. Φίλος του Licio Gelli της περιβόητης στοάς Ρ-2 και μέλος της επιχείρησης Gladio.
- Pino Rauti: Συνιδρυτής με τον Αλμιράντε και τον Εβολα του νεοφασιστικού MSI από τα νιάτα του (1946), δημοσιογράφος και ακτιβιστής της ακροδεξιάς μέχρι σήμερα. Το 1956 ίδρυσε την Ordine Nuovo, που διαλύθηκε με δικαστική απόφαση το 1973. Κατηγορήθηκε αλλά δεν καταδικάστηκε για τη μαύρη τρομοκρατία. Στις ευρωεκλογές του 2004 κατέβηκε με το MSI αναγραμματισμένο σε MIS (Movimento Idea Sociale) και πήρε 0,1%. Στις βουλευτικές συνεργάστηκε με τον Μπερλουσκόνι.
- Elio Massagrande: Συνεργάτης του Delle Chiaie, νεοφασίστας της Ordine Nuovo με πλούσια δράση. Κατέφυγε στην Ελλάδα, από όπου εκδόθηκε έπειτα από σχετικό αίτημα των ιταλικών αρχών (19/3/75).
- Adriano Tilgher: Το 1966 ήταν στην οργάνωση Gruppi Universitari Fascisti. Μετά το ταξίδι στην Ελλάδα ίδρυσε με τον Delle Chiaie το 1970 την Avanguardia Nazionale που διαλύθηκε το 1975, ενώ ο ίδιος καταδικάστηκε για προσπάθεια παλινόρθωσης του φασισμού. Το 1982 κατηγορήθηκε για τη σφαγή της Μπολόνια. Αποφυλακίστηκε το 1988 και από το 1990 ίδρυσε μια σειρά άλλα νεοφασιστικά σχήματα.
Το τελευταίο (Fronte Sociale Nazionale) μετείχε στις τελευταίες εκλογές στο συνασπισμό του Μπερλουσκόνι.
- Mario Merlino: Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα της «εκδρομής». Έπειτα από μια κλασική περιήγηση σε νεοφασιστικές ομάδες (από την Avanguardia Nazionale στην Giovine Italia και την Ordine Nuovo) συμμετέχει στην ομάδα του Rauti. Μόλις 15 μέρες μετά την επιστροφή του από την «εκδρομή» ιδρύει την ομάδα ΧΙΙ Μαρτίου, με ...αναρχικό προσανατολισμό και αρχίζει να μετέχει σε κινητοποιήσεις αριστερών συνδικάτων. Κατηγορήθηκε για τη σφαγή της 12/12/69 στην Piazza Fontana του Μιλάνου και έπειτα από συνεχείς δικαστικές περιπέτειες και προφυλακίσεις απαλλάχτηκε πολλά χρόνια αργότερα (1987). Στα έγγραφα της κοινοβουλευτικής Εξεταστικής Επιτροπής εμφανίζεται ως χαρακτηριστική περίπτωση διατεταγμένης διείσδυσης νεοφασιστών στο χώρο της άκρας αριστεράς, με προφανή στόχο την πολιτική προβοκάτσια.
- Stefano Serpieri: Πράκτορας της SID (στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών), η οποία κατηγορήθηκε για συνεργασία με την Ordine Nuovo σε πράξεις προβοκάτσιας που εξυπηρετούσαν τη στρατηγική της έντασης.
- Franco Roccheta: Κατέληξε στη Λέγκα του Βορρά και έγινε υφυπουργός Εξωτερικών στην πρώτη κυβέρνηση Μπερλουσκόνι (1994).
- Giulio Maceratini: Δικηγόρος, στέλεχος του MSI. Πέρασε από την Ordine Nuovo και την Avanguardia nazionale. Το 1983 βουλευτής, το 1988 ευρωβουλευτής και το 1992 γερουσιαστής με την Alleanza Nazionale.
Σε συνέντευξή του στην «Corriere della Sera» ο νεοφασίστας Martino Siciliano δηλώνει: «Άκουσα με τ' αφτιά μου τον Rauti και τον Maceratini να λένε ότι πρέπει να περάσουμε στη φυσική εξόντωση των πολιτικών μας αντιπάλων» (11/12/2002).
- Mario Tedeschi: Πρώην ρεπουμπλικάνος, διευθυντής της εβδομαδιαίας ακροδεξιάς «Il Borghese». Στις 11/5/1969 ίδρυσε τις παρακρατικές Εθνικές Ομάδες Δράσης (GAN).
- Marco Marchetti: Επιστρέφοντας από το ταξίδι στην Ελλάδα, αφήνει την Ordine Nuovo και συμμετέχει στο κομιτάτο βάσης του σπουδαστικού κινήματος, στο Λύκειο Vivona. Αποκαλύπτεται και απομακρύνεται, επανέρχεται στην Ordine Nuovo και συμμετέχει στην ανασυγκρότηση της Avanguardia Nazionale. Τον Μάρτη του 1970, κατηγορήθηκε με την κατηγορία της φασιστικής προπαγάνδας.
- Paolo Pecoriello: Ομολόγησε και καταδικάστηκε για απόπειρα να ανατινάξει το αριστερό βιβλιοπωλείο Rinascita το 1968. Ανήκε στην Avanguardia Nationale. Το 1969 οργάνωσε το τμήμα των GAN στην περιοχή Reggio Emilia.
- Giancarlo Cartocci: Από το φασιστικό MSI περνά στη ναζιστική Ordine Nuovo.
- Stefano Bertini: Ίδια διαδρομή. Από το MSI στην Ordine Nuovo. Συνεργάτης του Merlino.
- Roberto Palotto: Μέλος της Avanguardia Nazionale. Εμπιστος του Delle Chiaie. Συνελήφθη πολλές φορές για βομβιστικές επιθέσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Νίκος Κλειτσίκας, Andrea Speranzoni
«Φαινόμενα Τρομοκρατίας»
(εκδ. «Προσκήνιο» - Άγγελος Σιδεράτος, Αθήνα 2003). Ο ελληνικός νεοφασισμός μέσα από τα απόρρητα έγγραφα των Μυστικών Υπηρεσιών. Ντοκουμέντα για το ταξίδι των ιταλών νεοφασιστών στην Ελλάδα των συνταγματαρχών.
Νίκος Κλειτσίκας
«Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία»
(πρόλογος Βάσος Λυσσαρίδης, εκδ. «Προσκήνιο» - Αγγελος Σιδεράτος, Αθήνα 2000). Ντοκουμέντα για τη δράση του ΕΣΕΣΙ και τις σχέσεις ελλήνων και ιταλών νεοφασιστών την περίοδο της απριλιανής δικτατορίας.
Eduardo di Giovanni, Marco Ligini
«La Strage di Stato»
(Ρώμη, 1970). Εξαιρετικά τεκμηριωμένη «αντι-έρευνα», που ξεκίνησε την επομένη της σφαγής του Μιλάνου (12/12/69) και ολοκληρώθηκε ένα χρόνο αργότερα. Εξέχουσα θέση στην ανάλυση έχει το ταξίδι των νεοφασιστών στην Ελλάδα το Πάσχα του 1968. Για τους ιταλομαθείς μπορεί να αναζητηθεί στο Διαδίκτυο. Προσφέρεται ελεύθερα σε πολλούς δικτυακούς τόπους αντιπληροφόρησης. Το βιβλίο υπέστη αλλεπάλληλες δικαστικές διώξεις αλλά τελικά δικαιώθηκε.
Stuart Christie
«Stefano Delle Chiaie, Portrait of a black terrorist»
(Black Papers, London 1984). Η καριέρα του διαβόητου ηγέτη της ιταλικής μαύρης τρομοκρατίας. Περιλαμβάνονται ενδιαφέροντα στοιχεία για την «ελληνική κρουαζιέρα».
«Θέλουμε τους κολονέλους»
(Vogliamo i colonnelli).του Μάριο Μονιτσέλι (1973). Παρωδία της απόπειρας πραξικοπήματος στην Ιταλία με σαφή αιχμή στην ευθύνη του δημοκρατικού κράτους.
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
www.parlamento.it/bicam/terror/home.htm
Η επίσημη ιστοσελίδα της ιταλικής κοινοβουλευτικής Εξεταστικής Επιτροπής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου