Ιστορία του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος στην Κύπρο:1923: Oι κομμουνιστές ζητούν την απαλλοτρίωση της εκκλησιαστικής περιουσίας

Όπως και πέρσι, έτσι και φέτος τέτοιες μέρες, παρουσιάζουμε ένα αφιέρωμα στην ιστορία του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος στην Κύπρο, αφού σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 86 χρόνια από την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου (15 Αυγούστου 1926). Οι πηγές είναι κυρίως από το αρχείο του Παναγιώτη Παπαδημήτρη  εδώ.

Εθνικοποίηση των εκκλησιαστικών περουσιών!

Η δύναμη, οικονομική και πολιτική, βρισκόταν στα χέρια μιας μικρής ομάδας μικροαστών, οι οποίοι βρίσκονταν κυρίως στον περίγυρο της Εκκλησίας και τα συνθήματα που έφθαναν από την επαναστατημένη Ρωσία πρόσθεταν στη φαντασία και την ελπίδα των εργαζομένων για μια καλύτερη ζωή.

Στις 20 Αυγούστου 1923 η εφημερίδα ο Πυρσός έγραφε:

“Ο Κομμουνισμός μη προς κακοφανισμό κανενός και χωρίς να υπάρχει ο όρος, έχει πρόγραμμα ηθικό: Η κατάργηση των τάξεων και της οικονομικής ανισότητας, η κατά δυνατόν τελειότερη πραγματοποίηση του ανθρωπίνου ιδανικού μέσα σε κάθε άτομο, η συνειδητή ενεργός ολοκλήρωση του κάθε εργάτη μέσα στη μεγάλη και παγκόσμια αλληλεγγύη η καλλιέργεια των ενδιαθέτων ιδιοτήτων του ανθρώπου με το σκοπό να αποβεί τίμιος, ειλικρινής, αφιλοκερδής, με θάρρος και δραστηριότητα, με ζήλο για την εργασία τον αγώνα, σταθερός αφοσιωμένος ηρωικός και όλα αυτά στον ανώτατο βαθμό φτασμένα μέσα σε όλες τις σφαίρες πάντοτε παρ' όλα τα εμπόδια δεν αποτελούνε ηθικό πρόγραμμα;”

Μερικά από τα συνθήματα αυτά ήταν το Προλετάριοι του κόσμου ενωθείτε, Σφυρί και δρεπάνι, εθνικοποίηση των μοναστηριακών και γενικά των εκκλησιαστικών περιουσιών και παραχώρηση τους στους φτωχούς αγρότες, όπως έγινε στη Ρωσία.

Το σύνθημα για απαλλοτρίωση των εκκλησιαστικών περιουσιών όπως είχε γίνει στη Ρωσία αποτελούσε εκείνο που έφθανε στην καρδιά του φτωχού κύπριου ο οποίος ταλαιπωρείτο και υπέφερε από τον ανάλγητο τρόπο με τον οποίο ενεργούσαν οι κακοί καλόγεροι της εποχής.

Χαρακτηριστική είναι η επιστολή ενός αναγνώστη της εφημερίδας Πυρσός στις 2.5.1923:

“Η έκδοσις του Πυρσού φάνηκε σε μας σαν την λάμψη σωτηρίου φάρου ανάμεσα στο πυκνό σκοτάδι. Η χαρά μας ήταν μεγάλη, γιατί η ιδεολογία σας είναι να κτυπήσει και εξαφανίσει την βδελυράν εκμετάλλευση που μαστίζει και το φτωχό μας χωριό, το Ακάκι.

Εμείς εξόν από τους συνηθισμένους καρχαρίες που χάσκουν και χάφτουν εις όλα τα χωριά τους καρπούς της παραγωγής των αγροτών, έχουμε και το Μαύρο Φέουδο, όπως ονομάζεται το μοναστήρι του Μαχαιρά.

Εν ονόματι της Παναγίας λοιπόν ο καλόγηρος του Μαχαιρά επισκέπτεται το χωριό μας τέσσερις εποχές των χρόνο, τον καιρόν των πατάτων, κουκκιών, γεννημάτων και άλλων προϊόντων και κάμνει τη απομυζητικήν του ζητείαν η οποία γίνεται κατά τον κωμικότερον και αναξιοπρεπέστερον διά την θρησκείαν μας τρόπον.

Μόλις φθάσει ο Μοναχός μαζεύονται οι προύχοντες του χωριού, ο ιερός κλήρος και ο αιώνιος δάσκαλος. Σηκώνουν την εικόνα της Παναγίας, κτυπούν καμπάνες προπορεύεται ο Μοναχός με τον κλήρον του χωριού, ακολουθούν οι προύχοντες, και οι δάσκαλοι, ο οποίος κρατά ένα κοιλό στα χέρια, ψάλλουν όλοι και μόλις μπουν σ' ένα σπίτι ο δάσκαλος εις ήχον πλάγιον δεύτερον αρχίζει να ψάλλει αποτεινόμενος προς τον Οικοδεσπότην: «Πρόσεξε το κοιλό να γεμίζει και καλύψωμα να μη μείνει» και μ' αυτόν τον τρόπον περνούν από όλα τα φτωχόσπιτα και δεκατίζουν αλύπητα το βιός των φτωχών οικογενειών.

Σκεφτείτε λοιπόν τι γίνεται μέσα σ' αυτήν την κρίσιν τώρα που η φιλοτιμία, η θρησκοληψία, ο φόβος κάμνουν τον χωρικό να στερηθεί με να δώσει κάτι. Αυτό φίλοι μου είναι φρικτότερο και από την δεκάτην και από όλους τους Κυβερνητικούς φόρους πρέπει με κάθε θυσία να φροντίσωμεν όλοι να εκλείψει γα να ανασάνει πια ο χωρικός.”

Σε ένα πρωτοσέλιδο άρθρο του εξάλλου στις 26 Νοεμβρίου 1923 ο "Πυρσός" τόνιζε για την εκκλησιαστική περιουσία:

“Η Εκκλησιαστική περιουσία ανήκει στο λαό και μόνος αυτός έχει το δικαίωμα να την κυβερνήσει και να την φροντίσει. Οι κανονολόγοι και νομομαθείς της Ιεράς Συνόδου ας μη κοπιάζουν να εξευρίσκουν άλυτες λύσεις, γιατί λογαριάζουν δίχως τον ξενοδόχο, δίχως το λαό.

Ο λαός ζητά και θα ζητήσει εν συναγερμώ και συγκλονιστική βία την απαλλοτρίωσιν της κτηματικής περιουσίας των μοναστηριών και θρόνων. Η περιουσία αυτή αρκετά κατεφαγώθει από τους δεσποτάδες, νομικούς Συμβούλους, πολιτικούς παράγοντες και τα κοπέλια τους.

Τώρα ότι άφησαν οι κύριοι αυτοί το παίρνει πίσω ο λαός που του ανήκει.

Απαλλοτρίωσις άνευ αποζημιώσεως ουδεμιάς προς χάριν των ακτημόνων χωρικών που καλλιεργούν τα εκκλησιαστικά Κτήματα.”