O Νοέμβρης δείχνει πάντα το δρόμο

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου συμβόλιζε πάντα τη δύναμη των από τα κάτω να ανατρέπουν κυβερνήσεις και καθεστώτα που έμοιαζαν ακλόνητα. Φέτος το Πολυτεχνείο του 2012 δίνει την έμπνευση στα εκατομμύρια των εργατών και της νεολαίας που έδωσαν τη μάχη ενάντια στα μνημόνια και τις επιθέσεις της τρόικας να συνεχίσουν μέχρι την οριστική ανατροπή της παραπαίουσας κυβέρνησης και του συστήματος που γεννά κρίση, φτώχεια, ανεργία και φασισμό.

Φέτος για πρώτη φορά στα χρονικά το πανευρωπαϊκό κίνημα που παλεύει ενάντια στην κρίση και τη λιτότητα δείχνει τη δύναμη του με την πανευρωπαϊκή απεργία στις 14 Νοέμβρη. Όπως το Νοέμβρη του '73 έτσι και σήμερα η γενιά του Πολυτεχνείου ήταν κομμάτι μίας διεθνούς ριζοσπαστικοποίησης που συγκλόνισε τον καπιταλισμό σε όλο τον πλανήτη και έφερε ξανά στην ημερήσια διάταξη την προοπτική για συνολική αλλαγή της κοινωνίας.

Και τότε όπως και σήμερα το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα συγκλονίζονταν από μία διεθνή κρίση και αποσταθεροποίηση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Ο Νίξον είχε παραδεχθεί την ήττα των Αμερικάνων στο Βιετνάμ, αποσύροντας τα στρατεύματα του. Οι αρχές της δεκαετίας του '70 σηματοδότησαν το τέλος της χρυσής εποχής του καπιταλισμού. Ήταν η αφετηρία της περιόδου κρίσης και υποχώρησης της παγκόσμιας κερδοφορίας και ανάπτυξης, τα αποτελέσματα της οποίας προσπαθούν σήμερα να φορτώσουν στις πλάτες της εργατικής τάξης και της νεολαίας.

Αυτή η κρίση ήταν που έφερε και την πολιτική αποσταθεροποίηση της Χούντας και όλων των δικτατορικών κυβερνήσεων. Η χούντα κατέλαβε την εξουσία τον Απρίλη του '67 με τις ευλογίες της ελληνικής άρχουσας τάξης προκειμένου να βάλει το κίνημα στο “γύψο”. Δύο χρόνια πριν η χώρα είχε συγκλονιστεί από το κίνημα των Ιουλιανών που είχε ρίξει τρεις κυβερνήσεις. Ο κίνδυνος νέων Ιουλιανών οδήγησε την άρχουσα τάξη να στηρίξει τις ελπίδες της στη χούντα.

Έτσι μια ομάδα ανώτερων αξιωματικών με επικεφαλής τον Παπαδόπουλο, κατάργησε την κυβέρνηση, ανέστειλε την ισχύ των περισσότερων άρθρων του Συντάγματος, έβγαλε στην παρανομία όλη την Αριστερά αλλά και όλο τον μέχρι τότε επίσημο πολιτικό κόσμο. Χιλιάδες αριστεροί συνδικαλιστές, αγωνιστές του φοιτητικού κινήματος οδηγήθηκαν στη φυλακή και βασανίστηκαν στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, της ΕΣΑ, των ΛΟΚατζήδων. Τα συνδικάτα, οι φοιτητικοί σύλλογοι, οι εφημερίδες, τα θέατρα, οι μουσικοί, όλες οι μορφές της κοινωνικής ζωής μπήκαν κάτω από τον έλεγχο της Ασφάλειας.

Οι τραπεζίτες, οι βιομήχανοι, οι μεγαλέμποροι, στήριξαν τη χούντα γιατί μπορούσε να τους εξασφαλίσει ότι δεν θα επαναλαμβάνονταν τα γεγονότα των Ιουλιανών και ότι η χούντα θα έβαζε με τη σκληρή καταστολή την ταφόπλακα στο κίνημα που είχε αρχίσει να δυναμώνει από τις αρχές της δεκαετίες του ’60, με τα συνδικάτα των Οικοδόμων στην πρώτη γραμμή.

Όπως διαβάζουμε στην τότε εφημερίδα της ΟΣΕ (Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση), Μαμή (Γενάρης-Φλεβάρης του ’72) “Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων απένειμε στη Χούντα βραβείο για τις καλές της υπηρεσίες στην καπιταλιστική τάξη, ανακοινώνοντας ότι τα κέρδη των “Ανωνύμων Εταιρειών” και των “Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης” αυξήθηκαν μεταξύ 1965 και 1969 κατά 250%, δηλαδή πέντε φορές πιο γρήγορα από το εθνικό εισόδημα”.

Όμως αυτή η ξέφρενη πορεία της κερδοφορίας άρχισε να μπαίνει σε κρίση. Η νέα εργατική τάξη και οι φοιτητές άρχισαν να ανακαλύπτουν τη δύναμή τους, παρά το γεγονός ότι τα ΔΣ των σωματείων και των φοιτητικών συλλόγων ήταν διορισμένα από τη Χούντα. Η υποψία και μόνο της προσπάθειας οργάνωσης απεργιών μπορούσε να οδηγήσει έναν εργαζόμενο στην καλύτερη περίπτωση σε απόλυση, στην χειρότερη στα μπουντρούμια της ΕΑΤ ΕΣΑ. Η καταστολή και η τρομοκρατία όμως δεν έσωσε τη Δικτατορία.

Μηνύματα

Από όλο τον κόσμο έρχονταν τα μηνύματα ότι οι από τα κάτω αρχίζουν και μπαίνουν δυναμικά στο προσκήνιο. Οι ΗΠΑ που ήταν μισητές για τη στήριξη που έδιναν στο καθεστώς της χούντας ταπεινώνονταν στο Βιετνάμ. Ο Μάης του ’68 στη Γαλλία, το καυτό φθινόπωρο του '69 στην Ιταλία, το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ, η Άνοιξη της Πράγας, ήταν μηνύματα ότι η δύναμη των από κάτω μπορεί να ρίχνει κυβερνήσεις και καθεστώτα. Η χούντα άρχισε να γίνεται όλο και πιο μισητή και απομονωμένη. Οι καυγάδες στο εσωτερικό της δεν άργησαν να έρθουν.

Από το 1971 ξέσπασαν οι πρώτες απεργίες, με οικονομικά αιτήματα, ενώ από τα τέλη του '72 άρχισαν να μπαίνουν και οι φοιτητές δυναμικά στον αγώνα. Η κατάληψη της Νομικής το Φλεβάρη του ’73 ήταν το πρελούδιο του Πολυτεχνείου. Οι πρώτες αντιδράσεις είχαν τη μορφή αποχής ενάντια στην επιβολή του “Καταστατικού Χάρτη” που ήταν μια προσπάθεια να εφαρμοστεί μια αντιδραστική αναδιάρθρωση στα πανεπιστήμια. Σε πολλές σχολές άρχισαν να δημιουργούνται επιτροπές που είχαν σαν αποτέλεσμα να ξεφεύγει ο έλεγχος από τους διορισμένους συλλόγους.

Η έκρηξη του Πολυτεχνείου στην ουσία χτίζεται βήμα το βήμα από μάχες σε μια σειρά από σχολές ενάντια στον Καταστατικό Χάρτη, τις διώξεις φοιτητών με πειθαρχικά. Εκλεγμένες Επιτροπές καλούν σε αποχές στο ΕΜΠ, στην ΑΣΟΕΕ, στο Πάντειο, στο Φυσικομαθηματικό, στη Νομική, στη ΣΕΛΕΤΕ, στη Σιβιτανίδειο. Η χουντική ΕΦΕΕ ανοίγει θέμα Πανσπουδαστικού Συνεδρίου και αρχίζει τα μαγειρέματα με τα ΔΣ. Μπροστά στο ανέβασμα του κινήματος η χούντα κατεβάζει το νόμο 1347, με βάσει τον οποίο στρατεύονται οι “υπαίτιως απέχοντες” και οι “προτρέποντες εις αποχήν”.

Διαβάζουμε εκπληκτικές περιγραφές από τη Μαμή του Απρίλη του '73. “Τετάρτη 22 του Φλεβάρη στη Νομική. Μαζευόμαστε πάνω από 4.500 φοιτητές. Ψηφίσματα, συνθήματα, τραγούδια στην ταράτσα. Καινούργιος άνεμος μας συνεπαίρνει...είναι το ξύπνημα πάλι του μαζικού κινήματος. Μέσα στη Νομική όσο και στους απ' έξω ο ενθουσιασμός είναι ψηλά. Κατά το απόγευμα σαν απάντηση στην προβοκατόρικη απόπειρα της ΕΚΟΦ να μπει, οχυρώνουμε τις πόρτες, ορίζονται φρουρές. Έξω διαδηλώσεις και συγκρούσεις με την αστυνομία. Αποφασίζουμε να μείνουμε όλη τη νύχτα. Κι αύριο να γίνουν γενικές συνελεύσεις...Το κλίμα του τρόμου έχει σπάσει., έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας, γίνονται τόσες συζητήσεις όσες ποτέ πριν...Η μάχη βρίσκεται στο πιο ψηλό της σημείο και τίποτα δεν μπορεί να μειώσει τούτο το κυρίαρχο στοιχείο, το ποιοτικό ανέβασμα του αγώνα. Κεντρικό αίτημα: Ανάκληση του 1347, πίσω οι στρατευμένοι, όχι στην τρομοκρατία”.

Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του '73 ξεσπάνε απεργίες σε μια σειρά εργατικούς χώρους, από τους τυπογράφους με αποτέλεσμα να μην κυκλοφορήσουν εφημερίδες μέχρι τους μεταλλωρύχους αλλά και τους οδηγούς των τρόλεϊ και τη ΔΕΗ-ΠΑΠ. Οι αγρότες των Μεγάρων διαδήλωσαν τον Ιούνη μαζικά στην κεντρική πλατεία ενάντια στην κατάσχεση της γης τους από τη Χούντα. Στις 4 Νοέμβρη το μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου στο Α' Νεκροταφείο μετατράπηκε σε συλλαλητήριο και σε συγκρούσεις με την αστυνομία.

Πολυτεχνείο

Όλα αυτά τα γεγονότα καθόριζαν το κλίμα μέσα στο οποίο ξέσπασε το Πολυτεχνείο. Η απόφαση για κατάληψη του Πολυτεχνείου ήταν μια ενέργεια αυθόρμητη, με την έννοια ότι δεν είχε προαποφασιστεί από καμιά οργάνωση ή κόμμα.

Στις 14 Νοέμβρη, οι φοιτητές της Νομικής συγκεντρώθηκαν στο κτίριο της σχολής για να πραγματοποιήσουν συνέλευση, όπου άρχισε να κυκλοφορεί ότι η αστυνομία χτυπάει φοιτητές στο Πολυτεχνείο. Μετά από πρόταση φοιτητή μέλους της Επαναστατικής Αριστεράς η συνέλευση διακόπτεται και ξεκινά πορεία προς το Πολυτεχνείο. Η χούντα υπολόγισε λαθεμένα ότι η κινητοποίηση θα εκτονώνονταν. Όμως μετά από απόφαση της συνέλευσης η κατάληψη οριστικοποιείται. Μέχρι το βράδυ είχαν συγκεντρωθεί πάνω από 20.000. Τα συνθήματα όπως “κάτω η χούντα”, “Επανάσταση Λαέ”, “Γενική Απεργία”, “Απόψε θα γίνει Ταϊλάνδη” καθώς πριν από ένα μήνα η εξέγερση είχε ανατρέψει το εκεί χουντικό καθεστώς ακούγονταν στους γύρω δρόμους.

Το επόμενο βράδυ συγκαλείται μέσα στο Πολυτεχνείο εργατική συνέλευση που αποφασίζει: “Η συνέλευση των εργατών του Πολυτεχνείου διακηρύσσει: Ο χαραχτήρας του σημερινού αγώνα που ξεκινώντας από τους φοιτητές αγκαλιάζει τώρα όλο το λαό, είναι αγώνας τόσο ενάντια στην στρατιωτική δικτατορία όσο και στα ξένα και ντόπια μονοπώλια που τη γέννησαν και τη στηρίζουν. 

Είναι αγώνας για το πέρασμα της εξουσίας στον εργαζόμενο λαό και όχι στους δημαγωγούς που επί δεκάδες χρόνια τον καπηλεύονται με τα απατηλά περί “δημοκρατίας” συνθήματα τους. Θεωρώντας το καταληφθέν από τους φοιτητές και τους εργαζόμενους Πολυτεχνείο σαν την πραγματική βάση του αγώνα μας αυτή τη στιγμή, προτείνουμε τη διατήρηση της κατάληψης του και ταυτόχρονα τη δημιουργία μικτών επιτροπών φοιτητών-εργατών για να μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σ' όλους τους χώρους συγκέντρωσης των οικοδόμων, στα εργοστάσια, στην σημερινή συγκέντρωση Μεγαριωτών. Οι μικτές φοιτητικές και εργατικές επιτροπές πρέπει να προπαγανδίζουν το σύνθημα της δημιουργίας επιτροπών στους τόπους δουλειάς, με σκοπό τη δημιουργία προϋποθέσεων για το κατέβασμα των εργαζομένων σε οικονομική και πολιτική απεργία. Κάτω η Χούντα. Έξω οι Αμερικανοί. Εργοστασιακές Επιτροπές. Ο λαός στους δρόμους. Εργάτες, αγρότες, φοιτητές, ενιαίο μέτωπο πάλης”.

Αυτή η δυναμική ήταν πολύ επικίνδυνη όχι μόνο για το μέλλον της χούντας, αλλά συνολικά για το σύστημα. Γι’ αυτό και πνίγηκε στο αίμα. Στις 3 τα ξημερώματα του Σαββάτου ένα από τα τανκς που έβγαλε η χούντα στους δρόμους γκρέμισε την πύλη του Πολυτεχνείου. Η χούντα κέρδισε μερικούς μήνες ζωής. Το μήνυμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου όμως, εμπνέει ακόμα και σήμερα κάθε κατάληψη και κάθε αγώνα κόντρα στην κυβέρνηση και τα αφεντικά.

Πηγή